Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Verantwoordelijkheidsgevoel: verantwoordelijkheid nemen

Verantwoordelijkheidsgevoel noem ik een kernkwaliteit en een kernwaarde. En daar hoort een valkuil bij, een leerdoel en een allergie.

Heb jij verantwoordelijkheidsgevoel? Dat is fenomenaal! Kort gezegd: daar zit de wereld op te wachten. Bedrijven en organisaties verwelkomen mensen die zich verantwoordelijk weten, die verantwoordelijkheid nemen (in plaats van ontlopen) en die daar aanspreekbaar op zijn.

In dit artikel ga ik in op verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Wat is dit precies en wat betekent dit?

  • Wat is verantwoord?
  • Definitie van verantwoordelijkheidsgevoel
  • 4 voorwaarden die erbij horen
  • Verantwoordelijkheid nemen: basis voor persoonlijke ontwikkeling
  • Verantwoordelijkheid in relatie tot invloed
  • Schuld en verantwoordelijkheid
  • Verantwoordelijkheid op de werkvloer
  • gezamenlijke verantwoordelijkheden bevorderen binnen teams

Verantwoordelijkheidsgevoel

 

Doe de test!

Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.

Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.

Meer informatie

Training en coaching

Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
  • teamtraining kernkwaliteiten

Training kwaliteiten ontdekken

Wat is verantwoord?

Ik ga eerst kijken naar de betekenis van verantwoordelijk of verantwoord. Vaak bedoelt men dat je weloverwogen, doordacht en veilig met zaken omgaat wanneer je je verantwoordelijk gedraagt. Anders gezegd: dan doe je geen ondoordachte dingen, je hebt geen losbollige uitspattingen, je gaat serieus met de materie om en je maakt keuzes op basis van een verantwoorde en logische beredenering. Je kunt denken aan:

  • Verantwoord omgaan met de bedrijfswagen of gereedschappen
  • Verantwoorde financiële uitgaven doen
  • Verantwoordelijkheid nemen voor jouw gezin
  • Verantwoord omgaan met het milieu of met de natuur
  • Verantwoord en gezond leven
  • etc.

Definitie van verantwoordelijkheidsgevoel

Ik definieer wat verantwoordelijkheidsgevoel is aan de hand van wat kenmerken. Wanneer je verantwoordelijkheidsgevoel hebt:

  • Laat je de zaken niet op zijn beloop
  • Onderschat je situaties niet en laat je het er niet op aankomen
  • Doe je alles wat in jouw vermogen ligt om de zaak of taak tot een goed einde te brengen
  • Ben je ijverig en heb je een hoog plichtsbesef
  • Kunnen mensen op jou aan en sta je voor wat je zegt
  • Ben je eerlijk en betrouwbaar
  • Zorg je dat je de taken die je moet doen ook goed en zorgvuldig uitvoert
  • Ben je consciëntieus of gewetensvol
  • Loop je een stap harder wanneer iets fout dreigt te gaan
  • Meld je misstanden en knelpunten en neem je maatregelen om deze op te lossen
  • Kijk je niet weg als er problemen zijn
  • Ben je niet probleem vermijdend
  • Ontken je niet dat je fouten maakt maar gebruik je dat als leermoment (leren van eigen fouten)

Verantwoordelijkheid nemen

Verantwoordelijkheid nemen: basis voor persoonlijke ontwikkeling

Verantwoordelijkheid leren nemen is de basis voor persoonlijke ontwikkeling. Wil je effectief in het leven staan? Wil je zelfregie ontwikkelen? Wil je persoonlijk leiderschap ontwikkelen? Dan is verantwoordelijkheid nemen een belangrijk leerdoel. Het vergroot niet alleen jouw invloed maar ook jouw eigenwaarde en zelfvertrouwen gaan zienderogen omhoog wanneer je verantwoordelijkheid neemt. Waarvoor? Ik noem een aantal zaken:

Voor eigen gevoelens en gedachten

Je bent verantwoordelijk voor jouw eigen gevoelens en gedachten. Dat is een basis voor jouw persoonlijke ontwikkeling maar ook voor de communicatie en feedbackregels. De kunst is om het bij jezelf te houden. Dus niet: ‘jij stelt me teleur’ want dan leg je de verantwoordelijkheid voor eigen gevoelens bij de ander neer. Verantwoordelijkheid nemen voor eigen gevoelens betekent: ‘ik ben teleurgesteld’. Dat zijn mijn gevoelens, daarvoor neem ik verantwoordelijkheid, daarop ben ik aanspreekbaar! Ik leg het niet bij een ander neer, ik beschuldig de ander niet. Ik sta voor wat ik zeg.

