Grenzen leren aangeven betekent meer dan NEE leren zeggen
Grenzen leren aangeven is dat hetzelfde als ‘NEE leren zeggen?’. Ik meen dat dit te kort door de bocht is. Grenzen leren aangeven begint met het omgaan met eigen grenzen, het aanvoelen, omgaan en respecteren van andermans grenzen en het voorkomen dat anderen over jouw grenzen heen gaan.
Grenzen leren aangeven en NEE zeggen is dus niet altijd hetzelfde. In dit artikel ga ik in op een aantal aspecten van grenzen en begrenzen.
- eigen grenzen bewaken
- voorkomen dat je over de grens van de ander gaat
- voorkomen dat anderen over jouw grens gaan
- grenzen aangeven: hoe doe je dat?
Wat is een grens?
Relationeel heb je altijd met grenzen te maken. Het gaat tussen jou en de ander oftewel: tussen jou en jouw ouders, tussen jou en jouw partner of tussen jou en jouw collega’s. Een grens is een afperking, een afbakening wat van jou is en wat van de ander is.
Uiteraard heb je ook een eigen grens. Zeg eens een denkbeeldige afscheidingslijn tussen wat je wel en niet kunt, een grens heb je qua mogelijkheden en kunnen, tussen wat je wel en niet wil. Een persoonlijke grens kan gaan over wat je wel en niet aan kunt, waar je wel of geen tijd in wilt of kunt stoppen.
Training en coaching gericht op begrenzen
Zou een training jou kunnen helpen om beter met jouw grenzen om te gaan? Jazeker! Wij kunnen je daar opmaat bij helpen. Eerst gaan we aan de slag met bewustwording en inzicht en daarna ontwikkelen we samen handvatten hoe je het op een andere manier kunt gaan doen dan je tot nu toe gewend was. Wil je er meer over weten? Bel ons en vertel jouw situatie!
Training assertiviteit
Wil je een training assertiviteit volgen? Aarzel niet en bel voor info!
Nee zeggen moeilijk? Dit is het gedrag wat erbij hoort!
Herken je jezelf in onderstaande kenmerken? Wanneer je moeilijk NEE zegt
- ga je (te) snel in op hulpvragen die gesteld worden en zelfs op hulpvragen die niet gesteld worden
- zeg je ja terwijl je er later spijt van hebt
- doe je soms dingen die je liever niet doet
- trek je werk of taken naar je toe die niet bij je horen
- ben je te meegaand en waai je snel met alle winden mee
- voel je je snel verantwoordelijk en denk je ‘dan doe ik het wel weer’
- heb je een hoog plichtsbesef of arbeidsethos
- voel je je snel over-betrokken
- ben je vaak over-zorgzaam
Waarom doe je het?
Waarom geef je je eigen grens zo moeilijk aan?
- je voelt je grenzen niet en je gaat er zelf aan voorbij
- je wilt niemand pijn doen of teleurstellen
- je wilt niemand voor het hoofd stoten
- je bent bang voor gedoe, conflicten en daarom vermijd je het
- het is een gewoonte geworden
- je wilt iedereen te vriend houden
- je bent te weinig assertief
- je wilt het ieder naar de zin maken
- je wilt wel aardig en leuk gevonden worden
- je staat altijd klaar voor een ander
- je begrijpt de ander ook wel weer maar eigenlijk ben je te begripvol of te inlevend
Grenzen voel je!
Ook al zou je aan de universiteit afstuderen op grenzen, al behaal je de academische titel cum laude, al zou je alles van grenzen afweten: dan nog kan het gebeuren dat je aan jouw grenzen voorbijgaat. Grenzen ervaren heeft weinig te maken met kennis, verstand, intellect of cognitieve vaardigheden. Je voelt dat je het te warm hebt of benauwd. Je voelt wanneer je het te koud hebt of je voelt je verkleumd. Je proeft of je het eten lekker vindt of niet! Je voelt en ervaart wanneer je moe bent of juist fit. Kortom: grenzen voel je! Er ligt dus een relatie tussen grenzen en jouw gevoelens. Overmatig vervullen van de eigen behoeften c.q. het te weinig vervullen van eigen behoeften betekent dat je een grens passeert of dat je anderen over jouw grens laat gaan. Hoe je dat weet? Je hebt ca. 60 negatieve gevoelens die aangeven dat je de grens passeert.
Gevolgen
Zeg je moeilijk nee? Dan heeft dat gevolgen. Ik noem er een paar:
- het gaat ten koste van jezelf
- je voelt je leeggezogen, uitgeput, afgemat en futloos
- het gaat ten koste van jouw zelfvertrouwen, zelfwaardering en zelfrespect
- je cijfert jezelf teveel weg doordat je te weinig oog hebt voor jouw behoeften
- jouw eigenwaarde daalt en je houdt er een negatief gevoel aan over
- het staat de relatie met de ander in de weg want je krijgt er echt geen betere relaties door
- andere maken er misbruik van
U wilt nee leren zeggen: maar hoe doe je dat?
Nee, leren zeggen: hoe doe je dat? Eigenlijk is dit de verkeerde vraag. Waarom? Het is een HOE-vraag en het duidt op een systematische en logische aanpak van het vraagstuk. Maar meestal zit de vraag niet in hoe je nee zegt. Het vraagstuk zit in het feit dat je er niet toe kunt komen. Angst voor afwijzing, angst om de ander teleur te stellen, behoefte aan waardering, zorgen ervoor dat je geen NEE zegt.
