home / persoonlijke ontwikkeling / autonomie / stephen covey

Wat jij kunt leren van Stephen Covey (en hoe jij misschien al zo denkt)

Vraag jij je weleens af waarom je vastloopt in patronen die je eigenlijk allang doorziet? Waarom je goede voornemens niet volhoudt, of waarom samenwerken soms voelt als overleven in plaats van floreren?

1. Wees proactief: pak de regie over je leven

Stephen Covey zegt het glashelder: tussen wat er gebeurt en hoe je reageert, zit een keuze. En dáár begint persoonlijk leiderschap. Want nee — jij bént niet je verleden. Jij bent niet je opvoeding, niet je overvolle agenda, niet je stress. Je hebt omstandigheden, maar je bént ze niet. Jij kiest. Niet alles, niet altijd — maar wél veel meer dan je denkt.

Ik zie het vaak. Mensen die verstrikt raken in de verhalen om hen heen. Ze wijzen naar hun baas die steeds over hun grens gaat. Naar hun jeugd, waar geen plek was voor emoties. Of naar het leven dat maar doorgaat, alsof er geen uitknop bestaat.

En begrijp me goed: die verhalen zijn echt. De pijn is echt. Maar de vraag is niet wat je is overkomen. De vraag is: wat doe jij ermee?

Wie zich voortdurend aanpast, raakt zichzelf kwijt. Wie alles over zich heen laat komen, raakt op. Maar als je leert kiezen — voor wat belangrijk is, voor wie jij wilt zijn — dan hervind je regie. Je hoeft niet overal in mee. Je mag kiezen voor rust. Voor ruimte. Voor richting.

Geen snelle oplossing. Wel bewustzijn. En de ontdekking: jij hebt invloed. Altijd.

Lees meer: wees pro-actief!

2. Begin met het einde voor ogen: wat wil je eigenlijk?

Stephen Covey stelt de vraag scherp: wat wil je dat mensen over je zeggen op jouw uitvaart? Maar ik stel liever een andere vraag: leef jij je waarden? Waar kom jij je bed voor uit? Wat raakt jou? Wat bezielt je? En wanneer voel jij: hierom ben ik er?

Zingeving is geen luxe. Geen zweverig thema voor later. Het is richting. Koers. Jouw innerlijk kompas. Het laat je voelen of je leeft in de lijn van wie je bent, of dat je vooral doet wat hoort, wat moet, wat van je verwacht wordt.

Ik zie het vaak: mensen die zichzelf onderweg zijn kwijtgeraakt. Ze leven op de automatische piloot. Ze doen wat nodig is, maar raken de verbinding kwijt met wat hen drijft. En vroeg of laat komt dan die vermoeidheid, dat lege gevoel, die vraag: Is dit het nou?

Persoonlijk leiderschap begint niet met doelen stellen. Het begint met afstemmen. Wat is voor jou belangrijk? Wat wil je bijdragen? En leef je daarnaar? Niet ooit. Niet als je tijd hebt. Maar nu.

Want de grootste spijt komt zelden door fouten. De meeste spijt komt van alles wat je níet hebt gedaan, terwijl je diep vanbinnen wist: dit klopt.

Zie ook: behoefte aan zingeving

3. Belangrijke zaken eerst: laat je niet gijzelen door de waan van de dag

Ik zeg het vaak tegen mensen: doe wat belangrijk is, niet alleen wat dringend voelt. Je kunt je agenda prima vullen met vergaderingen, telefoontjes en volle inboxen. Maar de vraag is: kom je ook toe aan wat er écht toe doet?

Stephen Covey noemt het ‘kwadrant 2’: activiteiten die niet schreeuwen om aandacht, maar die wel jouw leven vormgeven. Zoals plannen maken. Relaties onderhouden. Reflecteren op wat je eigenlijk wilt. Dat soort dingen.

Ik stel vaak deze vraag: waaraan besteed jij je tijd, aandacht en energie? Niet wat je moet doen vandaag, maar wat je wilt doen. Waar je warm voor loopt. Waarvan je voelt: hier gaat het mij om.

