Focus niet op tekortkomingen of zwakke punten
Tekortkomingen, zwakke punten, onvolkomenheden of fouten kunnen zomaar je leven regeren! Ken je dat gevoel? Je werkt keihard, doet je best, maar het enige wat lijkt op te vallen, zijn de dingen die niet goed gaan. Of misschien ben je zelf wel je grootste criticus, altijd op zoek naar wat beter kan. Het is zo menselijk. In onze samenleving ligt de nadruk vaak op wat er misgaat. We streven voortdurend naar beter, sneller en efficiënter en voor je het weet richten we ons op zwakten, fouten en tekortkomingen. Maar waarom eigenlijk? Ik vertel altijd dat die focus op tekortkomingen je vaak meer tegenhoudt dan vooruithelpt!
Zwakke punten moeten niet tussen je oren gaan zitten
In Nederland ligt de nadruk vaak op zwakke punten en dat begint al vroeg. Denk aan school, waar onder een toets werd vermeld hoeveel fouten je had gemaakt. Had ik een drie voor wiskunde, dan volgde bijles, moesten mijn ouders op gesprek komen en kreeg vooral datgene wat niet goed ging alle aandacht. Maar wat gebeurt er als die focus op zwakke punten tussen je oren gaat zitten?
Een zwak punt is simpelweg iets waar je minder goed in bent of minder kennis van hebt. Maar als je steeds opnieuw te horen krijgt wat niet goed is, ga je het geloven en raakt het verweven met je zelfbeeld. In plaats van een vaardigheid die verbeterd kan worden, voelt het als een vaststaand gebrek. Onbewust versterk je daarmee juist het zwakke deel in jezelf – en in anderen.
Dit patroon zie je niet alleen op school, maar ook in functioneringsgesprekken. Veel tijd gaat naar wat niet goed is en scholing richt zich op verbeteren. Maar wat als we dit omdraaien? Topsport laat zien dat je kampioen wordt door te bouwen op sterke punten. Coaches weten dat je iemand niet beter maakt door de nadruk te leggen op zwaktes, maar door talenten te versterken. Laat je niet regeren door zwakke punten. Richt je op kwaliteiten en geef daar energie aan. Zo maak je echt het verschil.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen kunt vermijden? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Oorzaken van de focus op tekortkomingen
- Opvoeding en onderwijs: Vanaf jonge leeftijd worden kinderen beoordeeld op basis van fouten. Rode strepen op toetsen en rapporten benadrukken waar verbetering nodig is.
- Werkomgevingen: Veel organisaties leggen de nadruk op wat beter moet. Feedback is vaak probleemgericht in plaats van oplossingsgericht.
- Sociale vergelijking: We vergelijken onszelf constant met anderen, vooral via sociale media, en zien wat we missen in plaats van wat we hebben.
- Cultuur van perfectie: We leven in een maatschappij die streeft naar perfectie, wat leidt tot een focus op wat er nog niet goed genoeg is.
Gevolgen van deze focus
- Laag zelfbeeld: Mensen voelen zich vaak niet goed genoeg, wat kan leiden tot onzekerheid.
- Stress en burn-out: De constante druk om beter te presteren kan leiden tot overbelasting.
- Gemiste kansen: Door de focus op tekortkomingen missen we kansen om talenten en sterke punten te ontwikkelen.
Ervaringsverhaal
Minke (54) Minke weet als geen ander hoe het voelt om altijd op tekortkomingen te worden gewezen. "Op school ging het altijd over wat ik niet kon," vertelt ze. "Lezen en schrijven waren een ramp, en dat werd continu benadrukt. Het label ‘langzaam’ heeft jarenlang aan me gekleefd."
Pas toen een mentor haar sterke punten begon te zien, veranderde er iets. "Hij zag mijn creativiteit en visuele denkvermogen. Dat gaf me het gevoel dat ik wel ergens goed in was." Toch heeft het jaren geduurd voordat Minke haar talenten echt kon omarmen. "Ik was zo gewend om alleen maar te horen wat er niet goed ging, dat ik mijn eigen krachten niet meer zag."
Hoe kunnen we het anders doen?
- Focus op talenten: Kijk naar wat iemand al goed doet. Dit versterkt zelfvertrouwen en motivatie.
- Positieve feedback: Benoem wat goed gaat en wat er al bereikt is. Dit helpt mensen groeien vanuit een basis van kracht.
- Ruimte voor groei zonder druk: Groei ontstaat niet door druk, maar door een veilige en ondersteunende omgeving waarin fouten mogen worden gemaakt.
- Erkenning van diversiteit: Iedereen heeft andere kwaliteiten. Laten we die diversiteit waarderen in plaats van iedereen aan dezelfde maatstaf te meten.
Podcast - Groeien met de riemen die je hebt - Jan Stevens
Het voorbeeld van dyslexie
Dyslexie wordt vaak als een probleem gezien, terwijl het ook een talent kan zijn. Mensen met dyslexie hebben vaak een unieke manier van denken die hen creatief, visueel en intuïtief maakt. Toch wordt in veel scholen en werkplekken vooral aandacht besteed aan wat zij niet goed kunnen: spelling, lezen of schrijven. Dit zorgt voor onzekerheid en een gevoel van tekortschieten.Wat als we het anders zouden doen? Wat als we zouden kijken naar de talenten van mensen met dyslexie? Zoals hun vermogen om driedimensionaal te denken, complexe problemen op te lossen, en hun levendige verbeelding te gebruiken? Dit zou niet alleen hun eigenwaarde vergroten, maar ook onze maatschappij verrijken.
Jouw kernkwaliteiten als basis
Iedereen heeft kwaliteiten. Misschien ben je enorm creatief, kun je goed luisteren, of weet je mensen altijd te motiveren. Dat zijn je kernkwaliteiten. Het zijn de eigenschappen die jou uniek maken en waar je vanzelf in uitblinkt. Als je die kwaliteiten meer inzet en ontwikkelt, krijg je energie, voel je voldoening en presteer je beter.
Dat betekent niet dat je valkuilen moet negeren. Die zijn namelijk vaak een schaduwzijde van je sterke punten. Misschien ben je bijvoorbeeld heel gedreven, maar loop je daardoor het risico om perfectionistisch te worden. Of je bent erg behulpzaam, maar vergeet soms je eigen grenzen te bewaken. Door je bewust te zijn van deze dynamiek, kun je veel beter omgaan met je valkuilen zonder dat ze je belemmeren.
Wat kun je doen?
- Ontdek je kernkwaliteiten: Vraag jezelf eens af: wat gaat me natuurlijk af? Waar krijg ik energie van? Of vraag het aan mensen om je heen.
- Erken je valkuilen: Zie ze niet als tekortkomingen, maar als een logisch gevolg van je sterke kanten. Het is oké dat ze er zijn.
- Focus op groei, niet op perfectie: Richt je op wat je wilt versterken, in plaats van op wat je wilt corrigeren. Groei ontstaat als je je kwaliteiten optimaal inzet.
Wil je hier meer over leren? Bekijk dan eens dit artikel over kernkwaliteiten en valkuilen. Het geeft je een dieper inzicht in hoe je jouw sterke punten kunt ontdekken en inzetten, terwijl je valkuilen in perspectief blijven. Laat je unieke kracht zien We hebben allemaal onze eigen talenten. Het gaat er niet om dat je perfect bent, maar dat je jezelf bent – met alles wat daarbij hoort. Dus focus minder op je tekortkomingen en meer op wat jou bijzonder maakt. Daar ligt je kracht. En daar ligt jouw groei.
Training kwaliteiten en valkuilen
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen vermijd? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
