Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

SMART leerdoelen of SMART doelstellingen

Organisaties zweren tegenwoordig bij SMART leerdoelen en dat is begrijpelijk. Het voorkomt immers onduidelijke afspraken met tal van open eindjes. In dit artikel ga ik in op SMART als hulpmiddel en methode aangevuld met enkele voorbeelden.

 

Wat is het precies?

Smart staat voor:

  • Specifiek
  • Meetbaar
  • Acceptabel of aanvaardbaar
  • Realistisch
  • Tijdgebonden

Voordelen

Wat zijn de voordelen voor het gebruik van SMART bij het stellen van doelen?

  • Je voorkomt vrijblijvendheid en open eindjes
  • Je voorkomt onduidelijke afspraken
  • Je benoemt duidelijk wat het resultaat moet zijn en dat kan misverstanden voorkomen

SMART doelen leerdoelen

Leerdoelen

Op deze website vind je honderden leerdoelen. Ik ben ze stuk voor stuk voor jou uitgewerkt. Wil je het overzicht op alle leerdoelen bekijken?

Overzicht leerdoelen

Training en coaching

Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
  • teamtraining kernkwaliteiten

Training Persoonlijke Effectiviteit

Wanneer vooral geschikt?

De SMART methode kan prima helpen bij het formuleren van organisatiedoelstellingen, teamdoelstellingen en persoonlijke doelstellingen. Maar dan vooral de harde doelstellingen:

  • we willen een omzetstijging van 5%
  • we willen de marge verhogen met 0,4%
  • we willen ons marktaandeel met 10% verhogen
  • we willen onze kosten drukken
  • we willen een snellere klachtenafhandeling
  • we willen binnen 6 uur op een aanvraag reageren
  • we willen de doorlooptijd tussen bestelling en order verkleinen

Wat betekent de SMART-methodiek?

Het gaat in de praktijk om het volgende:

  • Specifiek

    Maak een doel specifiek. Dat wil zeggen: SMART kan helpen om een doel te specificeren. Het voorkomt dat je in algemeenheden vervalt. De vraag is: wat wil je precies bereiken? Maar je kunt nog meer specifiek maken door te benoemen wie je nodig hebt om jouw doelen te realiseren, wat je nodig hebt om jouw doelen te behalen of wat je gaat doen om deze te realiseren. Een voorbeeld van een te algemeen doel is: ‘ik wil gezonder leven’. Een voorbeeld van een specifiek doel is: ‘ik wil 15 kilo afvallen’ of ‘ik stop met roken’.  

  • Meetbaar

    Meetbaar houdt in dat het resultaat (benoemd onder specifiek) ook zichtbaar moet kunnen zijn. Daarom wordt het vaak in percentages en getallen uitgedrukt. Bijvoorbeeld:

    • De omzet is met 3% gestegen (-2% afwijking van het gestelde doel)
    • De doelstelling was om binnen 30 weken 15 kilo af te vallen. Na 10 weken was de kandidaat al 10 kilo afgevallen.

    Kortom: meetbaarheid gaat over aanwijsbare zichtbaarheid van het behaalde doel. Overigens kun je ook op andere manieren meten door bijvoorbeeld criteria te benoemen of wat ik ook wel doe: oud en nieuw gedrag te benoemen.

  • Acceptabel of aanvaardbaar

    Doelen moeten acceptabel en aanvaardbaar zijn. Daarbij is de grote vraag: committeer jij je aan de doelstelling? Immers: stoppen met roken op de motivatie van jouw partner wordt moeilijk. Vertaald naar de werkvloer:

    • Stemmen de medewerkers in met de gestelde doelen?
    • Vindt het team de doelen aanvaardbaar? Sluiten de doelen aan bij de draagkracht en draaglast van de teamleden?

