Zelfvertrouwen ontwikkelen en vergroten
Wanneer je zelfvertrouwen hebt, kom je beter over, voel je je zekerder, heb je meer uitstraling. Zelfvertrouwen ontwikkelen is dus belangrijk. Daarom willen de meeste mensen vol zelfvertrouwen in het leven staan, vertrouwen uitstralen, geloven in eigen kunnen en in eigen mogelijkheden.
In dit artikel ga ik in op:
- Definitie van zelfvertrouwen? en waarom het belangrijk is.
- Training en coaching voor zelfvertrouwen.
- Willen, kunnen en zijn in balans.
- Het ontwikkelen van een realistisch zelfbeeld.
- Oorzaken van gebrek aan zelfvertrouwen.
- Oorzaken: twijfel aan jezelf
- Het herkennen van zelfsabotage en hoe dit te vermijden.
- Onbegrip van de omgeving.
- Het gebruik van affirmaties om positieve gedachten te cultiveren.
- De impact van sociale relaties op zelfvertrouwen.
- Leiderschap en zelfvertrouwen.
- Praktische stappen om zelfvertrouwen te vergroten.
Training assertiviteit
Ben je geïnteresseerd in het volgen van een assertiviteitstraining? Onze individuele coaching richt zich op jouw specifieke leerdoelen.
Aarzel niet en neem contact met ons op voor uitgebreide informatie!
Doe de assertiviteitstest!
Hoe assertief ben jij? Ontdek het nu met onze gratis online test! Ontvang direct de resultaten in je inbox.
Betekenis en definitie
Wat is zelfvertrouwen precies? Ik ga het woord toch ontleden om het duidelijk te maken. Vertrouwen is 'dat je erop aan kunt'. Zelfvertrouwen kun je dus definiëren als weten 'dat je op jouw ZELF aankunt'. Het is dus een innerlijk weten of overtuigd zijn van jezelf. Je hebt vertrouwen in de kennis die je hebt opgebouwd, de vaardigheden die je hebt ontwikkeld, de inzichten die je hebt opgedaan, enz.
Wanneer zelfvertrouwen echter alleen met kunnen, kennis en vaardigheid te maken had, dan was het gebrek aan zelfvertrouwen gemakkelijk oplosbaar. Ik sluit niet uit, hoor, dat zelfvertrouwen vergroten te maken kan hebben met het ontwikkelen van vaardigheden en het vergroten van kennis en kunde. Toch blijkt in veel gevallen dat de worsteling dieper is.
Jouw ZELF omvat namelijk meer dan wat je kan (KUNNEN). Het heeft dus ook te maken met wie je BENT (jouw ZIJN). En dat wil ik graag zo concreet mogelijk maken. Wanneer je zelfvertrouwen hebt, heb je ook vertrouwen in wie je bent. Je weet dat je erop aan kunt. Waarop? Op de overtuigingen die je hebt, op jouw identiteit, op jouw kwaliteiten, talenten, de zaken waar je voor staat, op jouw drijfveren, persoonlijke behoeften. Ook op jouw gevoelens en intuïtie. Zelfvertrouwen heeft ook te maken met aanvaarden en omarmen wie je bent. Lees ook mijn artikel over zelfaanvaarding. Wie zelfvertrouwen heeft, hoeft niet anders te zijn dan hij/zij nu is, hoeft niet meer of beter te zijn dan hij/zij nu is.
Samengevat komt het hierop neer. Zelfvertrouwen is weten dat je op jouw zelf aankunt en dat omvat:
- Wat je kunt (kunnen): jouw vaardigheden, inzichten, kennis, competenties.
- Wie je bent (zijn): jouw kwaliteiten, talenten, normen en waarden, overtuigingen, intuïtie, gevoelens.
- Wat je wilt (willen): jouw ambities, drijfveren.
Training zelfvertrouwen
De training zelfvertrouwen verzorgen wij door individuele coaching in een kort traject van vijf sessies. Doel van de training is om de vicieuze cirkel met jou samen te doorbreken. Hoe gaat dat in zijn werk?
Analyse
De individuele training begint met een analyse. Waarom? Omdat het leerdoel: meer zelfvertrouwen ontwikkelen veel te groot, te lang of te breed is. Sterker nog: dat is een containerbegrip eerste klas. En als het leerdoel niet goed gesteld is, bereik je het resultaat niet wat je wenst. Een goede analyse zorgt voor verfijning. Het klopt ook niet dat je geen zelfvertrouwen hebt. Je loopt de trap op, je fietst, misschien rijd je auto. Wie helemaal geen zelfvertrouwen heeft, kan nog geen beschuit eten.
