home / carriere / verbetertraject / verbetertraject medewerker

Tips voor medewerkers bij het verbetertraject of functioneringstraject

Jouw werkgever is niet tevreden over jouw functioneren. Wellicht is de werkgever van mening dat je niet de juiste prestaties levert of dat je onvoldoende capabel bent voor jouw functie. Jouw werkgever vindt dat er een verbetertraject opgestart moet worden en dat er een duidelijke verbetering in het functioneren moet plaatsvinden. In dit artikel ga ik jou informeren over stappen die je nu moet nemen en geef ik tips over wat je niet moet doen.

Hoe is het gegaan?

Hoewel jouw werkgever van mening mag zijn dat je niet goed functioneert: er zijn wel een aantal stappen waaraan ook de werkgever zich moet houden. Ik noem ze toch maar even voor de bewustwording:

• Als het goed is, heeft jouw werkgever jou tijdig aangezegd en bij herhaling laten weten dat je op een aantal punten niet functioneert.  Kortom: je bent niet overvallen door jouw leidinggevende maar de punten waar het om gaat zijn al eerder besproken bijvoorbeeld tijdens een functioneringsgesprek of beoordelingsgesprek
• De punten inzake onvoldoende functioneren zijn zo zorgvuldig mogelijk verwoord en de punten zijn door de leidinggevende specifiek gemaakt
• Je hebt ook de mogelijkheid gekregen om te reageren op de beoordeling of je hebt de kans gekregen om aan te geven dat je belemmeringen ervaart om goed te functioneren
• Als het goed is, zijn de punten van onvoldoende functioneren niet het gevolg van ziekte tijdens een bepaalde periode of gebreken
• Er zijn geen omstandigheden die jouw functioneren belemmeren. Anders gezegd: er zijn geen omstandigheden waardoor goed functioneren lastig of onmogelijk is zoals een verstoorde arbeidsrelatie of een conflict met de leidinggevende.
• Je hebt gelegenheid gekregen van de werkgever om jouw functioneren te verbeteren middels een verbetertraject. Een eis van goed werkgeverschap is dat de werkgever jou in staat stelt om op aangegeven punten jouw functioneren te verbeteren. Je mag een verbetertraject volgen waarbij scholing of coaching is opgenomen. De kosten hiervoor zijn voor rekening van de werkgever. Vaak duurt een verbetertraject 3 tot 6 maanden, afhankelijk van de duur van het dienstverband bij jouw werkgever.

Kan de werkgever een verbetertraject verplichten? Mag je het weigeren?

De vraag of een werkgever een verbetertraject kan opleggen is in feite een juridische vraag oftewel een arbeidsrechtelijke vraag. Is het verbetertraject een plicht? Zo kun je ernaar kijken maar let op dat het verbetertraject ook een plicht is voor de werkgever. Vanaf 1 juli 2015 zijn werkgevers verplicht om een verbetertraject aan te bieden. Anders gesteld: kun je een verbetertraject weigeren? Natuurlijk kun je weigeren om mee te werken aan een verbetertraject. Maar juridisch gezien verzwak je daarmee jouw positie. Immers, jouw werkgever heeft bepaalde kritische punten t.a.v. jouw functioneren maar biedt meteen de helpende hand om deze punten te verbeteren.

Daarom draai ik de vraag om: wat is erop tegen om aan een verbetertraject mee te werken? Wat zouden de bezwaren kunnen zijn? Ik noem er een paar:

• De eisen die de werkgever aan jou stelt moeten billijk en redelijk zijn en je kunt van mening zijn dat de gestelde eisen onredelijk en onbillijk zijn
• Je hebt de gedachte of het gevoel dat je niet eerlijk beoordeeld bent of je bent van mening dat er niet eerlijk met jou omgegaan wordt
• Er zijn omstandigheden geweest (zakelijk of privé) waardoor je niet aan de eisen van de organisatie hebt kunnen voldoen
• Je herkent je niet in de beoordeling of je bent het er niet mee eens
• Je vraagt je af of je tijdens of na het verbetertraject zou kunnen voldoen aan de eisen die gesteld worden
• Je hebt geen vertrouwen meer in de goede afloop en het liefst gooi je de handdoek in de ring
• Er is sprake van disfunctioneren door ziekte

Niet eens bent met aangereikte verbeterpunten?