    Commitment is essentieel wanneer het gaat over het behalen van doelen. Commitment is wat anders dan: begrijpen dat het niet anders kan of er maar mee instemmen omdat het nu eenmaal moet. Lees ook: 'commitment is meer dan het ergens mee eens zijn'.

  • Realistisch

    Doelen moeten realistisch zijn. Dat is behoorlijk subjectief natuurlijk want wat is realistisch? Het gaat om de vraag of de doelstelling haalbaar is binnen de gestelde tijd? Vragen die zich hier aandienen zijn:

    • Daag je jezelf voldoende uit of ben je te veeleisend?
    • Is het doel voor jou haalbaar en geldt dat ook voor anderen?
    • Staan de inspanningen die je moet verrichten in verhouding tot andere werkzaamheden of doelen die je ook gesteld hebt?
  • Tijd of tijdgebonden

    Doelen moeten binnen een bepaalde tijd gerealiseerd zijn. Anders is het een oneindig verhaal. Onder het kopje tijd kun je benoemen:

    • Wanneer je welke doelen wilt behalen
    • Wanneer je gaat evalueren
    • Wanneer je gaat rapporteren

Doelstellingen: meer informatie?

Wil je meer informatie over het stellen en behalen van doelen? Ik heb diverse artikelen uitgewerkt over persoonlijke doelstellingen, zakelijke doelen, focus ontwikkelen op doelstellingen! Lees artikelen over:

Doelstellingen

Voorbeeld SMART-doelstellingen

Hierna tref je een voorbeeld van een smart doelstelling op:

Voorbeelden SMART doelen

  • Persoonlijk niveau

    Je wilt graag van woning veranderen. En wellicht herken je de situatie dat je zo af en toe roept: ‘eigenlijk zou ik nog best eens een andere woning willen’. Het woord ‘eigenlijk’ geeft de vrijblijvendheid al aan. Want ja wanneer ga je nu eens stappen ondernemen? Wanneer kom je in actie? De SMART methodiek kan je helpen om in actie te komen. Maak jouw wens SMART:

    • Specificeer: wat voor woning wens je of waar zou je willen wonen?
    • Meetbaar: hoe is te meten of je de doelstelling haalt? In dit geval niet zo moeilijk toch? Wanneer de verhuizing heeft plaatsgevonden, is jouw doel gerealiseerd.
    • Acceptabel: stem je er echt mee in?
    • Realistisch: is het een realistisch doel gezien de huizenmarkt? Is jouw huidige woning verkoopbaar? Zijn er huizen te koop die op jouw wensenlijstje staan?
    • Tijdgebonden: wanneer wil je de woning betrekken? Wat is jouw deadline?

    Lees ook mijn artikel over persoonlijke doelstellingen. Werkgerelateerde doelstellingen kun je ook SMART maken. Je wilt bijvoorbeeld effectiever werken of je wilt de doelstellingen halen die je vanuit jouw functie zou moeten halen. Daarover heb ik voorbeelden uitgewerkt onder zakelijke doelstellingen.

  • Voorbeeld teamdoel of organisatiedoelstelling

    Op team- of organisatieniveau kan de SMART methodiek je van dienst zijn bij het formuleren van team- of organisatiedoelen. Ook hier tref je een voorbeeld. Je wilt als team of organisatie een informatieaanvraag binnen 4 uur afwerken of anders gezegd:  wilt binnen 4 uur de aanvrager van antwoord voorzien. Hoe maak je dit SMART?

    • Specificeer: wat er voor nodig is en wie erbij betrokken is? Benoem wat informatieaanvragen nu precies zijn? 
    • Meetbaar: bepaal hoe je dit meet en hoe je kunt constateren wat de verschillen zijn met voorgaande periodes.
    • Acceptabel of aanvaardbaar: creëer draagvlak en zorg dat de teamleden ermee instemmen. Doelen opleggen heeft weinig nut. Commitment is een voorwaarde voor het behalen van doelen.
    • Realistisch: is het realistisch om deze doelstelling te kunnen verwezenlijken binnen de gestelde tijd?
    • Tijd: wanner is de deadline?

