Ziekte verandert jouw behoeften
Ziekte verandert jouw behoeftenpatroon ineens. De kaarten van jouw leven worden geschud. Ziekte is ene bedreiging van jouw behoeften. En dat roept heel veel gevoelens op. In dit artikel ga ik in op het proces van behoefteverandering bij ziekte. Je weet pas wat je mist, als het er niet meer is.
Het normale gangetje en stiltand
Iedere ochtend staan we op. We sporten, we rennen om net op tijd de trein te halen, we gaan heerlijk uit ons dak op een festival en ook een biertje in de hand en feestend in de kroeg slaan we niet af. Het is zo normaal. De gewoonste zaak van de wereld. Je staat er nooit bij stil.
Maar opeens kom je tot stilstand. Je leven staat stil. Wat altijd zo gewoon leek is opeens zo ver weg. Onbereikbaar soms. Je lichaam is ontoereikend. Je kunt niet verder. De altijd maar doordenderende trein heeft abrupt een noodstop gemaakt. Soms piepend en krakend, maar niet zelden met een enorme dreun.
Je bent ziek…..
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Je heet patiënt
En ineens heet je dan patiënt. Nooit heb je je kunnen bedenken dat dit jou overkomt. Het gebeurt immers altijd anderen. Ook als je gezond leeft, goed voor jezelf zorgt, er is geen enkele garantie dat jij niet ziek wordt. Iedereen kan patiënt worden!
En dan kom je in de medische molen terecht. Wat is er aan de hand met je? En soms blijft dit lang en zelfs altijd onduidelijk. Is er iets aan te doen? En zo ja, wat dan? Is daar mee te leven? En wat is mijn kwaliteit van leven? Wat is mijn toekomstperspectief? Heel veel vragen en er zijn nog duizenden vragen meer. Maar dit zijn dan nog maar alleen vragen op medisch gebied.
Vragen komen op jou af
Want als je ziek bent komen er nog veel meer vragen op je af. Kan ik mijn werk blijven doen? Kan ik überhaupt nog werken? En zo niet, heb ik een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid? Kan ik in mijn huis blijven wonen of wordt dit onbetaalbaar voor mij? Wat vind mijn partner van onze nieuwe situatie? Hoe vertel ik het de kinderen? Kan ik nog voor ze zorgen? Vinden mijn vrienden mij nog leuk als ik niet meer op de oude manier met ze om kan gaan? Vind ik nog een partner? Moet mijn huis aangepast worden en wie gaat dat betalen?
Mijn vader werd op zijn 53ste ernstig ziek. Ik kan mij niet herinneren dat hij tot dan toe ooit een dag ziek was geweest. Hooguit kwam hij wel eens thuis om een paar uurtjes op de bank te liggen, maar dan was hij er weer.
Toen hij ernstig ziek werd was een van zijn eerste reacties: ”oh als ik maar kan blijven werken”. Na verloop van tijd was het: “als ik maar halve dagen kan werken”. En weer later: ´als ik alleen maar klanten kan blijven bezoeken”. Toen werken een gesloten boek bleek: “als ik maar een beetje in en om het huis wat kan blijven doen”. En tot slot: “als ik er nog maar ben”.
Hij heeft het niet gered
Ziekte en Maslov
Ziekte raakt je in de kern van je bestaan. Buiten de ziekte om komen nog zoveel andere dingen op je af, dat je hoofd er helemaal vol mee zit. Ik weet niet of je de piramide van Maslov kent, maar ik wil deze hier toch even meenemen.
De piramide gaat ervan uit dat je eerst aan de behoeften moet voldoen van de onderste trede (lichamelijke behoeften)voor je een trede hoger kunt gaan.
Je ziet hier al dat bij ziekte in sommige gevallen al niet meer aan de onderste trede kan worden voldaan. Simpel het feit dat je je huur of hypotheek niet meer kunt betalen is een verschrikkelijk vooruitzicht. En kijk je dan naar de volgende trede, dan zie je dat er niet meer kan worden voldaan aan de behoefte aan veiligheid en ook niet aan gezondheid, stabiliteit of economische zekerheid. Immers: kun je nog wel werken? En in het geval van een uitkering: is dat voldoende om aan jouw verplichtingen te kunnen voldoen?
Bij je ziekte komt dus nog veel meer kijken als alleen de ziekte zelf.
Verlies van gezondheid
Verlies van gezondheid gaat over ziektes. En er zijn nogal wat manieren waarop jij je gezondheid kunt verliezen of misschien al verloren hebt op het moment dat je dit leest.
Allereerst kun je het onderscheid maken tussen:
- Lichamelijke ziektes. Hierbij kun je denken aan: suikerziekte, reuma, artrose, kanker, lichamelijke problemen n.a.v. een ongeval etc. etc.
- Geestelijke ziektes. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld stress, burn-out en depressies.
Overigens komt het vaak voor dat je door lichamelijke problemen uiteindelijk ook in een burn-out en zelfs depressie terecht komt. Niet heel verwonderlijk denk ik, omdat ziekte ongelofelijk veel stress op kan leveren op allerlei vlakken. Een burn-out en depressie liggen dan heel snel op de loer.
Er zijn ook andere onderverdelingen in ziektes mogelijk. Je kunt deze ook onderverdelen in:
- Chronische ziektes. Dan kun je denken aan suikerziekte, hart en vaatziekten etc. Deze ziektes gaan helaas niet meer over.
- Niet-chronische aandoeningen. Denk hierbij aan dwarslaesies, hernia, breuken die niet goed geheeld zijn etc.
- Progressieve ziektes. Dit zijn ziektes in de loop der tijd verergeren. Denk aan bijvoorbeeld Reuma en MS.
Natuurlijk is het ook zo dat welke klachten je ook hebt, dat die door het natuurlijke verouderingsproces er niet makkelijker op worden.
Het gemis is groot
Ik heb zelf chronische rug en knieklachten. Ik merk zeker dat ik door het ouder worden in de ochtend moeilijker “op gang” kom. Dat is een natuurlijk proces maar hierdoor voel ik in de ochtend mijn rug en knieën ook meer. Dus sta ik vroeger op om eerst een beetje soepeler te worden voor ik aan het werk ga. Ik voel me soms 80 plusser, maar dat ben ik qua leeftijd nog lang niet. Meer bewegen is absoluut noodzakelijk om in een redelijke conditie aan het werk te kunnen. Dat valt vaak zwaar, maar mijn leuke werk maakt het meer dan de moeite waard. Ook dat geeft positieve energie. Ziek ben je nooit alleen. Ook al voelt het soms wel zo.
Je weet pas wat je mist
Als het er niet meer is
En het gemis is groot. Heel erg groot.
Verdriet en onmacht
Maar ook het verdriet en de onmacht. Ziekte kan heel donker zijn, beklemmend, als een verstikkende deken. Als ervaringsdeskundige heb ik het hele proces zelf doorlopen. En geloof me: het is niet makkelijk. En zelfs nu, zoveel jaren later, is het soms nog een strijd. Het kostte enorm veel energie en doorzettingsvermogen om te komen waar ik nu sta. Ik ben niet meer mijn ziekte. De ziekte staat mij niet meer in de weg. Hij staat niet meer voor me, maar ik heb deze achter mij kunnen plaatsen. Ik beheers de ziekte en de ziekte beheerst mij niet meer.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