Voor eigen behoeften

Je bent verantwoordelijk voor eigen persoonlijke behoeften. Uit jouw behoeften komen jouw drijfveren en motivatie voort! Daarvoor kun je een ander niet verantwoordelijk stellen. Heb je behoefte aan zekerheid? Of aan aandacht, erbij horen, gewaardeerd worden, gelijkwaardigheid, respect en vertrouwen? Leg die verantwoordelijkheid vooral niet bij een ander neer maar neem verantwoordelijkheid voor de vervulling van eigen behoeften!
Verantwoordelijkheid nemen voor eigen behoeften gaat altijd samen met de verantwoordelijkheid voor eigen gevoelens.
Wanneer jouw behoeften worden vervuld krijg je positieve gevoelens: je wordt blij, enthousiast, optimistisch of gelukkig.
Wanneer jouw behoeften niet vervuld worden krijg je negatieve gevoelens. Je wordt verdrietig, boos, je voelt irritatie of frustratie of je voelt je afgewezen, gekleineerd, onderuitgehaald of gekwetst etc.

Motivatie en zelfmotivatie

Je bent verantwoordelijk voor jouw eigen motivatie en trouwens ook voor jouw eigen demotivatie. “Dat klopt”, zei iemand onlangs, ‘maar ik moet soms wel geïnspireerd worden’. En dat is precies wat ik bedoel. Want mocht je inspiratie nodig hebben, zoek het dan op en wacht niet af tot er toevallig een inspirator voorbijkomt. Afwachten doe je bij de bushalte.  
Overigens: je bent ook verantwoordelijk voor eigen werkgelegenheid.

Energiehuishouding en energiebalans

Je bent verantwoordelijk voor eigen energiehuishouding: energiebalans en energieniveau. Je kunt zorgen dat de inkomsten op de energiebalans hoger zijn dan de uitgaven. Bewustwording en inzicht helpen je daarbij.

Voor eigen keuzes

Je bent verantwoordelijk voor eigen keuzes en nog scherper gesteld: ook voor de consequenties van jouw keuzes. Wanneer je verantwoordelijkheid neemt voor jouw eigen persoonlijke behoeften, maak je keuzes op basis van eigen behoeften. Je legt de verantwoording daarvoor niet bij een ander neer maar je neemt verantwoordelijkheid voor de eigen keuzes. Dat betekent: je beschuldigt de ander niet, je laat jouw keuzes evenmin afhangen van een ander.

Voor eigen verwachtingen

Je bent verantwoordelijk voor eigen verwachtingen. Je hebt ze zelf gemaakt in de werkplaats ‘tussen de oren’. Wat verwacht je van anderen?

  • Verwacht je dat een ander altijd voor jou klaar staat?
  • Denk je dat mensen altijd loyaal en trouw zijn aan jou?
  • Denk je dat anderen je wel zullen helpen wanneer je in de problemen zit?

Kernvraag is: waarop is deze verwachting gebaseerd? Heb je het zelf aangenomen of verondersteld in jouw hoofd of nam je de verantwoording om jouw verwachtingen bespreekbaar te maken?

