Onderpresteren op school: wat nu?
Onderpresteren op school: daarover gaat dit artikel. Presteert jouw kind ondermaats? Heb je het gevoel dat er meer in zit? Of dat het er wel in zit bij jouw kind maar dat het er niet uitkomt?
Maak je je zorgen om de tegenvallende prestaties van jouw kind? Voel je aan dat het niet goed gaat met jouw kind en dat jouw kind niet gelukkig is op school? Wellicht dat ik jou een beetje kan voorthelpen vandaag.
Wat is onderpresteren?
Onderpresteren betekent dat je minder presteert dan wat je op grond van jouw capaciteiten, competenties, intelligentie of aanleg zou kunnen.
Overigens gaat het hier niet om een incidentele wanprestatie, uitglijder of ondermaatse prestatie. Onderpresteren gaat over het langdurig achterwege blijven van prestaties.
Is jouw kind hoogbegaafd?
Dit artikel is geschreven in de serie: is jouw kind hoogbegaafd?
Webinar
Wil je meer informatie? Volg dan onze webinar die wij verzorgen voor ouders van hoogbegaafde kinderen.
Training & coaching voor HB-ers
Bekijk al onze trainingen voor hoogbegaafde personen.
De boom en de omgeving
Nu is het goed om even te beginnen met de boom, de groei van de boom en de relatie met de omgeving waarin de boom is geplant. Stel de boom maakt te weinig groei door. Dat kan ook komen doordat de boom in een onjuiste omgeving is geplant. Als er halfschaduw op het etiket staat en de boom wordt geplant in de volle zon dan moet je niet raar opkijken dat er weinig groei is.
Dit beeld is door te trekken naar de ontwikkeling van een kind. Als jouw kind in een onjuiste leeromgeving zit, ligt onderpresteren voor de hand. Er moet wel worden voldaan aan de randvoorwaarden om tot goede prestaties te kunnen komen zoals:
- Voldoende uitdaging afgestemd op de mogelijkheden van jouw kind
- De juiste begeleiding en ook vertrouwen en veiligheid
Hoe herken je het?
Onderpresteren laat bepaald gedrag zien. Ik noem wat voorbeelden. Misschien herken je er een paar.
- Snel afgeleid / moeite met concentratie
- Impulsief
- Uit de weg gaan en vermijden van school of docenten
- Spijbelen
- Wisselende prestaties
- Moeite om zich tot taken te zetten (gebrek aan discipline)
- Liegen over schoolprestaties, over taken of huiswerk wat gemaakt moet worden
- Rebels of juist de neiging zich terug te trekken, af te zonderen of op te sluiten
- Vermijden van schoolactiviteiten, groepsactiviteiten
- Buiten de groep vallen
- Zich niet begrepen voelen
- Faalangstig en onzeker
- Minderwaardigheidsgevoel
Is jouw kind hoogbegaafd?
Ik schrijf dit artikel voor hoogbegaafde kinderen en voor ouders van hoogbegaafde kinderen. Is jouw kind hoogbegaafd? Je zegt: 'Dat kan niet! Hij/zij bakt er helemaal niets van. Slechte rapporten. Als hij/zij niet uitkijkt wordt hij/zij nog van school gestuurd. Nee hoor. Mijn kind is niet iemand die twee klassen overslaat'. Weet je dat dit één van de misverstanden is over hoogbegaafdheid? Heel vaak lopen hoogbegaafde kinderen vast op school, hebben ze tegenvallende prestaties.
Mogen we jou helpen?
Niets is zo frustrerend als te moeten toezien hoe je begaafde kind worstelt met de gewone dagelijkse taken. Klasgenootjes doen trouw hun huiswerk, nemen de briefjes van school mee naar huis en oefenen topo en dictee voor het slapengaan.
Hoe komt het dat jouw zoon/dochter, die allang kan lezen en een geweldige rekenaar is, nog geen tien seconden kan stilzitten? Jouw achtjarige ruimt zonder morren zijn kamer op, maar je elfjarige kan nog geen karweitje zelfstandig uitvoeren of er is weer herrie in de tent.
