home / leiderschapsontwikkeling / motiveren / faciliteren

Faciliteren motiveert

Wat betekent faciliteren als leidinggevende? Faciliteren betekent dat jij als leidinggevende de voorwaarden schept zodat jouw medewerkers hun werk goed, plezierig en effectief kunnen doen. Je doet het werk niet zelf, maar je maakt het mogelijk voor de ander. Dat kan gaan om middelen, hulpmiddelen of voorzieningen, maar ook om tijd, ruimte, steun en vertrouwen.

Hoe steun en ondersteun je medewerkers?

Faciliteren is in de kern steunen en ondersteunen. Jij voert de taken niet uit maar je zorgt dat jouw medewerkers dat wel kunnen. Dat betekent luisteren, meedenken en ervoor zorgen dat de werkvloer krijgt wat nodig is. 

Is faciliteren hetzelfde als verwennen?

Om meteen maar wat onduidelijkheid weg te nemen: faciliteren is wat anders dan verwennen. Het heeft niets te maken met een verlanglijstje dat bij jou wordt ingeleverd op basis waarvan je de inkopen kunt gaan doen. Natuurlijk werken jouw medewerkers met de mooiste gereedschappen en machines. Maar je kent de budgetten als geen ander en je weet wat er mogelijk of gewenst is.

Faciliteren is wat anders dan het sloofje spelen

Een tweede onduidelijkheid wil ik ook graag wegnemen: je bent niet de secretaresse van jouw team die de verlanglijstjes inwilligt en afwerkt. Faciliteren is wat anders dan pamperen. Je hoeft het jouw medewerkers niet naar de zin te maken: dat moeten ze primair zelf doen. Je moet erin voorzien dat ze zinvol werk kunnen uitvoeren op een gemakkelijke en plezierige wijze.

Hoe faciliteer je ontwikkeling van medewerkers?

Een belangrijk aspect van faciliterend leiderschap is het ondersteunen van de medewerkers bij hun ontwikkeling. Dat gaat verder dan een training boeken of een factuur goedkeuren. Het gaat om toerusten, vooruitkijken en zorgen dat medewerkers meegroeien met de eisen van de organisatie. Ontwikkeling van medewerkers is immers directe ontwikkeling van de organisatie.

Welke 7 aspecten horen bij een faciliterende werkomgeving?

Om de taken goed uit te kunnen voeren moet een medewerker op de eerste plaats in staat zijn om de taken uit te voeren. Dat wil zeggen beschikken over de juiste capaciteiten, vaardigheden, attitude en motivatie. Als een medewerker in staat is om het werk uit te voeren moet hij daartoe ook in staat worden gesteld door een faciliterende werkomgeving. Een werkomgeving die echt faciliteert, biedt de medewerker:

1. Zinvol werk dat bijdraagt aan waarde voor de klant.
2. Werk dat een beroep doet op kennis en vaardigheden.
3. Mogelijkheid om eigen doelen te stellen en zelf de weg naar het resultaat te bepalen.
4. Betrokkenheid bij beslissingen die invloed hebben op het werk.
5. Kansen om kennis en vaardigheden te ontwikkelen.
6. Betekenisvolle werkcontacten met anderen.
7. Een goed inkomen dat recht doet aan de inzet.

Niet ieder aspect is voor iedereen even belangrijk, maar waar een aspect wel belangrijk gevonden wordt, moet de omgeving dit kunnen bieden.

Hoe ontwikkel je faciliterend leiderschap?

Voor leidinggevenden kan een belangrijk leerdoel zijn om faciliterend leiderschap verder te ontwikkelen. Het gaat daarbij om begeleiden en coachen, maar niet om overnemen. Eigenaarschap blijft bij de medewerker liggen. Jij creëert de randvoorwaarden waarbinnen hij of zij kan groeien.

Voorbeeld uit de praktijk

Ik begeleidde eens een team waarin de leidinggevende alles zelf wilde regelen. Van het bestellen van materialen tot het oplossen van kleine problemen: hij deed het allemaal. Zijn medewerkers voelden zich daardoor niet serieus genomen. Toen hij leerde faciliteren, veranderde er veel. Hij begon te vragen wat het team zelf nodig had, gaf hen de ruimte om beslissingen te nemen en zorgde alleen voor de randvoorwaarden. Het effect? Medewerkers voelden zich verantwoordelijker, namen meer initiatief en waren zichtbaar gemotiveerder. Het verschil zat niet in meer werken maar in anders werken: door los te laten en te ondersteunen.

Wat gebeurt er als faciliteren ontbreekt?

Wanneer faciliterend leiderschap ontbreekt, ontstaan er al snel problemen. Medewerkers lopen vast omdat ze niet de juiste middelen of ruimte krijgen. Ze raken gefrustreerd omdat hun inbreng niet telt of omdat ze afhankelijk zijn van een leidinggevende die alles naar zich toetrekt. Het gevolg kan zijn dat motivatie afneemt, prestaties dalen en mensen zich minder verantwoordelijk voelen. In het ergste geval leidt het tot uitval, burn-out of verloop. Andersom: een faciliterende houding voorkomt juist dat talent verloren gaat en maakt dat medewerkers zich gezien en gewaardeerd voelen.

Veelgestelde vragen over faciliterend leiderschap

Een aantal veelgestelde vragen:

1. Is faciliteren hetzelfde als alles voor mijn medewerkers regelen?

Nee. Faciliteren betekent niet dat jij alle problemen oplost, maar dat je randvoorwaarden schept zodat medewerkers zelf hun werk goed kunnen doen.

2. Hoe voorkom ik dat faciliteren voelt als verwennen?

Door kritisch te kijken naar wat écht nodig is. Faciliteren gaat over zinvol werk, middelen en groei, niet over wensenlijstjes afwerken.

3. Wat levert faciliterend leiderschap mijn organisatie op?

Meer motivatie, hogere betrokkenheid en medewerkers die verantwoordelijkheid nemen voor hun werk.

4. Hoe kan ik talenten beter faciliteren?

Door medewerkers hun sterke punten te laten inzetten, te zorgen dat ze op de juiste plek zitten en hun talenten te voeden met feedback en kansen. 

5. Wat gebeurt er als ik niet faciliteer?

Dan loop je het risico dat medewerkers vastlopen, gefrustreerd raken of zelfs uitvallen.