    Alles geformuleerd? Maak dan een actieplan met wie, wat, wanneer gaat doen!

Leerdoelen, ontwikkeldoelen en soft skills

De SMART methodiek kan ook ingezet worden bij het formuleren van leerdoelen of ontwikkeldoelen. Er is hier echter wel een bezwaar te benoemen. SMART is behoorlijk rationeel en juist de leerdoelen gericht op de ontwikkeling van softskills en de 'zachtere doelen' binnen organisaties en teams (zoals open communicatie bevorderen, vertrouwen creëren binnen de organisatie) hebben met rationaliteit weinig te maken.

  • Specificeren van het leerdoel is belangrijk

    Het specificeren van het leerdoel is essentieel. Dus dat kun je goed gebruiken. Leerdoelen zoals: ik wil duidelijker communiceren of ik wil beter prioriteiten leren stellen. Deze leerdoelen zijn te grofmazig en te weinig verfijnd.

  • Meetbaar of zichtbaar?

    De M bij de SMART methodiek staat voor meetbaar. En zeker wanneer het over de ontwikkeling van soft skills gaat, is meetbaarheid erg lastig weer te geven. Ik heb nog steeds geen thermometer ontwikkeld die uitsluitsel geeft over zaken als:  in hoeverre de deelnemer effectiever communiceert, assertiever is geworden, beter met zijn tijd omgaat, zich bewuster is geworden van zijn valkuilen etc. En of dit soort zaken meetbaar zijn is dus zeer de vraag. Ik praat liever over ZICHTBAAR of WAARNEEMBAAR. Is het zichtbaar dat de deelnemer na afloop van de training of het coachingstraject ander gedrag laat zien dan voorheen het geval was? In hoeverre is er progressie op genoemd leerdoel? Wat vindt de deelnemer er zelf van? Wat vindt de leidinggevende of organisatie ervan?

  • Aanvaardbaar of acceptabel?

    In de SMART methodiek komt de vraag naar voren in hoeverre het doel: aanvaardbaar of acceptabel is? Betere vraag is: staat de deelnemer van de training achter zijn persoonlijke leerdoel of is hem/haar een leerdoel opgelegd vanuit de organisatie? Op team- of organisatieniveau geldt dezelfde vraag: heeft de leiding of het management dit leerdoel bedacht of staan de medewerkers of teamleden zelf achter de gestelde leerdoelen?

  • Realistisch?

    Hoe realistisch is het gestelde leerdoel? Is het haalbaar? Deze vraag is volkomen legitiem bij het stellen van organisatiedoelen, teamdoelen en persoonlijke doelen. Maar wanneer het over leerdoelen gaat gericht op ontwikkeling van softskills is het een ander verhaal en hangt het vooral af van de mate waarin de deelnemer of de teamleden zelf vinden dat dit hun leerdoel is.

  • Tijd?

    Ook de T van SMART gericht op TIJDgebonden is bijzonder rationeel gesteld. In een persoonlijk ontwikkelplan wordt de vraag vaak gesteld maar juist bij persoonlijke ontwikkeling, teamontwikkeling en organisatieontwikkeling blijkt dat het goed is om mijlpalen te stellen maar dat de leerdoelen altijd blijven.

Kan het ook anders?

Smart doelen? Is dat het nu? Alles specifiek en meetbaar maken? Wil je ook 8,3% beter in je vel zitten? Of is dat toch minder meetbaar? Er is zin en onzin aan SMART doelen. Het is belangrijk dat doelstellingen SMART zijn voor zover dat mogelijk is. In sommige gevallen gaat dat niet, bijvoorbeeld wanneer jouw doel is om een gelukkig leven te leiden of om een fijne relatie op te bouwen. Dit soort doelstellingen zijn moeilijk meetbaar te maken omdat het een gevoel omvat.