Want als jij jezelf altijd op plek vier zet – ná je werk, ná de anderen, ná alle verplichtingen – dan is het niet vreemd dat je leegloopt. Dan raakt de accu op.

Prioriteiten stellen is geen trucje. Het is een keuze. Jij bepaalt wat belangrijk is. En dat begint bij ruimte maken. Voor jezelf. Voor wat jij belangrijk vindt. Niet morgen. Vandaag al.

Meer weten? Laat je niet leiden door de waan van de dag!

4. Denk in win-win: kies voor overvloed en verbinding

Stephen Covey noemt het de emotionele bankrekening: het vertrouwen dat groeit wanneer je oprecht luistert, betrouwbaar bent en iets gunt aan de ander. Dat vind ik een prachtig beeld. Want samenwerken draait niet om winnen van de ander, maar om bouwen aan de relatie.

Ik zie samenwerken als een wederkerige verbinding. Niet als onderhandelen of uitruilen: “Als jij dit doet, dan doe ik dat.” Maar als samen zoeken naar wat klopt voor beide kanten. Naar win-win, zonder dat iemand verliest.

En ja, dat vraagt iets. Het vraagt dat je helder bent over jouw grenzen, maar óók dat je die van de ander respecteert. Dat je durft te zeggen: “Dit is wat ik nodig heb.” En ook kunt vragen: “Wat helpt jou?”

Ik geloof niet in het idee dat er maar één plek is op het podium. Aandacht, ruimte en waardering zijn er genoeg – als we bereid zijn om ze te delen. Samen kom je verder dan alleen. Maar dan moet je wel durven loslaten dat je altijd gelijk moet krijgen of moet scoren.

Lees ook: win-win situaties

5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden: luisteren met je hart

Hoe vaak luister jij écht? Niet om te reageren. Niet om jouw punt te maken. Maar om te begrijpen? Stephen Covey noemt het empathisch luisteren. Ik noem het: luisteren naar de onderstroom. Naar wat er niet gezegd wordt, maar wel voelbaar is.

Luisteren is iets anders dan horen. Het vraagt aandacht. Stilte. Vertraging. Want je moet niet alleen de ander durven horen, maar ook jezelf. Wat raakt jou in wat de ander zegt? Wat gebeurt er bij jou vanbinnen?

In gesprekken zie ik het vaak: we vullen in, trekken conclusies, schieten in de verdediging. Maar echte verbinding ontstaat pas als je durft stil te vallen. Als je openstaat voor wat zich aandient — zonder oordeel, zonder plan.

Ik geloof: luisteren begint bij jezelf. Als jij jezelf niet hoort, hoe kun je dan écht luisteren naar een ander? Luisteren is niet technisch. Het is relationeel. Je bouwt vertrouwen door aanwezig te zijn. Door het uit te houden met wat er is. Ook als het schuurt. Ook als je niet meteen weet wat je moet zeggen.

Meer lezen? Luisteren met luisteren.

6. Werk synergetisch: benut het verschil

Ik geloof dat diversiteit een kracht is. En Covey zegt precies hetzelfde. Zijn zesde eigenschap gaat over synergie: het benutten van verschillen. Niet omdat het moet, maar omdat het loont.

We denken vaak in tegenstellingen. Het raam moet open óf dicht. Jij hebt gelijk óf ik. Maar daar zit juist het probleem. Want tussen zwart en wit zit kleur. Nuance. Ruimte.

Covey noemt een prachtig voorbeeld: iemand wil het raam open, de ander wil het dicht. De discussie lijkt simpel, maar als je vraagt naar de behoefte áchter de wens, gebeurt er iets anders. Misschien zoekt de een frisse lucht en de ander wil geen tocht. En ineens is er een derde optie: het raam op een kier én een warm dekentje. Niet compromissen sluiten, maar samen iets beters vinden dan je alleen had kunnen bedenken.

