Je moet elkaar wel kunnen vergeven
'Ja maar', 'je moet elkaar toch ook kunnen vergeven'. Die uitspraak nemen sommige mensen nogal (te) gauw in de mond. Het gaat mij soms te snel. En zo zijn er wat mij betreft nogal wat misverstanden over vergeving. In dit artikel probeer ik uit te leggen hoe ik er naar kijk.
Misverstanden over vergeving
Een eerste misverstand zit in het woordje ‘moet’. Je ‘moet’ elkaar kunnen vergeven. Zodra het ‘moet’ wordt er druk op een fundamenteel thema gezet, wat verre van gezond is. Vergeven is een gunst. Een cadeau zou je haast zeggen. Vergeven is een proces. Soms van jaren. Soms een levenslang proces.
Een tweede misverstand gaat over het begrip ‘zand erover’. Vergeven is wat anders dan verstoppen, wegmoffelen en wegfrommelen. Het is juist herinneren en de gebeurtenissen een plaats geven in je leven. Vergeven heeft alles te maken met de zaken aan het licht brengen, duidelijk maken, naar boven halen, de pijn opnieuw ervaren, verwoorden wat er is gebeurd. Dat lukt niet met 'zand erover'. Wegdrukken, verstoppen duidt erop dat het kwaad wat blijkbaar is gebeurd, niet serieus wordt genomen of wordt gebagatelliseerd.
Een derde misverstand zit in ‘vergeven en vergeten’. Maar die woorden gaan niet altijd samen. Er zijn gebeurtenissen in een mensenleven die je niet kunt vergeten. En dan praat ik niet over een chocolaatje wat het kind van 8 jaar stiekem uit de snoeptrommel heeft gepikt. Het gaat om andere situaties. Situaties waarbij jongeren zijn gepest op school met grote gevolgen van dien. Situaties waarbij kinderen zijn mishandeld of misbruikt in hun jeugd die misschien hierdoor 30, 40 of 50 jaar de nadelige gevolgen hebben ondervonden: dag in dag uit. De vraag is of je dat kunt vergeten. Ik denk niet dat je dat van iemand mag vragen zelfs!
Een vierde misverstand zit in het op een hoop gooien van de woorden vergeving en verzoening. Verzoenen is wat anders dan vergeven. Er kunnen situaties zijn waarbij je niet meer bij elkaar op de koffie komt of waarbij het zelfs beter is dat je niet meer bij elkaar op de koffie komt. Er kunnen situaties zijn waarbij je de ander hebt vergeven maar waarbij je niet de behoefte hebt om de ander te ontmoeten.
Andere kijk op vergiffenis
Door de jaren heen kreeg ik toch wel een andere kijk op ‘vergeven’. Wat ik heb geleerd en wat veel mensen is geleerd is de traditionele kijk op vergiffenis. Iemand doet je iets aan en vergeving is dan dat je de ander het kwaad niet meer kwalijk neemt, hem/haar niet meer beschuldigt van het kwaad en dat je niet meer boos bent.
De traditionele kijk op vergeven is mij te gericht op de ander. Ik sprak met Yvonne. Zij is slachtoffer van ernstige verkrachting. En ik sprak met Ageeth die in een sekte seksueel misbruikt is. En van Yvonne en Ageeth leerde ik dat vergeven over jezelf gaat. Het heeft dan niets te maken met:
- De ander niet meer schuldig bevinden voor het kwaad dat hij/zij jou heeft aangedaan
- De ander niet kwalijk nemen dat hij/zij jou schade heeft berokkend
Vergeven begint met aanvaarden wat er is gebeurd. Dat die gebeurtenis voor altijd een plaats in mijn leven heeft. Het verzet daartegen opgeven. Mijn trauma opnemen in mijn persoonlijke geschiedenis en rouwen om het verlies van mijn onschuld.
Het gaat erom dat jij je boosheid leert loslaten. Juist door die boosheid ben je emotioneel verbonden met de dader. Jouw boosheid zorgt ervoor dat de dader nog steeds een zekere macht over jou heeft, dat hij/zij jou nog steeds een beetje beheerst. En dat is wat je niet wilt. Vergeven is dan juist leren loslaten van jouw verleden (dat is wat anders dan vergeten) en het loslaten van de connectie met de veroorzaker en dader. Vergeven is ook: jezelf niet verwijten dat jij in die situatie terecht bent gekomen. Vergeven is ook 'aanvaarden dat het geen verloren jaren in jouw leven zijn geweest die je doormaakte'. Vergeven doe je voor jezelf en niet voor de ander.
Hoe wordt het ontvangen?
Wanneer soms na jaren iets aan het licht wordt gebracht wat grote impact heeft gehad in iemands leven, is het doorslaggevend hoe hierop wordt gereageerd door de ander. Wordt het gebagatelliseerd? Zo van: dat jij je daar nu nog druk om maakt! Wordt het geminimaliseerd? Zo van: zo erg als jij het nu allemaal doet voorkomen, was het niet. Of wordt de boodschap ontvangen op de manier: ik ben fout geweest. In het proces van vergeven, is het gemakkelijker wanneer de ander zijn fout toegeeft. Is dat niet het geval, dan roept het boosheid op.
Tot slot: vergeven is geen rationele kwestie. Zonder verstand gaat het niet maar het is vooral een gevoelskwestie en een emotionele kwestie. Lees ook: wat is vergevingsgezind?
Life coaching
Wil je werken aan jouw persoonlijke ontwikkeling? Loop je aan tegen bepaalde situaties in jouw leven waar je hulp bij nodig hebt?
Aarzel niet langer maar neem contact met ons op! Graag zetten wij met jou de mogelijkheden op de rij!
