home / team organisatie / teamcoaching / ziekmakende organisatie team / negatieve groepsvorming

Negatieve groepsvorming binnen teams of organisaties

Soms komt het voor dat er sprake is van negatieve groepsvorming of kampvorming binnen teams of organisaties. Er ontstaan kampen of bondgenootschappen die als het ware tegenover elkaar staan. Hoe ontstaat dit en wat kun je eraan doen?

Negatieve groep

Kenmerken van een negatieve groep:

• binnen de groep is vaak een dictator (iemand die erg stuurt)
• anderen zijn juist meelopers en te meegaand of teamleden die als slachtoffer zich gedragen
• er is voortdurend competitie onderling
• men probeert elkaar te wijs af te zijn of af te troeven
• onderling respect en wederzijds vertrouwen ontbreekt
• er is geen eensgezindheid: eerder is er een ZIJ en een WIJ (hullie of zullie)
• verscheidenheid of diversiteit wordt als bedreiging ervaren
• er zijn conflicten of onderhuidse spanningen
• de samenwerking is slecht
• de teamprestaties blijven achter
• de sfeer is om te snijden

Hoe herken je kampvorming?

Kampvorming brengt de volgende kenmerken met zich mee.

• vaak heeft men een gezamenlijke vijand en een gezamenlijk belang
• het bondgenootschap ervaart men onderling in de verbinding van negatieve gevoelens
• er ontstaat onderlinge strijd tussen de kampen
• er ontstaat negatieve beeldvorming over de ander of het andere kamp: beschuldigingen, veroordelen
• de beeldvorming is vooral gebaseerd op aannames en het gesprek gaat men doorgaans uit de weg
• er is cynisme of sarcasme over de andere groep of teamleden uit de andere groep
• er is sprake van hullie en zullie (wij en zij)
• de communicatie is niet open
• het gesprek is niet gelijkwaardig maar gericht op 'wij willen winnen en zij moeten verliezen'
• er is geen onderling vertrouwen doorgaans
• er is een eilandcultuur

Wat voor kampen?

Er kan groepsvorming zijn binnen teams onderling maar ook tussen teams en de leiding of het management. Soms is er groepsvorming richting een bepaalde afdeling (die het allemaal verkeerd doet). Er kan groepsvorming zijn als ondernemingsraad richting de directie of andersom.

Hoe ontstaan kampen binnen teams?

Hoe dergelijke processen ontstaan is soms moeilijk aan te duiden. Duidelijk is dat er te weinig met elkaar wordt gesproken op een open en constructieve wijze en dat er weerstanden zijn binnen het team of de organisatie of dat er zelfs sprake is van groepsweerstanden binnen de organisatie. Ik noem een paar oorzaken:

• er is teveel onduidelijkheid binnen de organisatie
• er wordt te strak gestuurd van bovenaf
• er is te weinig open overleg
• er wordt niet voorzien in teambehoeften als aandacht en tijd nemen voor
• er is ruis op de lijn in de communicatie en beeldvorming
• er is onbalans op meerdere fronten binnen de organisatie
• teamleden voelen zich niet serieus genomen
• Er is onveiligheid binnen het team
• teamleden hebben onvoldoende vertrouwen in elkaar en/of in de organisatie

Hoe doorbreek je dit als leiding?

Dat is een prachtige vraag maar vooropgesteld is er de bewustwording dat de leiding of het management dit niet kan doorbreken. Dat kunnen alleen de teamleden of medewerkers zelf doen in principe. Dat houdt niet in dat de leiding er geen rol in kan spelen. Maar dat begint wel bij het analyseren van de oorzaak.

Waarom doen mensen eraan mee?

Binnen het eigen kamp ervaart men herkenning en erkenning van de eigen behoeften. Men voelt zich veilig binnen het eigen kamp en men ontvangt er waardering, respect. Mensen voelen zich opgenomen binnen het eigen kamp.