Het gaat er dus om dat je specifiek maakt op welk terrein je gebrek aan zelfvertrouwen ervaart. Iemand zegt: 'bij mij is dat in het sociale verkeer'. Je wilt dus werken aan de doelstelling om meer zelfvertrouwen te krijgen in het sociale verkeer. Daar wordt het al een stuk duidelijker van, vind je niet?
Maar het moet specifieker. Bijvoorbeeld: 'ik wil meer zelfvertrouwen in het sociale verkeer en dat betreft vooral het spontaan afstappen op nieuwe contacten'. Nu wordt het al weer een beetje specifieker.
Waarom zo belangrijk?
Wanneer jouw leerdoel niet duidelijk is, is het niet hanteerbaar en kom je niet tot stappen. Dus een goede analyse en bewustwording waar jouw vraagstuk zit is doorslaggevend voor het succes van de training.
In kleine stapjes progressie maken!
Als de analyse gemaakt is, is het zaak om te komen tot 'DOEN'. Maar dan wel in kleine stapjes. Behapbare stapjes. De lat niet te hoog leggen voor jezelf! Stap voor stap vertrouwen opbouwen door, ja, door te doen! Praten over helpt niet. Iedere vooruitgang is een overwinning. Zelfvertrouwen ontwikkel je door positieve ervaringen op te doen! En dat is in feite ook de enige manier.
Waarom vijf individuele sessies? Je leert dit niet in een dag. Je hebt tijd nodig om het toe te passen. Dus er zit tijd tussen de sessies waarbij je aan de slag kunt. En je komt terug met jouw ervaringen!
Meer weten?
Neem contact met ons op! Wij maken graag een aanbieding voor je!
Willen, kunnen en zijn: balans
Jouw persoonlijkheid (jouw zelf) bestaat dus uit willen (motivatie), kunnen (vaardigheden, opleiding, kennis, competenties). Jouw ZIJN benoem ik apart in de wetenschap dat kunnen en willen daarbij hoort. Onder jouw zijn versta ik zaken als jouw persoonlijke eigenschappen of kernkwaliteiten, jouw talenten, jouw waarden en normen en jouw overtuigingen.
Het is belangrijk dat er overeenstemming is tussen willen, kunnen en zijn. Als die overeenstemming er niet is, dan ben je jezelf niet. Dat leidt tot gebrek aan zelfvertrouwen. Zal ik dat eens concreet maken? Je krijgt geen zelfvertrouwen wanneer je:
- Iets wilt (willen) wat niet past bij jouw mogelijkheden (kunnen).
- Iets wilt leren wat niet past bij jouw persoonlijkheid (zijn).
- Voortdurend eigenschappen moet inzetten (kernkwaliteiten) die niet bij je passen.
- Wanneer je jouw eigenschappen die van nature wel bij je passen niet kwijt kunt (in jouw functie of opleiding).
- Wanneer je teveel van jezelf vraagt (je overvraagt jezelf en legt de lat te hoog).
- Wanneer je te weinig van jezelf vraagt (en je jezelf niet weet uit te dagen).
- Wanneer je iets wilt wat niet bij jouw persoonlijke behoeften aansluit.
Realistisch zelfbeeld
Belangrijk is dus om een realistisch zelfbeeld te hebben. Er ligt een relatie tussen zelfvertrouwen, zelfkennis en zelfaanvaarding. Hoe zou je voldoende zelfvertrouwen kunnen hebben, wanneer je jezelf onvoldoende kent en wanneer je geen juist zelfbeeld hebt. Zelfvertrouwen is vertrouwen in jezelf en hoe zou dat mogelijk zijn zonder dat je jezelf kent? Jezelf kennen betekent: je kent de eigen mogelijkheden en je kent ook de eigen onmogelijkheden (grenzen). Dat betekent:
- Dat je weet wat je kunt en wat je niet kunt.
- Dat je weet waar je jouw kwaliteiten kwijt kunt en waar je dat niet moet doen.
- Dat je weet over welke vaardigheden je beschikt.
Zelfkennis hangt samen met zelfaanvaarding. Je hoeft niet meer te zijn dan je bent, je hoeft niet anders te zijn dan je bent. Maar je hoeft je ook zeker niet minder of bescheidener voor te doen dan je bent. Zelfvertrouwen betekent ook dat je fouten durft te maken, verkeerde inschattingen durft te doen en dat je kunt aanvaarden dat je wel eens fouten hebt gemaakt.
