home / persoonlijke ontwikkeling / assertiviteit / pleasegedrag

Pleasegedrag: ben jij een pleaser?

Ben jij een pleaser en probeer jij anderen voortdurend te pleasen? Dan wordt het tijd dat je dit artikel leest. Althans wanneer je merkt dat pleasen een negatief effect heeft op jouw energiebalans.

Wat is pleasen?

Pleasen komt van please en zoals je weet betekent dat ‘alsjeblieft’. Pleasen heeft blijkbaar dus te maken met de ander iets geven, maar je verlangt vurig dat je er ook iets voor terugkrijgt. Pleasegedrag is ten diepste alsjeblieftgedrag. En daar zit het vraagstuk ook want pleasen is in feite een onbalans tussen geven en ontvangen.  

• Je bent aardig en dienstbaar, maar het gaat ten koste van jezelf
• Je zoekt voortdurend harmonie, en je wringt je daardoor in alle bochten
• Je staat voor iedereen klaar maar je gaat voortdurend over eigen grenzen heen
• Je zegt ‘ja’ op dingen, terwijl je het liever niet zou doen
• Je geeft iedereen aandacht en warmte, maar zelf mis je dat vaak: wie kijkt er naar jou om?
• Je laat anderen over jouw grens heen gaan, omdat je niet duidelijk bent over wat je wel of niet zou willen

Oorzaken: waarom please je eigenlijk?

Als jouw innerlijke kind zich bedreigd voelt, komen de bodyguards in het geweer. De pleaser is daar zo’n voorbeeld van, net als de innerlijke criticus, de pusher, de perfectionist, de controlefreak of de vechter. Negatieve ervaringen uit het verleden zorgen ervoor dat de pleaser actief is geworden bij jou.
De pleaser wil jou beschermen tegen disharmonie, conflicten maar ook tegen afwijzing en het gevoel dat je er alleen voor staat. En daar komt dat gedrag uit voort.

Gevolgen

Wat brengt pleasegedrag? Nou, in ieder geval dat mensen jou aardig vinden en dat je dingen snel voor elkaar krijgt. De samenwerking met jou is prettig. Je haalt waardering binnen. Dat lijkt positief maar ik denk dat de gevolgen van pleasegedrag negatief zijn.
Allereerst getuigt het van weinig zelfrespect. Je verloochent je eigen behoeften, je eigen grenzen. Je doet dingen die je eigenlijk helemaal niet wilt doen.

Ten tweede neem je de ander evenmin serieus als jezelf. In feite speel je een act. Je veinst aardig en lief te zijn maar in feite ben je dat niet. Continu heb je de bevestiging van anderen nodig waaruit blijkt dat ze jou OK vinden. Ik duid het wel vaak als een soort gevangenschap.

Ten derde krijg je het effect van afhankelijkheid. Je wordt beïnvloedbaar door de mening en het oordeel van anderen.

Ten vierde gaan mensen over jouw grenzen heen: wanneer jij jezelf niet serieus neemt en jouw grenzen veronachtzaamt, zal je ervaren dat anderen er ook zo mee omgaan. Mensen weten nooit waar jij echt voor staat en wat jij echt wilt.

Als pleaser ben je verslaafd aan waardering van anderen alleen de strategie die je hebt ingezet klopt niet. Je bent niet duidelijk, het is onecht en het wordt tijd dat je een keer keihard voor jezelf kiest en eigen richting en behoeften volgt. Bovendien gaat het ten koste van de relatie met de ander.

Scherper gedefinieerd

Door de jaren heen heb ik een andere definitie van pleasegedrag geformuleerd. Pleasen is jezelf in alle bochten wringen om de goedkeuring van de ander te verkrijgen waaruit blijkt dat je te weinig zelfrespect hebt maar ook te weinig respect hebt voor de ander.

Pleasen is een poging om de ander te behagen en daarmee is het een vorm van onoprechtheid en onechtheid omdat jouw motief niet oprecht is. Je wilt de ander niet zozeer een plezier doen maar je wilt voorkomen dat de ander jou afwijst, niet aardig vindt, niet serieus neemt etc. Het is dus niet zozeer dat jij bezig bent met de behoefte van de ander maar je bent bezig met eigen angsten.

Een andere invalshoek is: je hebt het nu niet meer nodig. Ik wees al op de bodyguards die in het geweer komen als het innerlijke kind bedreigd wordt. Maar deze onveiligheid is er niet meer. Je hoeft je dus niet te verschuilen achter pleasegedrag.

Een vorm van slijmen

Pleasen is een vorm van slijmen. Het lijkt superlief en superaardig maar in feite is het een manier om bij de ander in het gevlei te komen. Je wilt iets bereiken of gedaan krijgen bij de ander en daarom streel je zijn of haar ego, geef je complimenten die je niet helemaal meent, geef je aandacht om bij de ander in de smaak te vallen. Ten diepste ben je bang dat de ander jou niet leuk vindt, of over jou praat als zijnde onaardig.

De ander behagen

Een ander behagen om zelf erkenning, waardering en respect te krijgen is een vorm van:

• Jezelf niet serieus nemen maar de ander ook niet.
• Jouw eigen behoeften niet serieus nemen maar die van de ander ook niet.
• Jouw eigen gevoelens niet serieus nemen maar die van de ander ook niet.
• Jouw eigen grenzen niet serieus nemen maar die van de ander ook niet.

Communicatie met jezelf

Hoe communiceer je als pleaser met jezelf? Bijvoorbeeld door jezelf een schuldgevoel aan te praten:

• ‘Maak overal geen punt van’.
• ‘Doe niet zo moeilijk’.
• ‘Je kunt het niet maken om dit niet te doen voor die ander’.
• ‘Je kunt die ander toch niet zomaar laten zitten nu?’.
• ‘Wat zullen ze wel van je denken?’.

Overtuigingen

Overtuigingen spelen een rol bij de pleaser. Ik noem maar lukraak wat voorbeelden.

• Je kunt een ander zomaar niet in de kou laten staan
• Het is een plicht om voor je naaste te zorgen
• Op jezelf gericht zijn is verkeerd
• 'Nee' zeggen is egoïstisch
• Ik moet iedereen te vriend houden
• Als ik ruimte voor mezelf neem, vinden anderen mij onaardig

Hoe ga je om met pleasegedrag?

Het wordt tijd dat jij ruimte voor jezelf pakt. Zeg niet meteen ‘ja’ als je iets gevraagd wordt. Neem een time-out. Wil je dit echt? Of wil je dit liever niet? Wees eens aardig voor jezelf. Dan krijg je plezier. En ga eens doen waar jouw behoefte ligt.