home / training coaching vraagbaak / verbetertraject / onvoldoende functioneren / medewerker ongemotiveerd

Ongemotiveerde of gedemotiveerde medewerker?

Ongemotiveerde medewerker of gedemotiveerde medewerker? Wat is het gedrag wat erbij hoort? Wat zijn de oorzaken van demotivatie bij medewerkers op de werkvloer? Hoe komt u erachter waar de oorzaak ligt van de ongemotiveerde medewerkers?

In dit artikel gaan we in op:

• Betekenis, definitie en gevolgen van demotivatie
• Verschil gedemotiveerd of ongemotiveerd
• Objectieve vaststelling
• Kenmerken van ongemotiveerd of demotivatie
• 13 oorzaken voor demotivatie
• Taak van de leidinggevende

Definitie en betekenis

Aan de hand van de definitie ‘wat is motivatie’, kunnen we wel beschrijven wat demotivatie is. Motivatie heeft in eerste instantie te maken met ‘willen’ en demotivatie heeft te maken met ‘niet willen’. Anders gezegd: wie niet gemotiveerd is, komt uit zichzelf niet in beweging om iets te doen of na te laten. De moed, wil of lust (zin) ontbreekt om in beweging te komen.

• Is demotivatie hetzelfde als ongemotiveerd?

  Een goede vraag kregen we pas binnen van iemand: is gedemotiveerd zijn hetzelfde als ongemotiveerd zijn? We moesten nadenken over het antwoord. In feite is er niet zoveel verschil. Echter: iemand die gedemotiveerd is, is wel gemotiveerd geweest. Blijkbaar zijn er omstandigheden die eraan bijgedragen hebben dat de motivatie is afgenomen of verdwenen. Verder zien we geen verschillen.

• Gevolgen

  Overigens is demotivatie of gebrek aan motivatie slecht voor de gezondheid. Werkplezier neemt af, arbeidsvreugde verdwijnt en het werk wordt een berg waar de medewerker dagelijks tegenop ziet. Ook kunnen er andere klachten ontstaan zowel fysiek als mentaal. Vermoeidheidsklachten, burnout, bore-out, uitputting etc.

Kenmerken gedrag demotivatie bij medewerkers

Hoe herken je gedrag dat bij demotivatie hoort?

We beperken ons tot een viertal pijlers namelijk:

• gebrek aan discipline
• gebrek aan inzet
• gebrek aan ambitie
• gebrek aan initiatief

Wanneer we het nader uitleggen en specificeren:

• Gebrek aan inzet

  Wanneer de medewerker onvoldoende functioneert door gebrek aan inzet dan zijn dit de gedragsvoorbeelden. Uw medewerker:

  • uit zich in negatieve bewoordingen over zijn werk of zijn werkgever of hij/zij uit zich helemaal niet en is gelaten.
  • Is gelaten en passief
  • Is afwachtend
  • Zal geen stap extra verzetten zonder dat daarom gevraagd is
  • Zal niet iets extra’s doen uit zichzelf of andere initiatieven ontplooien
  • Formuleert geen doelstellingen voor zichzelf
  • Laat de zaken op zijn beloop
  • Is niet bereid om aan zichzelf te werken door opleiding en training
  • Neemt snel genoegen met het eigen functioneren of stelt weinig eisen aan zichzelf

• Gebrek aan initiatief

  Is er onvoldoende initiatief: dan zal de medewerker zich passief en afwachtend opstellen. 

  • komt niet met voorstellen ter verbetering
  • zal niet uit zichzelf een cursus of opleiding willen volgen
  • denkt onvoldoende mee op de afdeling
  • doet wat van hem/haar gevraagd wordt maar zal geen stap extra verzetten
  • laat zaken op zijn beloop
  • laat het graag over aan een ander
  • stelt uit en vermijdt
  • berust snel in bepaalde situaties
  • stelt zich afhankelijk op
  • houdt vast aan vertrouwde situaties
  • neemt geen verantwoordelijkheid

• Gebrek aan ambitie

  Gebrek aan ambitie betekent:

  • Is weinig leergierig
  • Staat niet open voor vernieuwing of innovatie
  • Moeite met nieuwe technieken of zienswijzen
  • Afwachtend
  • Geen beeld over de toekomst en geen plannen voor de toekomst
  • Houdt ontwikkelingen op de markt of in het eigen vakgebied niet bij
  • Stelt geen doelen voor zichzelf
  • Weet zichzelf mentaal niet uit te dagen
  • Is te weinig resultaatgericht, is niet actief bezig met het behalen van gewenste of noodzakelijke doelstellingen.

