home / leiderschapsontwikkeling / verzuim inzetbaarheid / oorzaken ziekteverzuim

Oorzaken voor ziekteverzuim

Oorzaken voor ziekteverzuim kunnen werk gerelateerd zijn of veroorzaakt worden door privé omstandigheden. Vooropgesteld: er zijn veel meer oorzaken waardoor mensen ziek kunnen worden of waardoor ze verzuimen van het werk.

Definitie van gezondheid

Een moderne definitie van gezondheid is dat iemand gezond is als hij goed in staat is om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en uitdagingen van het leven. Gezondheid is in deze definitie meer dan de afwezigheid van ziekte. Het is je vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van sociale, fysieke en emotionele uitdagingen in het leven.

Werk gerelateerde oorzaken bij ziekte en verzuim

Werk is vaak een groot onderdeel van het leven. Als er sociale, fysieke of emotionele uitdagingen in het werk zitten, kunnen mensen dus ziek worden als ze zich niet kunnen of willen aanpassen aan deze uitdagingen.  

Voorop gesteld wordt dat het goed voor je gezondheid is als er uitdagingen zitten in het werk. Het ontbreken van uitdagingen kan verveling veroorzaken, wat kan leiden tot mindere prestaties en eventueel ziekte.  De werkrisico’s kunnen onderverdeeld worden in 3 groepen:

• Fysieke risico’s
• Psychosociale risico’s
• Overige risico’s

We werken de drie groepen graag voor je uit:

• Overige riscio’s

  Het kopje overige risico’s is een breed terrein. Ziekte en uitval kan ontstaan door besmetting, het inademen van giftige stoffen, stoffen op de huid, lawaai of valgevaar (kracht zetten is een fysiek risico). Risico’s kunnen ontstaan door:

  • werken met gevaarlijke stoffen
  • werken met  biologische agentia zoals virussen of schimmels
  • risico op brand enz.

• Fysieke risico’s

  De afgelopen jaren hebben de meeste organisaties de fysieke  en overige risico’s redelijk onder controle gekregen. Mensen vallen dus niet zo vaak meer uit met fysieke klachten ten gevolge van hoge fysieke belasting in het werk. Onder fysieke arbeidsbelasting vallen werkzaamheden die te maken hebben met tillen, dragen, duwen, trekken, zittend werk, staand werk, repeterende handelingen etc. Klachten die hieruit kunnen voortkomen zijn bijvoorbeeld:

  • heupklachten, voetklachten, knieklachten, beenklachten
  • arm, nek- en schouderklachten
  • rugklachten

• Psychosociale risico’s

  Uitval ten gevolge van psychosociale belasting in het werk is echter fors toegenomen. Het aantal mensen met klachten ten gevolge van hoge werkdruk en stress is nog nooit zo hoog geweest.

  Als werkgever kun je veel doen om ervoor te zorgen dat hoge werkdruk niet tot stressklachten leidt. Het onderwerp kan echter snel onderschat worden omdat medewerkers zelf vaak niet willen erkennen dat ze het werk niet aankunnen.

  

  We geven een paar voorbeelden van onderwerpen in het werk die invloed hebben op de psychosociale belasting van medewerkers. Deze onderwerpen kunnen zowel ziekte veroorzaken als  gezondheid. Als deze onderwerpen niet goed ingevuld worden kunnen mensen er ziek van worden. Als je ze wel goed gebruikt neemt niet alleen de gezondheid toe maar ook de productiviteit, creativiteit en werkplezier.

  Onderstand tref je voorbeelden van gedrag wat ziekte veroorzaakt of stimuleert en ook wat gezondheid bevordert of stimuleert:

  • Wat veroorzaakt of bevordert ziekte?

