home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / autonoom / rebels

Rebels: ben jij dat?

Ben jij rebels of zeggen ze dat je rebelleert? Dan ben je balorig, onwillig en weerspannig. Je weigert je te voegen naar de maatschappelijke norm, de gevestigde orde of het heersende gezag. Je zet je er dwars en koppig tegen af. In dit artikel ga ik in op de rebel.

Agressief

Rebels gedrag komt agressief over. Lees ook mijn artikel over assertief, sub-assertief en agressief. Wanneer je rebelleert ben je driftig, snel geprikkeld, geërgerd, gepikeerd, snel op je tenen getrapt, brutaal of onfatsoenlijk. Voor anderen kan het intimiderend zijn, intens, afschrikwekkend, angstwekkend, schrikverwekkend en het kan heftig binnenkomen. Let op: wie agressief is, is ook niet-assertief.

Gedragsprobleem

Wie rebels is, wordt snel een etiket aangereikt en daarop staat dat je een gedragsprobleem hebt. En ik denk er zo over: als er nu iets is wat rebellie bevordert dan is dat stickertjes plakken met daarop het woord ‘probleem’. Waarom zeg ik dat? Rebellie is naar buiten gerichte boosheid. Hoe dat ontstaat, leg ik verderop uit. Maar wanneer jouw boosheid zich naar buiten richt, heb je een gedragsprobleem. Boosheid kan ook naar binnen slaan. Je kunt er depressief van worden. Mensen die dat overkomt, worden niet als lastig gezien. Die hebben er zèlf last van. Maar dat wordt door de buitenwacht minder snel als een gedragsprobleem ervaren.
Daarom wil ik aan het labeltje gedragsprobleem niet meewerken.  

Hoe ontstaat het?

Op de vraag ‘hoe ontstaat rebellie?’ zijn er 997 antwoorden mogelijk. Ik ben geen psycholoog of psychiater en ik weet dat deze mensen daarover veel meer kunnen vertellen. Ik denk nu aan Erika (we gaan maar gewoon de praktijk in). Erika voelde zich op school niet thuis. Ze werd geperst in een leersysteem dat bij haar niet paste. Ze dacht anders dan leeftijdgenoten en miste de aansluiting. En thuis was het al niet anders. Papa en mama hadden de cursus al gevolgd ‘hoe krijg ik mijn kind in het gareel’, maar bij Erika was dat tevergeefs. Hoe meer ouders, docenten of anderen Erika wilden beheersen of sturen, hoe dwarser ze werd. Ze werd dwars en stond wars van alles en iedereen die haar wilde beteugelen of in een hoek drukken.
Hoe dat kan? Omdat men ten enenmale voorbijging aan wie Erika was. Niemand had haar gehoord of gezien. Niemand had haar diepe zieleroerselen begrepen.
En dat verdriet trof haar. Dat maakte haar boos, verontwaardigd. Ze voelde zich zo ont-waardigd dat er maar één antwoord was: dwars liggen, discussie aangaan, grote mond.

Praktijk

Op mijn 22e werd ik trainer bij een opleidingsinstituut dat als doel had om ‘minder kansrijken’ aan een baan te helpen. Ik kan me goed herinneren dat Annemarie voor een gesprek kwam. Ze leek stoer, groots, brutaal, verbaal sterk. Op een dag zaten we samen. Ik keek haar alleen maar aan. Vragend, zoekend, voelend. En ze brak: ‘Waarom doe je zo?’. Annemarie vertelde hoe ze verkracht was, hoe ze vernederd is geweest, hoe haar eigenwaarde in de krochten is geworpen, hoe ze door het slijk is gehaald. En haar enige antwoord was: ‘vechten met de buitenwacht’. Opeens mocht ik alle proces-verbalen lezen die de politie had opgemaakt. En toen begreep ik waarom er rebellie is.

Rebellie: de taal van de ongehoorde

Rebellie is een taal. Een taal van diegene die zich niet gehoord en gezien heeft gevoeld. Waar de wereld aan voorbijging. En nee, ik praat het niet goed als de rebel een ander iets aandoet. En nee, ik zwak niet af als er leed en letsel uit voortkomt. Rebellie is ook de valkuil die hoort bij de kwaliteit: autonoom.

Leerdoel

Een rebel heeft een leerdoel. Ik ook trouwens. Dus we kunnen rustig naast elkaar zitten. Ten diepste is dit het leerdoel: gehoord worden, begint bij jezelf horen. Gezien worden, begint bij jezelf zien. Dat is zelfomarming, zelfaanvaarding, zelfacceptatie.

Wil jij er wat aan doen, rebel?

Ben jij geraakt door dit artikel? Dan kom ik graag met jou in gesprek.