Stel je bent het niet eens met jouw beoordeling of de kritiek die jouw werkgever heeft op jouw functioneren. Je vindt dat je niet eerlijk bent beoordeeld, er waren omstandigheden waardoor je niet aan de beoordeling zou kunnen voldoen of de werkgever stelt volgens jou onredelijke eisen: wat moet je dan doen? Is er wat aan te doen? Het belangrijkste punt is dit: je mag van jouw werkgever vragen of de punten waar het om gaat onderbouwd op papier worden gezet. Echter wanneer je bezwaar maakt, mag jouw werkgever wederkerig van jou verwachten dat jouw bezwaren eveneens grondig onderbouwd worden.

Vakbond of een advocaat inschakelen?

De vraag wordt ons door werknemers vaak gesteld of er een advocaat of vakbond moet worden ingeschakeld. Dat ligt natuurlijk geheel aan de situatie. Vooropgesteld: je hebt het volste recht en wellicht zelfs de plicht om goed geïnformeerd te zijn. Dus enige juridische bijstand is doorgaans wel welkom en aan te raden. Wanneer je jouw juridisch adviseur meteen betrekt bij gesprekken met de werkgever kan dat ook een bepaald gevoel oproepen waardoor het verschil van inzicht sneller kan escaleren.

Anderzijds: werkgevers betrekken soms twee à drie personen bij dit soort gesprekken (de HR-adviseur, leidinggevende, directie) terwijl je als medewerker alleen bent. In die zin heb je volkomen gelijk wanneer je vraagt om iemand die jou ondersteunt. Dat kan ook jouw partner, kennis of familielid zijn overigens.

Soms is een mediator of bemiddelaar aan te raden die de belangen van zowel de werkgever als werknemer kan behartigen en overstijgend helpt oplossen bij de ontstane situatie.

Werkgever wil jou een bepaalde verbetercoach opleggen: mag dat?

Een vraag van andere aard is of de werkgever jou een bepaalde coach kan opleggen. Ik ben van mening dat dit niet mogelijk is. Het gaat te ver wanneer je wordt gedwongen om een verbetertraject bij een bepaald instituut of coach te volgen. Wanneer je bereid bent om de aangereikte verbeterpunten eerlijk onder ogen te zien en je bent van plan om mee te werken aan een verbetertraject dan is het van belang dat je een coach hebt waarin je vertrouwen hebt en die objectief is.

Een werkgever kan uiteraard wel eisen stellen of wensen t.a.v. de professionaliteit van de coach. Zeker wanneer dit door de werkgever bekostigd wordt. Maar als werknemer mag je ook jouw wensen of eisen stellen t.a.v. de coach die het verbetertraject begeleidt.

• Wat mag je van een coach verwachten?

  • Dat hij/zij jouw beider belang onder ogen ziet en er onpartijdig en onbevooroordeeld in staat
  • Dat hij/zij integer is in het omgaan met vertrouwelijke informatie die je tijdens het verbetertraject ter beschikking stelt
  • Dat hij/zij bij aanvang van het traject eerlijk zijn/haar mening geeft over de mogelijke slagingskans voor het verbetertraject (voor zover in te schatten naar de menselijke maat)
  • Dat hij/zij eerlijk zijn/haar mening geeft wanneer de organisatie c.q. de medewerker onbillijke en onredelijke wensen stelt
  • Dat hij/zij de professionaliteit heeft en ter zake deskundig is t.a.v. de vraag die je stelt en wanneer deze deskundigheid er niet of onvoldoende is ook eerlijk aangeeft dat dit ontbreekt

Hoe loopt het af? Wat zijn de uitkomsten?

De mooiste uitkomst zou zijn dat je aan het einde van een verbetertraject goed of voldoende functioneert. In dat geval is het verbetertraject optimaal geslaagd en werkgever, werknemer en de verbetercoach zijn blij met de uitkomst. Uiteraard is dit het doel van een verbetertraject. De andere mogelijkheid is dat de werkgever het functioneren alsnog beoordeelt met een onvoldoende waarna:

• De ontslagaanvraag kan worden ingediend of outplacement wordt aangeboden
• Jij in functie teruggezet kunt worden of waarbij de functie en functie-eisen worden aangepast
• Overplaatsing naar een andere vestiging of ander team kan plaatsvinden

• Hoeveel kans van slagen is er?