• Gebrek aan discipline

  Gebrek aan discipline betekent:

  • Kan zich onvoldoende voegen in de normen, waarden, regels, procedures of afspraken binnen de organisatie
  • Negeert regels of voorschriften
  • Is te weinig loyaal aan de organisatie
  • laat eigenbelang of privézaken teveel voorgaan voor het belang van het team of de organisatie

Hoe ontstaat het? Wat zijn de oorzaken?

We bekijken 13 situaties waarbij sprake is van ongemotiveerdheid of demotivatie:

• de medewerker is wel gemotiveerd voor zijn functie maar hij/zij voelt zich onzeker
• de medewerker kan ongeschikt zijn voor de functie
• de medewerker kan overgekwalificeerd zijn en de juiste uitdaging ontbreekt in de functie
• de medewerker kan op de verkeerde manier worden aangestuurd hetgeen hem belemmert
• er kunnen belemmerende factoren zijn in werkomstandigheden of werkrelaties met collega´s
• er kunnen privé-redenen zijn waardoor het werk een andere betekenis heeft gekregen voor de medewerker
• de medewerker voelt zich onvoldoende gewaardeerd
• de werkdruk is te hoog of te laag
• de afstand tussen de leiding en werkvloer is te groot
• de samenwerking tussen collega's of afdelingen loopt onvoldoende
• er is te weinig overleg en communicatie intern
• zinvol werk ontbreekt
• de medewerker is vervreemd van de eigen organisatie

13 redenen of oorzaken voor gebrek aan motivatie

Onderstaand treft u een beknopte uitwerking van mogelijke redenen voor demotivatie van de medewerker:

• De medewerker is wel gemotiveerd maar hij/zij voelt zich onzeker

  Onzekerheid of gebrek aan zelfvertrouwen kan ertoe leiden dat een medewerker ongemotiveerd overkomt op de leidinggevende. De medewerker kan daardoor aarzelend, te weinig enthousiast, gereserveerd of terughoudend overkomen. Valkuil voor de leidinggevende is om daar een verkeerde interpretatie aan te geven in de zin van: niet gedreven of gemotiveerd. Hierdoor zal de onzekerheid alleen maar worden versterkt. Redenen voor onzekerheid kunnen er legio zijn:

  • de medewerker kan onvoldoende begeleiding ervaren bij zijn/haar taakuitoefening
  • de medewerker ervaart te weinig steun, aandacht of waardering
  • er zijn redenen op het persoonlijke vlak waardoor gebrek aan zelfvertrouwen ontstaat
  • de functie kan onvoldoende bij de medewerker passen op bepaalde onderdelen
  • er zijn andere omstandigheden die onzekerheid bevorderen en verder uitgezocht moeten worden

• Ongeschikt voor de functie

  Een andere reden voor gebrek aan motivatie kan zijn dat de medewerker niet (meer) past in de functie.

  • De medewerker is overgekwalificeerd voor zijn functie
  • De medewerker is onvoldoende meegegroeid met zijn/haar functie
  • De functie vraagt meer dan de medewerker in huis heeft aan competenties
  • De persoonskenmerken van de medewerker sluiten niet aan bij wat de functie eigenlijk nodig heeft
  • Veranderingen in de organisatie zorgen ervoor dat de medewerker zich daar minder thuis voelt

• De juiste uitdaging ontbreekt in de functie

  Sommige medewerkers moeten uitgedaagd worden hetzij mentaal, fysiek of intellectueel. Gebeurt dat te weinig dan verveelt men zich en ervaart men het werk als eentonig of saai. Teveel routinematige werkzaamheden zorgen ervoor dat de medewerker op automatische piloot gaat draaien. In feite past de functie dan niet meer bij de medewerker omdat er te weinig voldoening en arbeidsvreugde uit de functie kan worden gehaald. Lees ook ons artikel over uitdaging in uw functie: waarom zo belangrijk?

