home / persoonlijke ontwikkeling / communicatie / oordelen / verkapt oordeel

Verkapt oordeel: wat is het en hoe ga je ermee om?

Een verkapt oordeel herken je vast. Iemand begint met: "Het spijt me dat ik het zeg, maar…" of "Ik wil je niet teleurstellen hoor, maar…" en daarna volgt een rake klap. Eerst klinkt het vriendelijk en verontschuldigend. Daarna komt de echte boodschap: een oordeel, vaak verpakt als goedbedoeld advies.

Ik noem dit een oordeel in cadeaupapier: eerst strelen en dan steken. Ik zeg wel eens gekscherend: met sorry kom je overal, zelfs in het hart van de ander. Maar laten we eerlijk zijn: dit is geen open communicatie. Het is een vorm van schijnempathie en van zeer indirecte communicatie. 

Waarom doen mensen dit?

Vaak is het angst. Angst om afgewezen te worden, om een conflict te krijgen of om onaardig gevonden te worden. Dus kiezen mensen voor een halfbakken eerlijkheid: wel zeggen wat ze vinden, maar verpakt in een zogenaamd vriendelijke toon. Het lijkt empathisch, maar het is passief-agressief en subassertief tegelijk.

Deze manier van communiceren is een soort van vaktaal voor pleasers, fawns, conflictvermijders, harmonieszoekers, sociale aanpassers, struisvogels en mensen die bang zijn voor afwijzing of confrontatie. Ze willen wel iets zeggen, maar niet de volle verantwoordelijkheid nemen voor de impact van hun woorden.

Ik denk terug aan een manager die altijd begon met: "Sorry hoor, maar dit kan echt niet meer." Medewerkers wisten precies wat er zou komen: kritiek, gebracht alsof het hun eigen bestwil was. Het gevolg? Wantrouwen en spanning in het team.

Wat doet het met de ontvanger?

De ontvanger voelt dat er iets niet klopt. De woorden zijn zacht, maar de ondertoon is scherp. Het zorgt vaak voor verwarring: de ander doet toch aardig? Waarom voel ik me dan aangevallen? Het gebrek aan congruentie maakt het onveilig. Je voelt dat de ander niet volledig eerlijk is. 

Ik sprak ooit met Linda, een hoogbegaafde vrouw die op haar werk steeds dit soort opmerkingen kreeg. "Ik wil je niet afbranden, maar…" of "Even eerlijk, ik vind je aanpak nogal drammerig." Linda vertelde: "Ik voelde me nooit op mijn gemak. Het leek aardig bedoeld, maar het sneed elke keer."

Voorbeelden van een verkapt oordeel

Misschien herken je dit soort zinnen:

• "Sorry hoor, maar ik vind je wel wat laks."
• "Ik wil niet oordelen hè, maar dit is echt ongeorganiseerd."
• "Heel eerlijk? Ik vind je nogal drammerig de laatste tijd."
• "Ik wil je niet kwetsen hoor, maar dit ga je nooit redden."

De opbouw is vaak hetzelfde:

1. Eerst indekken met sorry of vriendelijkheid.
2. Dan de boodschap: een oordeel of kritiek.
3. De ander blijft achter met verwarring en een nare nasmaak.

Veelgestelde vragen: FAQ

Hier tref je enkele veelgestelde vragen.

Wat is het verschil tussen subassertiviteit en een verkapt oordeel?

Subassertiviteit is vaak vermijden of pleasen. Bij een verkapt oordeel zeg je het wél, maar vermomd en zonder eigenaarschap. Het is een mix van passief en agressief gedrag.

Waarom doen mensen dit?

Meestal uit angst voor afwijzing, conflicten of ongemak. Ze willen aardig blijven maar toch hun mening geven. Het is een beschermingsstrategie.

Hoe reageer ik als iemand zo met mij praat?

Vraag door: "Wat wil je me precies zeggen?" of "Bedoel je dit nu als advies of als oordeel?" Daarmee haal je het masker weg.

Komt dit vaak voor op het werk?

Ja, vooral in teams waar gezelligheid belangrijker lijkt dan eerlijkheid. In zo’n cultuur is conflictvermijding de norm, waardoor deze vorm van communicatie gedijt.

Hoe leer ik zelf eerlijker communiceren?

Door eigenaarschap te nemen. Spreek vanuit jezelf: "Ik vind…" of "Ik merk…" en gebruik geen verontschuldigingen om je boodschap te verzachten.