Arrogantie is wat anders
Vertrouwen op jezelf: is dat hetzelfde als hoog van de toren blazen? Wanneer je op jezelf vertrouwt, heeft dat niets te maken met dikdoenerij, opgeblazenheid, jezelf overschreeuwen of overbluffen, jezelf groter voordoen dan je bent. Integendeel zelfs! Mensen die dat doen, kampen doorgaans met een tekort aan zelfvertrouwen en vullen hun tekort aan eigenwaarde op met arrogantie.
Zelfvertrouwen ontwikkelen voor jongeren
Voor kinderen is het ontwikkelen van zelfvertrouwen van bijzonder groot belang. Het is dus een zoektocht voor het kind, ouders en school om te ontdekken wat bij het kind past. Dat heet ontwikkeling en is een zoektocht omdat er bij de geboorte geen gebruikershandleiding is bijgeleverd. Wanneer het kind de middelbare school gaat bezoeken, wordt het nog spannender. Voor wie verdwaalt in de zoektocht naar het evenwicht tussen kunnen, willen en zijn, is het belangrijk om hulp te zoeken. Onze slogan is wel eens: 'liever dat mijn kind met zelfvertrouwen van school afkomt, dan met een diploma'. Dat is een mooie oneliner, vind je niet? Natuurlijk hoort dat diploma erbij. Maar is het ook niet vaak zo dat het kind met zelfvertrouwen, het diploma er vanzelf bij krijgt? Voor pubers en jongeren kan onze jongerencoach helpen en ondersteunen bij de zoektocht naar zelfvertrouwen.
Twijfelen aan jezelf: gebrek aan vertrouwen in jezelf!
Heb je gebrek aan zelfvertrouwen? Dit zijn de kenmerken:
- Je twijfelt aan jezelf of aan je eigen capaciteiten.
- Je voelt je regelmatig onzeker of je komt onzeker over op anderen.
- Je aarzelt om op nieuwe situaties af te stappen.
- Je ziet er tegenop om mensen te ontmoeten die je niet kent.
- Je laat het initiatief graag aan een ander over.
- Je bent altijd bezig met wat een ander van je vindt.
- Je laat snel over je heen lopen.
- Je betrekt kritiek snel op jezelf.
- Je voelt je waardeloos of minderwaardig.
- Je hebt het gevoel dat anderen over je praten op een negatieve manier.
- Jouw gevoel van eigenwaarde is klein.
- Je cijfert jezelf snel weg.
- Je bent altijd met jouw uiterlijk bezig en je bent daar ontevreden over.
- Je trekt je terug in een groep of gezelschap.
- Je mening zal je niet gauw zeggen.
- Je bent bang om fouten te maken of af te gaan.
- Je ziet altijd wel ergens tegenop.
- Je bent bang voor afwijzing.
- Je vindt het moeilijk om jouw grenzen aan te geven.
Oorzaken: hoe is die twijfel ontstaan?
Wat zijn de oorzaken van gebrek aan zelfvertrouwen? Dat kan een breed scala zijn. Uiteraard zijn er tal van omgevingsfactoren die een rol spelen bij het vergroten en ontwikkelen van zelfvertrouwen en ook die afbreuk doen aan zelfvertrouwen. Ik noem er een paar:
- Jouw werkomgeving daagt je mentaal niet uit (zodat je op je lauweren kunt rusten en er weinig van jou gevraagd wordt).
- Je wordt overvraagd op je werk en je moet voortdurend op jouw tenen lopen om aan de eisen te voldoen (taakeisen, doelstellingen, targets).
- Er worden zaken van je gevraagd die niet bij je passen qua persoon.
- Je moet vaardigheden inzetten die te weinig aanwezig zijn.
- Er worden zaken gevraagd die niet bij je kennis en kunde passen.
- Er is een mismatch tussen jou en je functie.
- Je hebt een negatief zelfbeeld ontwikkeld door de jaren heen.
- Je gevoel van eigenwaarde en zelfrespect is niet erg groot.
- Je vindt het moeilijk om jezelf te aanvaarden.
Diep en intens
We denken in dit soort voorbeelden vaak praktisch, maar soms gaat het veel dieper, verder, en intenser dan menigeen denkt. Een voorbeeld dat ik nogal eens tegenkom is dat organisaties verwachten van een medewerker dat hij/zij zich meer profileert, vlotter overkomt, ad rem reageert. De persoon in kwestie wordt op training gestuurd en er is ook wel wat progressie. Maar niet in die mate die de organisatie verwacht. Hoe komt dat? De persoon is niet extravert maar introvert. En zelfs na 48 trainingsdagen is en blijft de persoon introvert. Kortom: organisaties mogen zulke vragen niet stellen. Het zijn oneigenlijke verwachtingen. Maar het draagt niet bij aan zelfvertrouwen omdat willen, kunnen, en zijn op dat moment niet overeenstemmen.