Voorwaarde: aanspreekbaar zijn op en verantwoorden

Verantwoordelijkheden dragen gaat niet ‘maar zo’. Wanneer je ergens verantwoordelijk voor bent dan ben je:

  • Bereid om je te verantwoorden als dat van jou gevraagd wordt
  • Bereid om je te laten controleren (zonder dat je dit bemoeizuchtig vindt)
  • Open en transparant
  • Aanspreekbaar op jouw gedrag, gemaakte keuzes of verantwoordelijkheden

Lees ook: aanspreekbaar zijn

Aanspreekbaar zijn

Verantwoordelijk in relatie tot invloed

Je bent verantwoordelijk voor alle zaken waar je invloed op hebt. Sterker nog: je kunt nooit verantwoordelijk zijn voor zaken waar je geen invloed op hebt. Klinkt logisch hé? Maar dan ga je voorbij aan de complexiteit van dit onderwerp. Onlangs nam ik met een HR-manager een aantal functiebeschrijvingen door. En bij elke beschrijving zag ik een aantal verantwoordelijkheden opgesomd waar medewerkers voor verantwoordelijk zijn (volgens de functiebeschrijving) terwijl ze er geen (of beperkte) invloed op hebben. Kortom: de verantwoordelijkheden en bevoegdheden kloppen niet met elkaar. Het plaatje hierna geeft inzicht in de begrenzing van jouw verantwoordelijkheid. Want er zit een grens aan: zorg dat je nooit verantwoordelijkheid neemt voor zaken waar je geen invloed op hebt. Ik onderscheid vier categorieën:

Wel verantwoordelijk, wel invloed

Ben je verantwoordelijk en heb je er invloed op? Dan is het zaak om jouw invloed aan te wenden en jouw verantwoordelijkheid daadwerkelijk te nemen. Op de categorie ‘wel verantwoordelijk en wel invloed’ ben je aanspreekbaar, kun je ter verantwoording worden geroepen maar ben jij ook bereid om je te verantwoorden. Ontwikkel jouw invloedvaardigheden, verdiep je in jouw stijl van communicatie, vergroot jouw adviesvaardigheden of conflictvaardigheden zodat jouw invloed groter wordt. Maar laat het niet gaan!

Wel verantwoordelijk, geen invloed

Voel je je verantwoordelijk maar heb je er geen invloed op? Dan kun je maar één ding doen: leren loslaten! Hoe moeilijk je dat ook vindt! Verantwoordelijkheid bij de ander laten liggen is een leerproces. Want de ander is verantwoordelijk voor zijn leven, voor zijn/haar eigen gevoelens en gedachten, voor zijn/haar keuzes, motivatie, verwachtingspatronen en voor de vervulling van eigen behoeften.
Ja zeg je, dat is mooi gezegd! Maar die ander pakt zijn verantwoordelijkheden niet. Dus als ik het niet doe……………. Zelfs al hebt je 100% gelijk: je krijgt de ander nooit in beweging door het voor een ander in te vullen.

Niet verantwoordelijk, wel invloed

Voel jij je niet verantwoordelijk of ben je niet verantwoordelijk (dat zijn twee dingen) maar heb je wel invloed? Mooi laten gaan. Waarom zou jij je daarmee bezighouden? Het hoort niet bij jouw verantwoordelijkheidsgebied immers. Eerder hoort het bij de categorie bedillerig, bemoeierig of bemoeiziek.

Niet verantwoordelijk, geen invloed

De laatste is niet zo moeilijk! Voel jij je niet verantwoordelijk en heb je geen invloed? Mooi laten gaan!

Verantwoordelijk

Valkuil: over-verantwoordelijkheid

Weet je wat de valkuil van verantwoordelijkheidsgevoel is? Dat is:

  • Je over-verantwoordelijk voelen
  • Je overal voor verantwoordelijk voor voelen
  • Je altijd verantwoordelijk voelen

Kortom: het is een te hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Je vindt het moeilijk om de verantwoordelijkheden bij de ander te laten liggen.
Jouw over-verantwoordelijkheidsgevoel is een leeuwenkuil waar veel gevaren aan vastzitten. Het kan je leegzuigen, vermoeien of uitputten. En het is een kenmerk voor de persoonlijkheidstypen bij de burn-out. Bovendien ontneem je anderen de mogelijkheid om:

  • Eigen keuzes te maken
  • Eigen verantwoordelijkheid in te vullen
  • Zelf in beweging te komen

Kenmerken zijn:

