home / persoonlijke ontwikkeling / conflicthantering / conflictstijl / conflictvermijdend

Conflictvermijdend: hekel aan confrontaties?

Merk je dat je conflicten snel vermijdt? Ga je de confrontatie snel uit de weg? Heb je een hekel aan aanvaringen, botsingen, tegenover elkaar staan, onaangename ontmoetingen? Vermijd je spanningen, tegengestelde belangen en behoeften?

Wat is conflictvermijding?

Eerst maar eens antwoord geven op de vraag: wat is conflictvermijding eigenlijk? Het wordt vaak negatief uitgelegd. Alsof je iets fout doet of iets mist wanneer je conflictvermijdend bent. Ik wil graag beginnen bij een andere uitleg. Conflictvermijdend kan namelijk ook heel positief zijn en is één van de vijf conflictstijlen die Thomas Killman heeft beschreven (vermijden, sussen, forceren, compromis en oplossen). Alle vijf stijlen zijn okay, maar ze zijn niet altijd en in iedere situatie okay. Maar stel je voor: je komt een tijger tegen die ontsnapt is uit de dierentuin. Dan vind ik conflictvermijding een aanrader. Er kan dus reden voor zijn om een conflict te vermijden. Ik noem er nog een paar:

• Wanneer de relatie belangrijker is dan de kwestie waarover het gaat.
• Bij onbelangrijke kwesties.
• Bij machtsongelijkheid.

Tweede gedachte: het kan een valkuil zijn. In kernkwaliteiten gedacht: je bent gericht op harmonie (dat is de kwaliteit), maar je slaat door in de valkuil van conflictvermijding. Wat is dan die valkuil? Je bent geabonneerd op de krant ‘lieve vrede bewaren’. Je wilt iedereen te vriend houden. Je spreekt je niet uit en die mooie kwaliteit ‘gericht op harmonie’ die je van nature bezit, ontaardt in ‘schijnvrede in stand houden’ en 'struisvogelpolitiek'. In dat geval komt conflictvermijding voort uit jouw aard en karakter en kun je leren om er anders mee om te gaan. Zie je het verschil? Soms is conflictvermijding een kracht en soms kan het een valkuil zijn.

Diepgaandere analyse noodzakelijk: oorzaken

Wanneer je de valkuil van conflictvermijding wilt leren vermijden, is een analyse van belang waar dit vandaan komt. Iemand stelde me de vraag: is het niet veel beter om toekomstgericht te werken in plaats van het verleden te doorgraven? Kun je je niet beter focussen op concrete stappen en vaardigheden die helpen om ander gedrag te vertonen? Een goede vraag overigens. Maar er zit wel een aanname in die niet altijd klopt. We spreken wat mij betreft te snel over vaardigheden. Maar het maakt een essentieel verschil of je de valkuil herkent van ‘conflictvermijding’ of dat je door omstandigheden van vroeger ‘zo geworden bent’. Ik noem het voorbeeld van overtuigingen die je meekreeg vanuit je opvoeding. Overtuigingen in de trant van: ‘hou iedereen te vriend en spaar de kool en de geit’. Maar ook: ‘je voelt je vervelend bij onenigheid of je voelt je schuldig wanneer je niet aan de verwachtingen van de ander voldoet’.

Een heel andere ervaring kan zijn dat je thuis vroeger een hele dominante vader of moeder had waar jij als kind niet tegenop kon en waar conflicten letterlijk de kop in werden gedrukt. Stel dat er geen tegenspraak werd geduld, dan word je vanzelf conflictvermijdend. Gevolg: je bent niet vertrouwd vanuit jouw opvoeding met het omgaan met spanningen en tegenstellingen en conflicten ervaar je als bedreigend en onaangenaam. Of je ervaart onvoldoende zelfvertrouwen om je uit te spreken over bepaalde zaken omdat je bang bent voor afwijzing of omdat je aardig en leuk gevonden wilt worden door iedereen. Of je voelt je verbaal minder sterk en je bent bang dat je niet tegen de ander op kunt, waardoor je je maar stilhoudt. En zo kan ik doorgaan. Deze week vertelde Liselotte hoe ze als kind werd gepest op school. Voor haar reden om spanningen en conflicten structureel te vermijden.

Dus: wat heeft het voor nut om terug te kijken? Moet je niet gewoon beziggaan met de toekomst? Nou, het één sluit het ander niet uit. Ik ben niet van de ‘historie-therapie’ waarin je na vijftig sessies buiten staat met een analyse van het gedrag en daarna stopt het. Daar schiet je namelijk niets mee op.
Maar dit wél:

• Jezelf écht leren kennen.
• Inzicht krijgen in je gedragspatronen en overtuigingen.
• Weten waar je blokkades zitten, zodat je verder kunt.

