home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijk ontwikkeltraject / voelen gevoelens / wanhopig

Wanhoop of wanhopig: wat is dat?

Wanhoop is een gevoel. Voel jij je wanhopig? Dat is een heftig gevoel. Ach, het begint vaak klein. Je kunt bezorgd zijn over iets, of je voelt je verontrust. In je lijf voel je enige spanning. Je kunt je zorgen maken, je kunt twijfelen maar een ergere vorm is dat je vertwijfeld raakt. Je kunt ook in paniek raken. Je wordt als het ware overweldigd door de situatie. Dan voel je je hulpeloos. Maar wanneer je wanhopig bent, dan ben je volledig de controle kwijt. Je bent overweldigd en emotioneel gebroken of radeloos.

Kenmerken

Ik onderscheid gradaties in wanhoop, die zich opbouwen.

Het begint met een milde vorm. Je begint te voelen dat de situatie moeilijker wordt dan je had verwacht. Er is een zekere mate van bezorgdheid en ongemak maar je houdt nog steeds enige hoop vast. Je merkt dat je minder optimistisch bent over de uitkomst en je worstelt om een gevoel van controle te behouden. Je gedachten draaien af en toe om de problemen en je voelt een lichte somberheid maar je kunt nog steeds goed functioneren.

Dan gaan we naar een zwaardere vorm. De gevoelens van wanhoop worden sterker en beginnen je dagelijks leven meer te beïnvloeden. De frustratie en teleurstelling nemen toe en je merkt dat je steeds minder vertrouwen hebt in een positieve uitkomst. De oplossingen die je hebt geprobeerd lijken niet effectief te zijn, wat leidt tot een groeiend gevoel van hulpeloosheid en onmacht. Je motivatie om door te gaan vermindert en je gedachten zijn steeds pessimistischer, waardoor je steeds meer het gevoel hebt dat je vastzit in een negatieve spiraal.

Je gaat naar een diepere vorm van wanhoop. Je wanhoop bereikt een ernstiger niveau waarbij je emotioneel uitgeput raakt. Het gevoel van falen en onvermogen wordt sterker en je hebt moeite om je interesse en energie voor dagelijkse activiteiten te behouden. De somberheid en zelfkritiek worden intenser en je hebt moeite om nog enige vorm van hoop of positieve verwachting te voelen. Je hebt het gevoel dat je steeds verder verwijderd raakt van een oplossing en het lijkt alsof de problemen alleen maar erger worden.

Het neemt extremere vormen aan: de wanhoop voelt bijna ondraaglijk en het lijkt alsof er geen uitweg meer is. Je ervaart intense gevoelens van waardeloosheid en leegte en je hebt ernstige symptomen van depressie zoals langdurige somberheid en isolatie. Je hebt moeite om nog enige vorm van hoop of perspectief te zien, en je gedachten worden steeds somberder. Het dagelijks leven wordt steeds moeilijker en je hebt het gevoel dat er geen verlichting mogelijk is.

Tot slot: je bevindt je in een toestand van totale wanhoop, waarin het lijkt alsof er geen enkele uitweg meer is. Je ervaart extreme vermoeidheid, ernstige veranderingen in eet- en slaappatronen en mogelijk gedachten over wanhoopsdaden zoals zelfmoord. Het verlies van hoop is totaal en je kunt geen enkele vorm van toekomstperspectief meer zien. De wanhoop beïnvloedt elk aspect van je leven, en je verliest alle motivatie om voor jezelf te zorgen of om met anderen te communiceren. Je voelt je volledig verslagen en hulpeloos.

Wat vertelt wanhoop?

Wanhoop vertelt dat je de controle kwijt bent over de situatie. Onmacht en machteloosheid waren al de voorlopers. En of je nu je gevoel of intuïtie inzet, of je zet de ratio in (jouw hersenen): je kunt niet meer een oplossing bedenken. Je zit met de handen in het haar en je bent ten einde raad. Wanhoop ontstaat ook doordat je maar doorgaat om alsnog de situatie te redden. Maar ten diepste zegt wanhoop: stop ermee, laat het los en geef het over. Ten diepste zegt wanhoop: je probeert nu de regie te pakken op een stuk en dat is je niet gelukt en dat gaat je ook niet lukken. Daarom: laat los, aanvaardt de situatie zoals het is.