  Het heeft weinig zin om in percentages weer te geven hoeveel kans van slagen een functioneringstraject heeft. Als ik ze zo eens nakijk van de afgelopen jaren dan zit dat toch wel op vijftig procent waar een verbetertraject positief eindigde. Maar wanneer je net aan de andere kant van de streep staat en bij die 50% hoort waar het mis gaat dan heb je niet zoveel aan percentages.

• Probeer positief te blijven

  Ga er niet op voorhand vanuit dat een verbetertraject kansloos is. Je hebt er zelf ook invloed op hoe een dergelijk traject verloopt. Ik maak namelijk ook mee dat een traject een zeer goede afloop heeft. Onlangs zei een medewerker tegen zijn leidinggevende: 'ik wil je bedanken dat je dit verbetertraject gestart bent. Je hebt me namelijk ook wakker geschud. Ik zat in mijn comfortzone en achteraf moest ik je gelijk geven'. Maar als ik jou een paar tips mogen geven:

  • Probeer jouw emoties eens even opzij te zetten en probeer je eens in te leven wat jouw werkgever nu precies bedoelt. Wat vindt jouw werkgever van jouw functioneren? Wat wil de werkgever zien wat je niet brengt (volgens de werkgever)? Probeer eens te bedenken hoe de werkgever denkt in plaats dat jij er jouw eigen invulling aan geeft.
  • Wanneer je dat gelukt is, is de vraag: zou je datgene toch op tafel kunnen leggen wat volgens de werkgever ontbreekt? Kun je dat? Wil je dat? En zo ja, hoe ga je dat doen? Maak een plan van aanpak hoe je dit gaat leveren.

• Waar liggen jouw grenzen?

  Een andere vraag is: waar liggen jouw eigen grenzen? Als het dan kansloos is of als er naar jouw mening en gevoel oneerlijke spelletjes worden gespeeld: hoe lang laat je met je sollen? Ik adviseer: pak door, maak keuzes, wees helder in wat je wel en niet wilt en probeer te onderhandelen over de mogelijkheden. Zie je er tegenop? Lukt het je niet alleen? Vraag dan hulp!

Bezwaar maken

Werkgevers doen vaak aan dossieropbouw en werknemers vergeten dat nogal eens. Zo hoor ik vaak dat de werknemer bezwaar heeft geuit tegen bepaalde aspecten, echter het staat nergens gedocumenteerd. Dat is jammer en je doet jezelf tekort. Werkgevers doen aan dossiervorming: zorg dat je als werknemer jouw zaken ook duidelijk op papier hebt staan. Wanneer er afspraken worden gemaakt met jouw leidinggevende bevestig deze bijvoorbeeld per email en vraag of je de afspraken correct hebt weergegeven. Ik noem een aantal situaties waartegen je bezwaar kunt maken:

• Het disfunctioneren waar je verantwoordelijk voor wordt gesteld wordt bij jou veroorzaakt door ziekte. Lees hierover meer: disfunctioneren en ziekte.
• Het werk dat je aangeboden wordt is niet zinvol of sluit niet aan bij jouw kennis en vaardigheden
• Je wordt niet (meer) betrokken bij jouw werkzaamheden of je merkt dat bepaalde informatie niet meer aan jou wordt verstrekt
• Je merkt dat de leidinggevende een vooringenomen standpunt heeft over u: jouw functioneren wordt niet objectief beoordeeld
• Er zijn omstandigheden qua sfeer binnen jouw team die goed functioneren belemmeren
• Je wordt getreiterd of gepest
• Er is sprake van een verstoorde relatie of conflict met de leidinggevende waardoor je nu op disfunctioneren wordt aangesproken
• Er is een onredelijke taakbelasting of er wordt teveel druk op jou uitgeoefend
• Je krijgt onvoldoende tijd en gelegenheid om jouw functioneren te verbeteren.