• Onjuiste aansturing door de leidinggevende

  De juiste aansturing van medewerkers is een belangrijk punt voor iedere leidinggevende. Gebeurt dit niet op de juiste manier dan kan dit leiden tot demotivatie bij de medewerker. Er zijn tal van voorbeelden te bedenken zoals:

  • de medewerker beheerst zijn taken maar wordt door de leidinggevende voortdurend gecontroleerd
  • de medewerker is nog niet taakvolwassen maar wordt volkomen aan zijn lot overgelaten
  • de medewerker heeft een bepaalde ruimte en invloed nodig maar wordt hier voortdurend in belemmerd
  • de leiding is te sturend of juist onvoldoende sturend
  • de medewerker zoekt structuur en duidelijkheid maar de leidinggevende biedt te weinig houvast en duidelijkheid en teveel open eindjes (zie ook: missers bij motiveren medewerkers)
  • de leidinggevende heeft de voorwaarden voor goed functioneren niet goed ingevuld
  • de chemie tussen de leidinggevende en de medewerker ontbreekt of er is zelfs een conflict met de leidinggevende

• Belemmerende factoren in werkrelaties met collega´s

  Ook gespannen relaties op de werkvloer tussen collega's kunnen reden zijn voor demotivatie. Dat gebeurt vooral in teams waar onderlinge spanningen aanwezig zijn. Onderlinge spanning kan zich op veel manieren uiten: 

  • roddelen en over elkaar praten
  • onderlinge competitie en strijd
  • elkaar onheus bejegenen of in het ergste geval pesten op het werk
  • andere problemen in het team

• Privé redenen

  Privéomstandigheden kunnen reden zijn voor gebrek aan motivatie. Daarbij kunt u denken aan:

  • Verandering in de gezinssituatie (huwelijk, samenwonen, uitbreiding gezin  maar ook echtscheiding, relatieproblemen, problemen met de kinderen)
  • Overlijden kind of partner (of andere familieleden)
  • Ziekte in het gezin of familie
  • Financiële problemen
  • Zegt u het maar?

• De medewerker voelt zich onvoldoende gewaardeerd

  Wanneer de medewerker onvoldoende waardering krijgt door de organisatie kan dit leiden tot demotivatie. Dat uit zich in meerdere zaken zoals:

  • Gebrek aan waardering of aandacht voor de medewerker zit vooral in zaken als gehoord en gezien worden en serieus genomen worden. Daarbij gaat het ook over het uitspreken van waardering.
  • Onjuiste, onvoldoende of ongelijke en oneerlijke beloning. Onze slogan is: geld motiveert niet maar een gebrekkige beloning demotiveert wel.

• De werkdruk is te hoog of te laag

  Zowel een te hoge als een te lage werkdruk kan leiden tot demotivatie van de medewerker. In geval er sprake is van een te hoge werkdruk kan er overbelasting ontstaan en een zekere vorm van gelatenheid zeker als het te lang duurt. Maar ook bij een te lage werkdruk kan er demotivatie ontstaan. De medewerker kan dan onvoldoende satisfactie uit zijn arbeid halen.

• De afstand tussen de leiding en werkvloer is te groot

  Op het moment dat er teveel afstand is tussen de leiding en de werkvloer kan dit leiden tot ongemotiveerde medewerkers. Wilt u betrokken medewerkers? Betrek ze er dan bij, laat ze meedenken, actief participeren bij nieuwe ontwikkelingen binnen uw organisatie. Hoe groter de afstand wordt tussen de leiding en de werkvloer, hoe moeilijk het voor uw personeel is om betrokken te zijn en te blijven.

• Samenwerking tussen collega's loopt onvoldoende

  Wanneer de samenwerking tussen afdelingen en of collega's onvoldoende is, kan dat oorzaak zijn van on-gemotiveerdheid bij de medewerker. We noemen deze reden apart omdat dit o.i. toch nog anders is dan wanneer er sprake is van een verstoorde relatie tussen collega's. Het betreft gebrek aan collegiale steun of een luisterend oor bij emotioneel zware taken.

• Te weinig werkoverleg

  Een reden voor on-gemotiveerdheid bij medewerkers kan zijn dat er te weinig overleg en communicatie is binnen uw team of organisatie. Daardoor vergroot u de afstand tussen leiding en medewerkers en neemt de betrokkenheid af.

• Zinvol werk ontbreekt

  Zinvol werk ontbreekt en daarom ontbreekt ook de arbeidsvreugde bij de medewerker. De medewerker ervaar het werk niet meer als zinvol en van toegevoegde waarde. Wat is zinvol werk? In ieder geval sluiten de persoonlijke waarden van de medewerker onvoldoende aan bij wat de functie te bieden heeft.

• De medewerker vervreemd van de eigen organisatie

  Door de jaren heen vervreemd de medewerker van de eigen organisatie. De cultuur is veranderd, de aansluiting bij het management of de leiding ontbreekt. Ook een reorganisatie kan leiden tot demotivatie bij het personeel!