Je weet dat je kind slim genoeg is. Toch hoor je regelmatig van de leerkracht dat je kind niet de prestaties laat zien die je zou verwachten. Je gaat thuis maar weer met je kind aan de slag en voordat je het weet ben je voor de zoveelste keer verwikkeld in een strijd. Dit komt waarschijnlijk omdat je kind bepaalde vaardigheden mist of onvoldoende ontwikkeld heeft: de zogenaamde executieve functies.
Hoe ging het op de basisschool?
We gaan even naar de praktijk van alledag. We nemen Angela als voorbeeld. Na de basisschool mocht Angela naar het vwo. Vol goede moed begon ze daar. Maar zo rond kerst bleek al dat ze dit niet ging halen. Angela ging HAVO doen. Iedereen dacht dat het nu wel zou lukken. En weer liep ze vast. Angela kwam op de MAVO terecht en scoorde ook daar middelmatig. Ze liet alleen maar rebels gedrag zien, schopte aan tegen de gevestigde orde en zo kwam ze de puberteit door.
Hoe kan dat nu?
De oorzaak bij Angela ligt o.a. in het feit dat de lesstof is aangeboden op een te laag niveau. De prestaties die in aanvang op de basisschool werden gehaald werden toegekend aan de intelligentie van het kind. Echter de oorzaak van de goede prestaties was dat de lesstof te gemakkelijk was voor Angela. Daardoor heeft ze niet geleerd om te leren. Ze heeft niet geleerd om te knokken voor goede prestaties, om uitdagingen aan te gaan, om een keer een tegenslag te incasseren. Kortom: ze heeft onvoldoende geleerd om zich in te spannen voor een prestatie. Toen Angela naar het VWOging dacht ze dat ze dit gedrag wel zou kunnen volhouden. Echter toen werkte het niet meer. Uiteindelijk kwam ze op de MAVO terecht maar daar functioneerde ze onder haar kunnen wat geen positief zelfbeeld, geen zelfvertrouwen of voldoening opleverde. En om toch gehoord en gezien te worden, werd Angela rebels en dwars.
Stop met mopperen op jouw kind!
Onderpresteerders begeleiden, vraagt veel van ouders en docenten. Wat moet je doen? We beginnen nu even bij: wat moet je nalaten? Wat je vooral niet moet doen is mopperen of jouw kind beschuldigen. Daardoor krijgt jouw kind het gevoel dat hij/zij iets verkeerd doet, er alleen voor staat en dat zal enorm afbreuk doen aan een gevoel van veiligheid en vertrouwen. Als ouders mag je je bewust zijn dat jouw kind niet alleen een vraagstuk heeft maar dat je ook als ouders een vraagstuk hebt. Je bent er samen met de school onderdeel van. Beter is om gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen, te bekijken of er werkelijk sprake is van onderpresteren en een begaanbare weg voor jouw kind uit te zetten samen met de school.
…….. Slim maar……..
Help je kind zijn/haar sterke en zwakke vaardigheden te ontdekken door de zwakke executieve functies te versterken. Ben je er klaar voor om de vaardigheden van je kind optimaal te laten ontwikkelen? Vind je het belangrijk dat je kind leert over zichzelf? Is je kind er klaar voor om er zelf aan te werken? Stel je voor hoe het leven van je kind eruitziet als het met veel minder conflicten, angsten en onzekerheid zou leven.
Luister en zie mij (E-book in pdf)
Luister en zie mij is een stappenplan voor het voeren van een diagnostisch gesprek met (hoog)begaafde kinderen.
Gesprekskaarten over hoogbegaafdheid
Het doosje HB-gesprekskaarten helpt je kinderen, die mogelijk kunnen presteren op (hoog)begaafd niveau, te ontdekken.
Deze gesprekskaarten zijn ontwikkeld voor scholen, leerkrachten, ouders en iedereen die in gesprek wil gaan over het signaleren van hoogbegaafde kinderen.