  • Je kunt zaken moeilijk loslaten of je kunt zaken moeilijk aan een ander overlaten
  • Je neemt situaties erg snel serieus
  • Je hebt graag regie in bepaalde situaties
  • Je trekt de verantwoordelijkheid te snel naar jezelf toe
  • Je voelt je snel schuldig wanneer er iets mis dreigt te gaan
  • Je zet alles op alles om fouten te voorkomen

Té hoog verantwoordelijkheidsgevoel

Ik leg het weleens zo uit: wie zich overal verantwoordelijk voor voelt, maait het gras van de buurman. En daarmee creëer je luie, passieve buurmannen die niet in beweging komen. Buurman zegt: ‘Dank je wel, ben je er al weer! Maai jij mijn gazonnetje maar dan loop ik er de kantjes wel af’.
Ik heb er een apart artikel aan gewijd. Wil je het lezen?

Je over-verantwoordelijk voelen

Schuld en verantwoordelijkheid

Mensen halen schuldgevoel en verantwoordelijkheid vaak door elkaar. Dat zit bijvoorbeeld in de uitspraak: ‘waar er twee kijven, hebben er twee schuld’. Ik zou ervan maken: ‘waar er twee kijven, hebben er twee verantwoordelijkheid’. Ik zie het ook vaak bij conflicten en echtscheidingen. De volksmond roept al snel: ‘wie zijn schuld is dat?’. Ik praat liever over verantwoordelijkheden.

Laat je nooit chanteren: over schuldgevoel!

Sommige mensen zijn uitermate vaardig om een ander een schuldgevoel aan te praten. Daarbij spelen ze vooral in op jouw gevoel van verantwoordelijkheid. Vaak willen ze wat van je gedaan krijgen of jou in een bepaalde emotionele toestand brengen. In feite praten ze jou een schuldgevoel aan waardoor ze jou in actie proberen te brengen. Voorbeelden van uitspraken:

  • ‘Jij hebt me niet gesteund in het conflict met mijn leidinggevende, daarom sta ik nu op straat’
  • ‘Als jij beter had leren communiceren, was onze relatie niet kapotgegaan’
  • ‘Jarenlang stond ik voor jou klaar maar wat krijg ik ervoor terug?’
  • ‘Moet je kijken wat ik allemaal voor jou doe: en jij?’
  • ‘Als jij eens wat meer had gedaan in de huishouding, was ik nooit burn-out geraakt, maar ik draaide ook overal voor op’.

Let op: mensen zijn zelf verantwoordelijk voor eigen keuzes. Zelfs al gaan ze inbreken, auto’s stelen, aan de wiet, roken of drinken. Hun keuze is hun verantwoordelijkheid. Laat je geen schuldgevoel aanpraten. En vergeet niet: schuld en schuldgevoel is familie van de slachtofferrol en van de aanklager. Ik zeg weleens: voor schuld moet je naar de bank, wellicht willen ze het financieren.

Gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel

Je kunt ook gebrek hebben aan verantwoordelijkheidsgevoel. Kenmerken:

  • Je gaat onverantwoord met bepaalde taken om
  • Je voelt je niet geroepen om een keer een stap harder te zetten
  • Je laat al te gauw de regie over aan een ander
  • Je laat het er snel op aankomen of je bent reactief ingesteld
  • Je wordt niet koud of warm als er iets fout gaat
  • Je bent onzorgvuldig
  • Je bent te gemakkelijk ingesteld
  • Anderen kunnen niet op jou aan
  • Je zult je voor een ding zeker inspannen: voorkomen dat je te hard moet lopen
  • Je verontschuldigt je snel om ergens vanaf te zijn
  • Je vlucht snel in excuus-gedrag op de manier van: 'ik kan er ook niets aan doen'

Gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef

Vrijheid en ongewenste eigen initatieven

Wie kan omgaan met vrijheid, neemt verantwoordelijkheid voor eigen handelen. Maar hij/zij begrijpt ook waar de kaders van de organisatie liggen. Vrijheid is dus wat anders dan 'doe maar wat raak'. Vrijheid is een plicht of liever gezegd: een verantwoordelijkheid. Dat vraagt best veel. Je kent de organsatie en je kent de begrenzing.