Plan van aanpak

Jazeker, je kunt een plan van aanpak maken als je training of coaching volgt. Maar laten we eerlijk zijn: het begint bij de juiste analyse. Want zonder die analyse ga jij je doelstelling niet halen. Stel jezelf eens de volgende vragen:

• Ben je gericht op harmonie en vermijd je daarom conflicten?
• Heb je belemmerende overtuigingen waardoor je conflicten niet aangaat? Bijvoorbeeld: ‘ik ben niet sterk genoeg’, of ‘het wordt toch een ruzie.’
• Heb je nare ervaringen opgedaan waardoor je conflictvermijdend geworden bent? Denk aan eerdere confrontaties die verkeerd uitpakten.

Of is het een combinatie van al deze factoren? Vaak is het niet één ding, maar een samenspel van patronen en overtuigingen.

Gevolgen

Een aantal gevolgen:

• Er zijn zaken die onder de tafel blijven liggen: ze zijn niet besproken en hoe langer je wacht, misschien zelfs wel onbespreekbaar.
• Ergens knaagt het en voel je je niet tevreden over jezelf. Je wringt je in alle bochten, maar het helpt je niet vooruit!
• De relatie met de ander wordt er niet beter op! Het kan zijn dat er geen confrontatie ontstaat tussen jou en de ander, maar stilzwijgen en een vorm van afstandelijkheid is ook niet wat je wilt.
• Het gaat ten koste van jouw zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid.
• Je krijgt ruzie met jezelf: zaken die je niet uitspreekt besparen je een conflict met anderen, maar veroorzaken vaak een conflict met jezelf!

Vermijden van conflicten in jouw relatie

Vermijd je conflicten in jouw relatie? Ik noem dat wel het ‘oude liegen’. Want laten we eerlijk zijn: conflictvermijding is geen nieuwe uitvinding. Zolang de wereld bestaat, lopen mensen ervoor weg. Jij bent echt niet de eerste. Herken je dit?

• Je zegt tegen jouw partner dat je wel mee wilt naar het feestje van jouw vrienden, maar eigenlijk heb je er geen zin in.
• Het verjaardagsfeestje duurde je veel te lang: je had al lang naar huis gewild, maar jouw partner bleef maar hangen.
• Wat jou betreft had die nieuwe auto wel €10.000 goedkoper mogen zijn, maar je dacht: ‘die confrontatie ga ik maar niet aan.’

Kortom: je doet dingen tegen jouw zin in of je laat dingen na (tegen jouw zin) om ellende te vermijden.

Conflictvermijding op jouw werk

Vermijd je conflicten thuis? Dan doe je het op je werk waarschijnlijk ook.
Het is een patroon dat je vaak terugziet: hoe je omgaat met conflicten in je privéleven, neem je mee naar je werk. Herken je dit?

• Je zegt ‘ja’ op dingen die je eigenlijk niet wilt. Je collega vraagt je om over te werken. Je agenda zit vol, het past niet, maar toch probeer je het rond te krijgen.
• Je spreekt je niet uit als iets je irriteert. Zaken die niet kloppen of anders hadden gemoeten, slik je maar in.
• Je houdt je stil wanneer collega’s opmerkingen maken die onterecht zijn of gewoon niet kloppen. Je weet dat je iets zou moeten zeggen, maar je doet het niet.
• Je loopt boos weg, maar laat niet merken dat je boos bent. Je trekt je terug, zegt niets, maar van binnen kook je.

Conflictvermijding in een leidinggevende functie

Ook als leidinggevende kun je conflictvermijdend zijn. Misschien ben je gericht op een goede werksfeer en onderlinge harmonie. Of, zoals iemand het eens treffend zei: "Ik heb gewoon een hekel aan gedoe."
Maar wanneer je daarin doorslaat, wordt het lastig om je medewerkers aan te spreken op gedrag – zeker als het gaat om ongewenst gedrag. Je ziet wat er anders moet, maar je draait eromheen. Waarom? Omdat je het conflict met een medewerker of je team wilt vermijden. Knelpunten die je ervaart
Als je conflictvermijdend bent, loop je vroeg of laat tegen de volgende problemen aan:

• Onbenoemde zaken blijven liggen. Er wordt niet uitgesproken wat nodig is, waardoor het probleem blijft bestaan.
• De sfeer verslechtert. Wat je probeert te vermijden – gedoe – komt alsnog, alleen in een sluimerende vorm.
• Je voelt je boos of machteloos. Je ziet wat er speelt, maar je grijpt niet in. Dat knaagt aan je leiderschap en aan jezelf.

Leiderschap betekent verantwoordelijkheid nemen. Soms betekent dat: moeilijke gesprekken voeren en dingen benoemen die gezegd moeten worden. Want wat je niet uitspreekt, verandert niet. Uiteindelijk levert duidelijkheid veel meer op dan ‘gedoe vermijden’.

Conflict als kans: zonder wrijving geen glans

Meestal is een conflict een unieke kans om teamleden met de neus dezelfde kant op te krijgen of om een bepaalde verandering te bewerkstelligen. Een conflict uit de weg gaan zal je alleen maar belemmeren.