Verontschuldigen
Verontschuldigen is aantonen dat je niet schuldig bent. Het is een bijzondere vorm van indirecte communicatie. Iemand verontschuldigt zich en zegt dat hij ergens spijt van heeft terwijl hij zich in feite verschoond en vrijspreekt van schuld. Let op: het is wat anders dan ontschuldigen!
Betekenis
Verontschuldigen is vaak een vorm van sorry- en excuusgedrag. Het heeft meerdere betekenissen zoals:
- uitleggen waarom het zo gekomen is (een vorm van verantwoorden)
- goedpraten of vergoelijken van een bepaalde gebeurtenis
- verdedigen
Verantwoordelijkheidsgevoel
Verantwoordelijkheid nemen is: ook erkennen wanneer je iets fout hebt gedaan.
Spijt betuigen
Zie je dat verontschuldigen wat anders is dan spijt betuigen? Wie spijt betuigt erkent dat hij verkeerd heeft gehandeld en ziet in dat hij/zij de ander tekort heeft gedaan door eigen gedrag! Wie zich verontschuldigt kan wel spijt betuigen maar de vraag is of hij/zij wel oprecht spijt heeft. Het is dus veel meer een rechtvaardiging, een vergoelijking, een goedpraten van wat er gebeurde (wat er misging zelfs!).
Lichte vorm en zware vorm
Verontschuldigen komt in lichte en zware vorm voor. Een lichte vorm is bijvoorbeeld dat jij je verontschuldigt voor jouw afwezigheid op het werkoverleg omdat je met jouw moeder naar het ziekenhuis moest. Een zwaardere situatie is er wanneer er iets misgegaan is waardoor je een ander tekort gedaan hebt. In feite is het gebrek aan verantwoordelijkheid nemen. Wanneer je dat afdoet met een kleine verontschuldiging dan doe je de boosheid van een ander tekort. De ander zal zich dan niet serieus genomen voelen. Voorbeelden zijn:
- ‘ja het is nu even niet anders, ik kon het ook niet helpen’
- ‘het spijt me dat ik jouw verjaardag vergeten ben maar ja ik had het ook hartstikke druk’
De ander serieus nemen
Vaak zijn verontschuldigingen voorbeelden van indirecte communicatie en voorbijgaan aan de gevoelens van de ander. Dan doel ik niet op de lichtere vormen maar wel op de situaties waarbij de ander echt tekort is gedaan, waarbij aan zijn/haar gevoelens voorbij is gegaan of waar de ander is overruled in zijn gevoelens. Wie dat afdoet met sorry en excuus, doet de ander schromelijk tekort en zal de relatie op het spel zetten.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Dit artikel schreef ik een serie over verantwoordelijkheidsgevoel.