Oei-gedrag noem ik ongewenste eigen initiatieven. Je kleurt buiten de lijnen van de organisatie. Daar zit niemand op te wachten.

Wat is oei-gedrag?

 

Verantwoordelijkheden op de werkvloer

Pas sprak ik met de algemeen directeur van een groot bedrijf. Hij drukte zich zo uit: ‘we willen dat onze medewerkers hun verantwoordelijkheid leren pakken, zich verantwoordelijk weten voor de wijze van communicatie, zich verantwoordelijk weten wanneer er een fout wordt gemaakt’. “Tjaaa”, zei ik, ‘dat kun jij wel willen maar de vraag is of zij dat ook willen’. Kijk het kenmerk van verantwoordelijkheidsgevoel is dat het in je woont. Het zit binnen in je. Dus je hebt je daaraan gecommitteerd. En dat gaan mensen alleen maar doen wanneer ze zich ook ergens over kunnen uitspreken, wanneer ze het oneens zijn. Zodra je het gaat opleggen, hoef je niet te menen dat medewerkers zich intrinsiek verantwoordelijk voelen. Dan doen ze alleen die dingen die ze moeten doen omdat er van buitenaf druk wordt opgelegd. Verantwoordelijk zijn voor bepaalde werkzaamheden is nog wat anders dan je verantwoordelijk voelen voor deze werkzaamheden. En dat wordt nog weleens vergeten.

Voorwaarden verantwoordelijkheidsgevoel

De vier voorwaarden die bij verantwoordelijkheid horen

Daarom kom ik tot een viertal voorwaarden die bij verantwoordelijkheidsgevoel horen.

Bereidheid om te verantwoorden

Verantwoorden hoort bij verantwoordelijkheid. Wie met verantwoordelijkheden kan omgaan is (intrinsiek) bereid om verantwoording af te leggen zoals:

  • Uitleggen waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt
  • Voortgang melden
  • Informeren
  • Knelpunten melden en bijzonderheden rapporteren

Draagvlak en commitment

Wat ook nogal eens vergeten wordt is dat verantwoordelijkheidsgevoel ontwikkeld wordt binnen teams en organisaties wanneer er draagvlak en commitment is. Dat zullen mensen alleen maar doen wanneer ze de gelegenheid hebben gehad om ermee in te stemmen. Zodra men verantwoordelijk wordt gesteld voor doelen en taken zonder inspraak, ruggenspraak en betrokkenheid, is de kans groot dat men sociaal wenselijk gedrag gaat vertonen maar dat de intrinsieke motivatie ontbreekt voor het dragen van verantwoordelijkheden.

Aanspreekbaar

Wie bereid is om te verantwoorden is aanspreekbaar op zijn verantwoordelijkheid. Ook als er vragen zijn over de voortgang of over de werkwijze die gekozen is in bepaalde zaken. Of als er kritiek is of twijfel bij anderen. Aanspreekbaar zijn vraagt dus een open mindset van diegene die verantwoordelijk is. Je bent controleerbaar en traceerbaar voor anderen.

Bevoegdheid

Een belangrijk issue is ook: je kunt alleen verantwoordelijk zijn voor zaken waar je invloed op hebt. Je dient dus ook over de juiste bevoegdheden te beschikken om bijbehorende verantwoordelijkheden te kunnen dragen of uitvoeren. Ik onderscheid een paar situaties:

  • Je bent verantwoordelijk en bevoegd: dan kun je de juiste maatregelen nemen die je nodig hebt om jouw verantwoordelijkheden goed uit te voeren
  • Je bent verantwoordelijk maar niet bevoegd: dan word je wel verantwoordelijk gesteld voor het resultaat en/of het proces (tenminste dat kan) terwijl je niet in staat bent om verbeteringen of wijzigingen door te voeren. Deze verantwoordelijkheid moet je nooit aanvaarden en daar kun je ook niet op aangesproken worden.
  • Je bent bevoegd en niet verantwoordelijk: dat zijn bevoegdheden waar je niets aan hebt.

Leerdoel: loslaten

Om te vermijden dat jij je over-verantwoordelijk voelt is het belangrijk om te leren loslaten. Loslaten is de verantwoordelijkheid bij de ander laten liggen. Waarvoor is de ander verantwoordelijk?

