home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / autonoom

Autonoom: ben jij dat?

Autonoom is een kwaliteit, een kernkwaliteit. In dit artikel leg ik uit wat dat precies is en ook welke valkuil erbij hoort. Om uiteindelijk bij het leerdoel en de allergie terecht te komen.

Oorsprong

Het woord autonoom komt uit het Grieks; autos betekent "zelf" en nomos betekent "naam". Een autonoom mens draagt dus de naam "zelf", hij/zij geeft naam aan zichzelf en aan de dingen in de wereld om zich heen. Je zou kunnen zeggen dat een autonoom mens sterk verbonden is met zijn innerlijk, dat zijn kunnen, willen en zijn in balans staan en dat hij daardoor ook evenwichtig in de wereld staat. Autonomie kun je dan ook vertalen als: zelf bepalend. Concretisering?  Wanneer je autonoom bent:

• Voel je je verantwoordelijk voor eigen behoeften en gevoelens maar je houdt rekening met die van de ander
• Maak je keuzes in eerste instantie op basis van eigen behoeften
• Neem je verantwoordelijkheid voor je eigen motivatie of voor het gebrek daaraan
• Ben je aanspreekbaar op gemaakte keuzes en verantwoordelijkheden
• Neem je verantwoordelijkheid voor eigen inzetbaarheid en werkgelegenheid

Verantwoordelijk is wel het belangrijkste woord bij autonomie. Wanneer je je verantwoordelijk weet, laat je het er niet op aankomen, leg je het niet bij de ander neer, laat je het ook niet van een ander afhangen maar pak je jouw eigen verantwoordelijkheid. Echter: je  begrijpt de context van de omgeving. Dus je neemt verantwoordelijkheid voor eigen behoeften maar je begrijpt ook de behoeften van de ander (partner, kind, ouder, collega etc.).

Voortdurend leerproces

Autonomie is een centraal streven in persoonlijke ontwikkeling en vraagt om zelfkennis. Een mens groeit als het ware gedurende zijn leven steeds meer toe naar autonomie. Of eigenlijk kun je beter zeggen: autonomie groeit met je mee naarmate je je verder ontwikkelt in het leven. Want autonomie is geen eindbestemming die je op een dag zult bereiken en dan klaar.

Gebrek aan autonomie

Wat is nu gebrek aan autonomie? Tweeledig:

• Je stelt je ondergeschikt op, je maakt jezelf afhankelijk van anderen, je cijfert jezelf weg, je maakt keuzes om anderen tevreden te stellen en je beschuldigt de ander wanneer het verkeerd gaat
• Je overrulet de ander, je houdt geen rekening met de ander, je haalt de ander onderuit, je denkt alleen maar aan jezelf, je bent egoïstisch, eigenzinnig, eigengereid of eigenwijs.

Zie je het verschil? In het eerste voorbeeld stel je je ondergeschikt op en in het tweede voorbeeld verhef jij je boven de ander. Beide is niet autonoom.

Valkuil

Wat is nu precies de valkuil van autonoom? In feite is dat een teveel van het goede en vaak wordt het geduid als egoïsme, eigenwijsheid of eigengereidheid, zelfzucht of eigenzinnigheid. Ik duid het als je eigen weg gaan maar de aansluiting met de omgeving verliezen. Een andere valkuil noem ik: dwarsligger. Ook een valkuil kan zijn dat je keuzes of beslissingen naar willekeur of eigen goeddunken maakt. Ik noem dat arbitrair. Of wellicht ben je tegendraads of recalcitrant! Of soms ben je zelfs een rebel!

Uitdaging

De uitdaging of het leerdoel voor een autonoom mens is dus: oog houden voor of oog hebben voor de ander. In gesprek blijven over de behoeften van de ander, over grenzen, over gevoelens. Aansluiten, verbinden en afstemmen zijn de sleutelwoorden. Zolang je dat maar doet, gaat het goed met jou en ook in relationele zin.

Allergie

Zelfopoffering en zelfverloochening zitten vaak in de irritatiezone bij een autonoom mens. Anders uitgedrukt: slaafsheid, ongezonde afhankelijkheid, ongemeende volgzaamheid, gebrek aan eigen mening of visie.