Ik stel vaak deze vraag: stel jij de juiste vragen? Niet “wat wil je?”, maar “wat heb je nodig?”. Niet “wie heeft er gelijk?”, maar “hoe komen we verder?”. Daar begint samenwerking met kwaliteit. Daar ontstaat creativiteit. En dat vraagt dat je de ander niet verandert, maar serieus neemt. Juist omdat hij of zij anders is.

Meer weten? Groepsdynamiek en teamontwikkeling

7. Hou de zaag scherp: blijf investeren in jezelf

Een houtzager die geen tijd heeft om zijn zaag te slijpen, raakt uitgeput. Die blijft maar doorgaan, terwijl het steeds moeizamer gaat. Covey zegt het mooi: vernieuw jezelf – fysiek, emotioneel, mentaal én spiritueel.

Ik zie het dagelijks: mensen die zichzelf voorbijrennen. Die hun agenda volproppen, hun avonden vullen, hun weekenden laten vollopen… en ondertussen langzaam leeglopen. Want als je alleen maar doorgaat en nergens oplaadt, dan snijdt je zaag op den duur niet meer.

Zorg goed voor jezelf. En nee, dat is geen luxe. Dat is noodzaak. Zorg voor je energie. Voor je richting. Voor wat jou voedt. Voor je veerkracht. Want je hebt jezelf nodig — elke dag weer.

Gun jezelf momenten van rust, reflectie, herstel. Dat is geen tijdverlies, dat is investeren. In wie je bent, in wat je kunt, in wat je te geven hebt.

Ik zeg vaak: als jij opbrandt, wie blijft er dan over?

Dus de vraag is niet of je tijd hebt om stil te staan. De vraag is: durf jij het jezelf te gunnen?

Lees meer: balans en vitaliteit

Dus… hoe effectief leef jij?

Stephen Covey reikt zeven krachtige principes aan. Maar wie goed kijkt naar www.desteven.nl, ziet dat die principes daar al lang leven. In de toon. In de aanpak. In hoe wij naar mensen kijken.

Want waar Covey schrijft over karakter, verantwoordelijkheid en richting, praten wij over zelfkennis, eigenaarschap en koers. Het is geen trucje. Het is een manier van in het leven staan.

En nu ben jij aan zet. Welke gewoonte vraagt jouw aandacht?

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Wat bedoel je met persoonlijk leiderschap?

Dat je keuzes maakt die passen bij wie jij bent. Dat je leeft vanuit je waarden en niet alleen op de automatische piloot.

2. Hoe weet ik wat echt belangrijk voor mij is?

Door stil te staan. Door te luisteren naar jezelf. Wat geeft je energie? Wat raakt je? Dat zijn vaak de wegwijzers.

3. Wat zijn waarden precies?

Waarden zijn de dingen die jij écht belangrijk vindt. Ze vormen jouw innerlijke kompas — of je ze nu bewust kent of niet.

4. Wat als ik die richting helemaal kwijt ben?

Dat gebeurt vaker dan je denkt. Het begint bij eerlijk durven kijken. Niet wat je moet, maar wat jij diep vanbinnen wilt.

5. Hoe herken ik dat ik op de automatische piloot leef?

Je voelt je vaak leeg, moe of opgejaagd. Je doet van alles, maar het geeft geen voldoening meer.

6. Is zingeving niet iets voor later, als ik met pensioen ben?

Nee, het is juist voor nu. Zin geven aan wat je doet, is geen luxe. Het is nodig om vol te houden én te floreren.

7. Ik pas me altijd aan anderen aan. Hoe kom ik dichter bij mezelf?

Door te oefenen in nee zeggen. In vertragen. In voelen wat jij nodig hebt, los van wat anderen verwachten.

8. Moet ik dan ineens alles anders gaan doen?

Nee. Kleine keuzes maken vaak het grootste verschil. Begin met één stap die klopt voor jou.

9. Hoe hou ik koers in een druk leven?

Plan ruimte voor jezelf. Momenten van rust, reflectie en stilte. Daar wordt jouw kompas hoorbaar.

10. Wat levert het me op als ik leef vanuit mijn waarden?

Voldoening. Energie. Richting. En bovenal: je raakt jezelf niet kwijt.