  • voor zijn/haar eigen leven en alle zaken waar hij/zij invloed op heeft
  • voor zijn/haar eigen gevoelens en gedachten
  • hoe hij/zij de zaken ervaart
  • voor zijn/haar eigen motivatie
  • voor zijn/haar eigen fouten en de definitie van wat hij/zij als fout ervaart

Leren loslaten

Gezamenlijke verantwoordelijkheden bevorderen binnen teams

Gezamenlijke verantwoordelijkheden ontwikkelen, doe je samen.  Klinkt logisch maar toch. Gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel bevorderen doe je ook samen. Klinkt ook als logisch maar daar komt nogal wat bij kijken. In de wandelgangen wordt het door leidinggevenden vaak snel gezegd: voor wat betreft de veiligheid binnen ons bedrijf hebben we ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat kan ook gaan over onderwerpen als hygiëne, werksfeer, kwaliteitseisen. Wat vaak niet gezegd wordt is wat dat nu precies betekent. Kortom: het is onduidelijk en het is een open eindje. Hoe ontwikkel je gezamenlijkheid? Een paar opmerkingen:

Gezamenlijke verantwoordelijkheid binnen teams

Je committeren aan verantwoordelijkheden

Medewerkers zullen zich alleen maar aan verantwoordelijkheden committeren wanneer er voldoende vertrouwen is in het team. Verantwoordelijk zijn voor is in feite fase 4 in het teamontwikkelproces. Zoals hiervoor al gemeld dienen teamleden bereid te zijn zich te verantwoorden.

Aanspreekbaar zijn op de eigen verantwoordelijkheden

Medewerkers zullen alleen aanspreekbaar zijn op verantwoordelijkheid wanneer ze zich gecommitteerd hebben, wanneer ze zich hebben kunnen uitspreken in een sfeer van vertrouwen en veiligheid en wanneer ze invloed hebben op het uitoefenen van de verantwoordelijkheden (wanneer ze over de juiste bevoegdheden beschikken). Dan zijn ze ook aanspreekbaar op hun verantwoordelijkheid.

Duidelijk zijn

Als iedereen verantwoordelijk is, is niemand verantwoordelijk, zal niemand verantwoordelijkheid nemen of het gevoel hebben dat hij/zij verantwoordelijk is. Waarom niet? Omdat het geen duidelijke afspraak is. Iedereen bestaat niet. Iedereen is hetzelfde als niemand.  Je zult dus duidelijker moeten zijn en heldere taken moeten verstrekken aan jouw teamleden. Anders gezegd: verantwoordelijkheden moet je adresseren.
Wanneer iedereen verantwoordelijk is voor de orde en netheid in de bedrijfskantine dan moet je duidelijk maken wat dit precies betekent. Je stelt een corveedienst in die per dag of per week wisselt of je maakt met de teamleden de afspraak dat zij hun koffiekopjes opruimen wanneer ze de kantine verlaten.

Individuele ontwikkeling

Ook al betreft het gezamenlijke verantwoordelijkheden: het blijft individueel maatwerk. Teamleden moeten zich namelijk wel committeren aan de verantwoordelijkheid die je ze wilt toewijzen. Doen ze dat niet, dan kunnen ze wel verantwoordelijk zijn maar ze zullen zich niet verantwoordelijk voelen.

Training kwaliteiten

Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen?

Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
  • teamtraining kernkwaliteiten

Training kwaliteiten ontdekken

Wat is talent?

De Steven verzorgt training en coaching gericht op talentontwikkeling. We zetten dit in bij o.a.

  • talentgesprekken, individuele coaching gericht op loopbaan en outplacement
  • binnen teams: trajecten gericht op teamontwikkeling.

Wat is talent?

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijike ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

 

Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Podcast de Steven

Je kunt in het kader van ons jubileum gratis onze podcastserie volgen in de serie van 'reis of bestemming'. De volgende afleveringen kun je volgen:

  • 26 september: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin
  • 3 oktober: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • 10 oktober: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!

Wil je deze podcast luisteren?

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.