Negatieve invloed van buitenaf
Natuurlijk zijn er veel meer zaken in de omgeving die zelfvertrouwen behoorlijk in de weg kunnen staan. Ik noem wat voorbeelden:
- Je hebt een partner die je voortdurend onderuit haalt, die veeleisend of te kritisch is.
- Je had of hebt ouders die negatief waren ingesteld.
- Je hebt een leidinggevende die je vaak negatief beoordeelt.
- Je past niet bij je vrienden en kennissen en je wordt weinig aangemoedigd of gestimuleerd.
- Je staat er alleen voor en je ervaart weinig steun.
Negatieve sociale contacten kunnen je zelfvertrouwen ondermijnen en je groei belemmeren. Leer hoe je schadelijke relaties kunt herkennen en effectieve stappen kunt nemen om jezelf te beschermen en te omringen met positieve invloeden. Lees: negatieve sociale contacten ondermijnen jouw zelfvertrouwen.
Affirmaties: Train jezelf in positieve gedachten!
Affirmaties, een krachtig hulpmiddel om jezelf te trainen in positieve gedachten. Het woord 'affirmare' betekent versterken en bekrachtigen. Positieve affirmaties voeden jouw zelfvertrouwen. Wat je over jezelf denkt, je zelfbeeld en zelfs je zelfspraak hebben een directe invloed op je zelfvertrouwen. Vergeet negatieve affirmaties, want ze bestaan simpelweg niet! Ontdek hoe je positieve gedachten kunt cultiveren en je zelfvertrouwen kunt versterken.
E-book: Mag ik er twee kilo zelfvertrouwen bij?
Het nieuwste e-book gaat over zelfvertrouwen. De titel, 'Mag ik er twee kilo zelfvertrouwen bij?', had ik al in 2010 in mijn hoofd. En pas nu ontvouwt zich deze gedachte, wat heeft geleid tot dit e-book. Zelfvertrouwen ontwikkel je! Het is niet iets wat je aanschaft, verzilvert, en wat je als een soort verworven rijbewijs op zak hebt! We gaan in op de 21 oorzaken van onzekerheid, maar ook op de vicieuze cirkel waarin je gevangen kunt zitten en waardoor jouw gedrag voeding geeft aan onzekerheid.
We duiken in de diepere lagen van zelfvertrouwen, waarbij we onszelf confronteren met zelfwantrouwen, kwetsbaarheid en zelfaanvaarding. Uiteindelijk komen we bij de vraag: hoe ontwikkel je nu zelfvertrouwen?
Vermijd zelfsabotage
Zelfsabotage, een psychologisch patroon dat voortkomt uit diepgewortelde negatieve overtuigingen over jezelf. Maar wat is zelfsabotage precies? Laat ons enkele voorbeelden verkennen en begrijpen waarom we onszelf soms saboteren. Ontdek hoe je dit destructieve patroon kunt doorbreken en jezelf kunt bevrijden van zelfsabotage.
Begrijpen anderen jou ook?
Merk je dat mensen in jouw omgeving vaak niet begrijpen waar je mee worstelt? Wellicht word je overladen door tal van adviezen waar je niets aan hebt, zoals:
- Je moet je er gewoon overheen zetten; je kunt het wel.
- Je moet 'gewoon' doen, of je moet er 'gewoon' op afstappen.
- Maak je toch niet zo druk over wat een ander van je zegt.
- Stop eens met nadenken over jezelf en ga eens uit van je eigen kracht.
- Leer eens om in jezelf te geloven.
- Kijk eens naar wat je tot nu toe allemaal hebt bereikt.
Werkt het? Nee! Daarom noemen wij het 'peptalk' of dooddoeners. Dat had je zelf ook al bedacht, immers! Je weet wel dat je er gewoon op moet afstappen en je weet wel dat het beter is om gewoon je mening te zeggen. Je weet ook wel dat je je niet zo druk moet maken over wat een ander van je denkt. Maar ja, dat is juist jouw vraagstuk. Dus voor jou is het niet 'gewoon'. Dus dat helpt niet.
Geef onzekerheid geen voeding
Onzekerheid, als onkruid dat snel groeit en zich verspreidt. Het leidt tot een gevangenschap in een vicieuze cirkel. Ontdek hoe je kunt ontsnappen aan deze valkuil en jezelf kunt bevrijden van onzekerheid. Het begint met het doorbreken van de cyclus van zelftwijfel en jezelf toestaan om te groeien en gedijen. Lees: Onzekerheid voeden!
