Congruentie is de basis voor vertrouwen
Congruent duidt op ‘overeenstemmen’. Het komt van het Latijnse werkwoord congruere. Ik geef er meteen maar mijn persoonlijke draai aan: wanneer je congruent bent is er een overeenkomst tussen wat je zegt, wat je denkt, wat je voelt en wat je doet. De ander voelt dat het klopt wat je zegt. Want het correspondeert met wat je doet, met wie je bent, met hoe je doet. Congruentie draagt in hoge mate bij aan vertrouwen. Want wie congruent is, is stabiel ook in verschillende situaties en op verschillende momenten. Er treedt geen tegenstrijdigheid op.
Kenmerken van congruentie
Ik noem wat kenmerken van congruentie:
- Er is overeenstemming tussen wat je zegt en wat je voelt of ervaart. Je zegt wat je bedoelt en je bedoelt wat je zegt. Je zegt wat je voelt en je voelt wat je zegt.
- Je bent authentiek, echt en oprecht en je hoeft geen façade op te zetten.
- Je ervaart innerlijke rust: er is geen innerlijke strijd tussen wat je denkt, voelt en doet.
- Je bent consistent in jouw gedrag, je bent integer en betrouwbaar.
- Je staat voor wat je zegt: er is geen dubbelzinnigheid.
- Je bent aanspreekbaar op jouw gedrag en handelingen.
- Je neemt verantwoordelijkheid voor jouw leven maar ook voor wat je zegt, doet of nalaat.
- Je bent evenwichtig, eerlijk in gesprekken en je hebt geen verborgen agenda.
- Je bent open in jouw communicatie en hebt geen bijbedoelingen.
Ik probeer woorden te begrijpen en soms te ontleden. Ik denk dat ‘con’ voor ‘samen’ staat terwijl ik gruent zie als ‘het ligt in lijn met’ of ‘het is kloppend met’. En dan kom ik bij de uitleg waar ik naar toe wil. Als het congruent is, klopt het. Je voelt: het is waar. Zo is het. Geen twijfel mogelijk.
Het brengt zoveel goeds
Ben je congruent? Dan kom je geloofwaardig en betrouwbaar over. Je wint vertrouwen bij jouw medemens en daardoor krijg je betere relaties. Je bent open en eerlijk en de ander geeft zich daardoor ook makkelijker bloot. Hij/zij vertrouwt jou. Bovendien versterkt het jouw zelfvertrouwen, bevordert het jouw eigenwaarde omdat je handelt in overeenstemming met jouw waarden en overtuigingen. Wat je zegt, wat je doet, wat je nalaat, wat je niet zegt, komt overeen met jouw innerlijke morele kompas. Zo spreek je, zo zwijg je, zo neem je beslissingen of anders gezegd: zo ben je.
Heel eenvoudig dus?
Is congruent zijn eenvoudig? Voor mijn kleinkinderen wel. Kenmerk van een kind:
- Ze doen zich niet anders voor dan ze zijn.
- Ze laten meteen weten hoe ze zich voelen.
- Ze vertellen doorgaans wat ze willen.
- Ze zijn ontzettend eerlijk en winden er geen doekjes om.
- Ze hebben geen masker op en ze hebben geen façade nodig.
Voor grote mensen is congruent zijn minder eenvoudig. Waarom?
- Je wilt voldoen aan het beeld dat de familie, omgeving of maatschappij jou aangepraat heeft.
- Je doet je groter of beter voor dan je bent of je kruipt juist weg en je gaan wonen in de schulp.
- Je vertoont aangepast gedrag.
- Je spreekt je niet uit.
- Je legt de verantwoordelijkheid van eigen ongenoegen bij een ander neer.
Basis voor vertrouwen
Een van de belangrijkste kenmerken van vertrouwen is voorspelbaarheid. Mensen vertrouwen jou wanneer ze kunnen inschatten hoe jij reageert in verschillende situaties. Congruentie draagt hieraan bij, omdat het consistentie en stabiliteit laat zien. Er is geen tegenstrijdigheid tussen woorden en daden, waardoor anderen je als eerlijk en integer beschouwen. Daarom noem ik congruentie een basis voor vertrouwen. De ander weet waar hij of zij aan toe is, waardoor je vertrouwen opbouwt.
Daarnaast biedt congruentie innerlijke rust, omdat je in lijn bent met je eigen waarden en overtuigingen. Je hoeft je niet anders voor te doen dan je bent, en deze authentieke houding versterkt ook je eigenwaarde en zelfvertrouwen. Wanneer je vanuit deze rust en oprechtheid handelt, voelen anderen dat aan, wat de vertrouwensband verder versterkt. Andere voorwaarden van vertrouwen:
- Je bent open en transparant.
- Door jezelf soms kwetsbaar op te stellen en open te zijn over je onzekerheden of fouten, creëer je een dieper vertrouwen. Mensen voelen zich meer verbonden en vertrouwd als ze zien dat je authentiek bent en niet perfect probeert te zijn.