Een andere methode: grote en kleine doelen

Ik geef voorkeur aan een andere methode om doelen te stellen: namelijk de methode van grote en kleine doelstellingen. Om jouw doelstellingen te bereiken moet je jouw gedrag veranderen. Anders gezegd: om jouw grote doelen te bereiken moet je kleine doelen stellen.

Voorbeeld van een doelstelling

Stel je bent accountmanager en jouw doel is om € 100.000,- per jaar te verkopen. Maak ik dit SMART dan wil dat wel aardig. Specifiek is: het bedrag dat je wilt verkopen. Het is Meetbaar. Ik ga ervan uit dat het een aanvaardbaar en realistisch doel is. En het is ook tijdgebonden.

Ben je er nu? Nee, dat doel is veel te groot!

Het grote doel moet onderverdeeld worden naar kleine acties. Bijvoorbeeld:

  • Per week bel je 100 relaties
  • Je maakt per week gemiddeld 12 afspraken
  • Per week voer je 12 verkoopgesprekken
  • Per week zorg je ervoor dat er 6 offerteaanvragen gerealiseerd worden.

De kleine doelen zijn behapbaar en meetbaar. Uiteindelijk is dit de manier om de grote doelstellingen te behalen. Leg vervolgens de SMART-meetlat op de kleine doelstellingen. Welke relaties ga je bellen? In welke regio? Zijn dat nieuwe of bestaande relaties? Waar probeer je afspraken te realiseren?

Het voorbeeld van afslanken

Je wilt 10 kilo afvallen. Dat is een groot doel. Om dat te bereiken moet je jouw gedrag aanpassen door de vertaling naar kleine doelstellingen te realiseren:

  • je gaat per week 2x naar tennis
  • in plaats van de auto iedere keer te gebruiken ga je binnen een straal van 5 kilometer per fiets
  • per sportmoment probeer je 500 calorieën te verbranden
  • ’s avonds pas je jouw eetgedrag aan: na 20.00 uur eet je niets meer
  • je haalt geen fastfood meer in huis maar vult de proviandkast aan met extra groente en fruit

Doelstellingen realiseren: binnen jouw invloedsfeer

Belangrijk is dat je doelen stelt die binnen jouw invloedsfeer liggen. Om het voorbeeld van afvallen maar te noemen. Wanneer je je focust op het eindresultaat (de eindbestemming)  dan zal je regelmatig teleurgesteld zijn. Weer sta je op die weegschaal en weer ben je niet afgevallen of in ieder geval niet voldoende (volgens jezelf). Het eindresultaat ligt dus niet binnen jouw invloedsfeer.  Focus je op zaken die wel binnen jouw invloedsfeer liggen (2x naar de sportschool, geen fastfood meer in huis etc). Je zult zien dat het resultaat er vanzelf achteraan komt wanneer de acties kloppen.

Grote en kleine doelstellingen in een andere situatie

De voorbeelden die ik je noem zijn vrij concreet. Omzet is meetbaar en 10 kilo afvallen eveneens. Maar hoe zit het wanneer jouw doel is om jouw zelfvertrouwen te vergroten? Het is moeilijk te zeggen dat jouw zelfvertrouwen de afgelopen maanden met 10% is gestegen. Hoe zet je dit om in doelstellingen? Graag help ik je er bij!

Groot klein doel

Persoonlijke effectiviteit

Wil je een training Persoonlijke Effectiviteit volgen?

Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training
  • 2- daagse teamtraining

Training Persoonlijke Effectiviteit

Doe de test!

Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.

Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.

Meer informatie

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijike ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

 

Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Podcast de Steven

Je kunt in het kader van ons jubileum gratis onze podcastserie volgen in de serie van 'reis of bestemming'. De volgende afleveringen kun je volgen:

  • 26 september: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin
  • 3 oktober: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • 10 oktober: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!

Wil je deze podcast luisteren?

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.