Je moet dus een stap dieper gaan wanneer je resultaat wilt halen. Het gaat er allereerst om dat jij jouw grenzen ervaart en dat je leert luisteren naar eigen behoeften, gevoelens en grenzen. Maar goed: uiteindelijk komen we wel terecht bij de HOE-vraag. En dan is communicatie ontzettend belangrijk. Voorbeelden?
- Kan ik morgenmiddag even bij je langskomen? Negatieve reactie: NEE dan heb ik geen tijd! Positieve reactie: zou het erg voor jou zijn als het een weekje later wordt? Dan heb ik wat meer ruimte om rustig met jou te praten.
- Lukt het jou om deze brief voor 15.00 uur te versturen? Negatieve reactie: NEE ik heb het hartstikke druk en er moet nog veel post worden verzonden. Positieve reactie: is het heel belangrijk dat dit voor 15.00 uur gebeurt? Ik ga kijken wat ik voor jou kan doen.
- Volgende week is de deadline! Negatieve reactie: Ja dat weet ik maar er kwam van alles tussendoor en als ik het project volgende week moet opleveren kan er van alles fout zijn. Positieve reactie: wat is belangrijker: een kwalitatief goed afgeleverd product en dan de deadline een week verleggen of dat we de deadline halen met tal van kansen op fouten.
40 manieren om NEE te zeggen: de beste manier is “Ja” zeggen
Er zijn 40 manieren om NEE te zeggen. Misschien zijn het er ook wel 30 of 25: het gaat maar om een voorbeeld. De beste manier om NEE te zeggen is: JA zeggen. Wanneer je JA zegt tegen jouw eigen behoeften, heb je al NEE gezegd en de grens gesteld. Wie JA zegt tegen een kopje koffie, heeft automatisch NEE gezegd tegen thee. Wie JA zegt tegen een mooie wandeling op zaterdagmiddag in de natuur heeft NEE gezegd tegen een middag winkelen in de stad. JA zeggen betekent: invullen, plannen en zeggen wat je wilt (en niet wat je niet wilt of niet meer wilt). Wie JA zegt tegen zijn behoefte aan rust, zegt NEE tegen een aantal andere activiteiten.
Het vraagt dus enigszins ook vooruitdenken en vooruitkijken, de zaken niet op zijn beloop laten, niet afwachten tot het laatste moment.
Wie JA zegt tegen een gezond leven: ontspanning, beweging en rust heeft NEE gezegd tegen uitputting en burnout.
Is dat te leren?
Ja zeggen tegen jouw behoeften is te leren. Luisteren naar eigen gevoelens is te leren. Sterker nog: een kind van drie jaar kan het! Grenzen aangeven kun je dus ook leren! Ongeacht jouw functie, opleidingsniveau, intellectueel niveau, achtergrond etc. Omgaan met grenzen is drieledig. Je ziet de volgende vormen van grenzen aangeven:
-
De eigen grens bewaken
-
Een eerste punt zijn jouw eigen grenzen. Je kunt namelijk ook over jouw eigen grenzen heengaan. Misschien herken je wat uit onderstaande voorbeelden:
- Je bent moe en toch vind je dat je het klusje in de tuin moet afmaken
- Je moet naar de wc maar je stelt het steeds uit (dom voorbeeld hé?)
- Je hebt zin in drinken maar je pakt het niet en je werkt gewoon door
- Je neemt geen tijd voor jezelf
- Ook jij hebt behoefte om af en toe even afstand te nemen maar je gaat maar door en je gaat maar door
- Je voelt je verdrietig maar je praat er met niemand over en je werkt het er gewoon uit als het ware
-
Worstel je met het onderwerp eigen grenzen aangeven? Ga je regelmatig voorbij aan jezelf? Is nee zeggen moeilijk voor je? Wij kunnen je van dienst zijn!
-
-
De grens van anderen respecteren
- Jouw gedrag kan ervoor zorgen dat je over de grens van de ander heen gaat. Dat gebeurt op een agressieve wijze wanneer je te sturend, dominant, bazig, te direct, te confronterend bent. En er is een lieve aardige vorm namelijk door je over-verantwoordelijk te voelen voor anderen of door overbetrokken te raken. Lees verder: grenzen van anderen respecteren.
-
Voorkomen dat anderen over jouw grens heengaan
- Je wilt leren begrenzen en voorkomen dat anderen over jouw grens heengaan. Jouw houding en gedrag kan ervoor zorgen dat anderen teveel ruimte krijgen, te weinig rekening met je houden of over je heen lopen. Daardoor kan men zelfs misbruik maken van jouw goedheid!
-
Loslaten
- Loslaten is een vorm van grenzen stellen. Daarbij kun je denken aan: distantiëren of de relatie beëindigen, aanvaarden of accepteren, overgeven en vertrouwen, relativeren, jezelf in acht nemen of jezelf ontzien. Lees verder: loslaten.
Jouw persoonlijkheid en valkuilen
Grenzen hebben vaak te maken met jouw persoonlijkheid. Daar waar je kracht ligt, daar ligt ook jouw vraagstuk. Voel je je snel verantwoordelijk voor iets of iemand dan is jouw valkuil over-verantwoordelijkheid en dan passeer je een grens. Ben je erg loyaal en trouw aan een ander? Dan passeert de ander gemakkelijk jouw grens wanneer je té loyaal of té aardig wordt. Zo hebben de meeste persoonlijke valkuilen te maken met grenzen.
Leerdoelen assertiviteitstraining
De Steven heeft nog andere leerdoelen ontwikkeld voor de training assertiviteit.
Ebook of webinar
Meer weten over assertiviteit?
- volg ons webinar over assertiviteit
- bestel ons ebook over assertiviteit
Of bekijk onze training assertiviteit!
