home / persoonlijke ontwikkeling / life coaching / ontschuldigen

Ontschuldigen: wat is dat?

Ontschuldigen is een woord en een proces met een hele diepe betekenis. In dit artikel wil ik uitleggen wat het is. En tegelijk zal ik duiden wat het niet is. Wat het niet is wat mij betreft is: jezelf verontschuldigen. Verontschuldigen is: ‘Sorry, ik ben wat later, want de trein had vertraging’. Dat betekent zoiets van: ‘ik kon er niets aan doen’.

Vergeving leg ik uit als: je boosheid en het verwijt loslaten, maar dan is er ook echt sprake van schuld in die zin dat de ander jou iets heeft aangedaan. Ontschuldigen gaat niet zozeer om het punt dat de ander jou iets heeft aangedaan maar dat de ander niet in staat was om jou te geven wat je nodig had. Want Marije zegt: ‘Ik begrijp wel waarom het ontstaan is bij mijn ouders. Mijn vader en moeder hebben in de oorlog zwaar moeten lijden. Vader moest onderduiken en moeder wist niet waar vader was. Zo hebben ze jaren geleefd’. Marije ontschuldigt haar ouders nu en zei tegen ze: ‘Ik heb respect en bewondering voor hoe jullie je door de pijn hebben heen geworsteld. Ik zie in dat je niet bij machte was om mij te geven wat ik nodig had’.

Een krachtig middel!

Ontschuldigen is meteen een krachtig middel. Zolang je blijft beschuldigen en verwijten maken kom je geen stap verder. Want de tekorten die jij hebt ervaren, leg je neer bij de ander. Ontschuldigen in diepe zin betekent ook: ‘ik neem zelf verantwoordelijkheid voor mijn leven’. Zolang je de ander blijft beschuldigen, blijf je daar ook de verantwoordelijkheid neerleggen van jouw pijn en ongenoegen. En jij moet zelf iets met die pijn. Die ander kan dat voor jou niet (meer) doen!

Patronen doorbreken

Heftige gebeurtenissen leiden vaak tot patronen die je eigenlijk niet wilt. Ik denk nu aan Sara. Ze maakte mee dat papa en mama gingen scheiden. Ze was toen 8 jaar. Papa ging het huis uit en kreeg een nieuwe vriendin. En mama bleef achter met Sara en haar jongere zusje Wies. Mama was verdrietig door de scheiding. Ze voelde zich in de steek gelaten. En Sara ging zich verantwoordelijk voelen voor het ‘welbevinden’ van mama. Vaak ontstaan dat soort patronen daar waar spanning is. Een kind voelt die spanning en gaat in de overlevingsmodus. Sara ging zich verantwoordelijk voelen voor mama en ze voelde zich schuldig als mama toch verdrietig was.

Sara is nu 36 jaar. Ze kampt met een hoge mate van over-verantwoordelijkheidsgevoel. Ze zit snel in de overzorgzame en beschermende ouderrol. Ze heeft de neiging om aan haar eigen behoeften voorbij te gaan.

Sara verweet haar ouders eerst dat ze slachtoffer werd van de echtscheiding. Maar ze leerde er anders in te staan. Dat is een diep proces geweest voor haar, en het droeg enorm bij aan heling. Sara ontkent niet wat er gebeurd is. Ze ontkent ook niet dat dit beschadiging heeft opgeleverd bij haar. Maar ze heeft het verwijt leren loslaten. Het is een innerlijk aanvaarden dat het leven ging zoals het gegaan is. Het is een innerlijk aanvaarden en begrijpen dat papa en mama niet in staat waren te geven wat Sara als kind nodig had. En toen dat gebeurde doorbrak ze een patroon. Dat gaf haar de ruimte om voor zichzelf te zorgen, om te leren luisteren naar eigen behoeften en om papa en mama in liefde te omarmen zoals zij zijn, inclusief hun verhaal van pijn en moeite.