    Onderstaand voorbeelden van gedragskenmerken die ziekte veroorzaken of bevorderen:

    • Gebrek aan vertrouwen
    • Geen waardering
    • Ongelijke waardering
    • Onzekerheid
    • Geen aansturing of te veel aansturing
    • Gebrekkige afspraken, taken niet duidelijk omschreven.
    • Te veel controle
    • Te veel vrijheid
    • Gebrekkige informatie. Informatie achterhouden
    • Geen ruimte om zelf beslissingen te mogen nemen, overmatige bureaucratie
    • Gebrek aan aandacht voor de onderstroom in de organisatie
    • Niet gehoord voelen
    • Pesten, intimidatie
    • Geen onderlinge relatie
    • Geen steun
    • Onduidelijkheid binnen teams en organisaties
    • Veel verantwoordelijkheid , maar geen bevoegdheid.
    • Monotoon werk
    • Saai werk
    • slecht leiderschap bevordert verzuim
    • Conflicten op de werkvloer

  • Hoe bevorder je gezondheid, productiviteit en werkplezier?

    Onderstaand voorbeelden van gedragskenmerken die gezondheid bevorderen:

    • Vertrouwen, weten dat je het werk aankunt en dat je belangrijk werk doet
    • Positieve feedback, erkenning dat je een belangrijke bijdrage levert
    • Rechtvaardigheid
    • Heldere afspraken, duidelijkheid over contracten
    • Voldoende kennis en vaardigheden
    • Weten welke bijdrage van je verwacht wordt en eigen regie
    • Ideeën en concepten zijn helder
    • Duidelijk wat verwacht wordt
    • Vertrouwen, vrijheid
    • Maximale transparantie
    • Positieve en tijdige feedback
    • Feedforward: weten wat koers van de organisatie is en wat er van je verwacht wordt
    • Autonomie, van regels mogen afwijken als je zelf vindt dat dat nodig is
    • Je afwijking kunnen verantwoorden
    • Input leveren voor verbetering in het proces
    • Eigen kennis,  ideeën en concepten mogen inbrengen
    • Mogen zijn wie je bent.
    • Respect
    • Waardering
    • Sociale veiligheid
    • Wel wee kunnen delen
    • Betrokkenheid
    • Sociale ondersteuning, weten dat je hulp kunt krijgen als je een probleem ervaart
    • Afwisseling
    • Verschillende taken qua moeilijkheidsgraad, makkelijk en moeilijk
    • Uitdagend werk
    • Voorbereidend, uitvoerend en controlerend werk

Privé omstandigheden in relatie tot ziekte en verzuim

Ook privé zijn er natuurlijk omstandigheden die ziekte kunnen veroorzaken of bevorderen en die kunnen leiden tot ziekteverzuim.

Langdurig verzuim heeft vaak een niet-medische oorzaak. Wie privé problemen heeft, neemt dit vaak mee naar het werk en omgekeerd is dat ook zo. Oorzaken voor verzuim kunnen dus ook ontstaan in privé omstandigheden. Dat geldt van de sportblessure tot fysieke risico’s die men thuis in bepaalde omstandigheden kan oplopen. Ook gebrek aan vitaliteit, te weinig bewegen of sporten kunnen bijdragen aan ziekte of verzuim.

• Problemen of bijzondere omstandigheden

  Wanneer er problemen of bijzondere omstandigheden zijn aan het thuisfront heeft dat impact op gezondheid of ziekte zoals:

  • echtscheiding
  • financiële problemen
  • problemen met of zorgen om de kinderen
  • verlieservaringen (kind of partner): lees rouw is geen ziekte maar het kan wel leiden tot verzuim
  • verzuim door psychische problemen

• Persoonlijke factoren

  Ook persoonlijke factoren hebben invloed op verzuim en inzetbaarheid. We noemen een paar voorbeelden:

  Gebrek aan autonomie en een te afhankelijke opstelling kan zorgen voor stress-klachten

  Bepaalde persoonsgelegen factoren of persoonskenmerken spelen een rol bij burnout zoals: conflictvermijdend gedrag, oververantwoordelijkheid, overbetrokken, moeite met eigen grenzen, te loyaal of te aardig etc.