AWW-premie: De Drang naar Alles Weten en Controleren
Heb je jezelf ooit betrapt op een overmatige controlebehoefte? Noem het de "Alles Willen Weten" (AWW) premie. Het ontstaat vaak uit een gevoel van onzekerheid en de drang om grip te hebben op situaties. Ontdek hoe deze behoefte aan controle je zelfvertrouwen kan ondermijnen en welke stappen je kunt nemen om het in toom te houden.
Leiderschap en zelfvertrouwen
Wij verzorgen ook trainingen voor leidinggevenden. Daarom benoemen we hier ook graag de relatie tussen leiderschap en zelfvertrouwen. Leidinggevenden die gebrek aan zelfvertrouwen hebben en dus twijfelen aan zichzelf ondervinden daar op den duur de gevolgen van:
- Ze kunnen overruled worden door teamleden.
- Ze kunnen te weinig natuurlijk overwicht uitstralen.
- Ze komen niet overtuigend over op anderen.
- Ze zaaien twijfel door hun eigen gedrag en oogsten onzekerheid bij anderen.
- Ze geven te weinig sturing, of ze geven juist te veel sturing (om eigen onzekerheid te maskeren).
Wij combineren persoonlijke ontwikkeling met trainingen gericht op leiderschapsontwikkeling. Anders gezegd: leiderschapsontwikkeling is persoonlijke ontwikkeling van de leidinggevende.
Assertief leidinggeven
- Zelfverzekerd leidinggeven: dat kun je leren!
- Niet opgewassen tegen jou personeel?
- Nemen jouw medewerkers een loopje met je?
- Je voelt je onzeker als leidinggevende?
- Word je overruled door jouw werknemers?
Wat beslist niet werkt!
- Je krijgt geen vertrouwen in jezelf door een boekje over te lezen. Boekjes lezen, net als dit artikel, leidt er alleen maar toe dat je kunt beredeneren waarom je je zo onzeker voelt. Het kind dat angst heeft voor het zwembad is niet geholpen met een universitaire opleiding aan de angstacademie en een studie over zwemwater helpt ook niet. Hooguit leidt het tot de verklaring waarom die angst is ontstaan. Maar de badmeester zegt: 'Springen, jij!' 'Ja meneer, maar kijk, het zit zo…'.
- Bankzitten helpt ook niet. We kennen een voetballer die faalangstig was, en de trainer had de strategie bedacht om deze speler op de bank te zetten. Tja, zei de trainer, je zult écht aan je zelfvertrouwen moeten werken, anders stel ik je niet op. Gevolg: de voetballer werd alleen maar faalangstiger, en als hij dan vijf minuten mocht spelen, ging ook écht alles fout.
Samengevat: Je behaalt geen zwemdiploma via een schriftelijke cursus bij de LOI. Je krijgt ook geen zelfvertrouwen door in de bibliotheek alle boeken te lezen die over dat onderwerp gaan. Je moet 'DOEN'.
Specificeer jouw leerdoelen!
Ik noem het regelmatig, maar ieder mens heeft een zekere mate van zelfvertrouwen. Je kunt fietsen, autorijden, de trap oplopen, enzovoort. Wanneer je helemaal geen zelfvertrouwen zou hebben, dan is jouw leven onleefbaar geworden. Je zou nog geen hap brood door je keel kunnen krijgen. Het gaat er dus om dat je als eerste gaat benoemen waar je meer zelfvertrouwen wilt ontwikkelen. Zelfvertrouwen is namelijk een containerbegrip. Je zult zien dat er in die container twee of drie doosjes zitten waar het bij jou om gaat. Ik noem wat voorbeelden:
- Je wilt je vrijer voelen wanneer je moet spreken in groepen.
- Je wilt je zeker voelen wanneer je een presentatie moet houden.
- Je wilt frank en vrij op mensen kunnen afstappen die je niet kent.
- Je wilt niet meer bezig zijn met wat een ander van je vindt.
- Je wil vaker het initiatief nemen.
- Je wilt jouw grenzen kunnen aangeven zonder dat je je daar rot over voelt.
- Je wilt niet onzeker zijn doordat anderen kritiek op jou hebben.
Kortom: je moet het leerdoel 'zelfvertrouwen ontwikkelen' specificeren en daarna verder uitwerken.
Leerdoelen assertiviteitstraining
De Steven heeft nog andere leerdoelen ontwikkeld voor de training assertiviteit.
Ebook of webinar
Meer weten over assertiviteit?
- volg ons webinar over assertiviteit
- bestel ons ebook over assertiviteit
Of bekijk onze training assertiviteit!
