Vertrouwen is goed, controle is beter
Vertrouwen is goed, controle is beter. Die uitdrukking is waarschijnlijk zo oud als de wereld. In ieder geval stamt de uitdrukking uit het ‘meten is weten-tijdperk’. We hebben even gedacht dat we alles moesten meten en dat we alles moesten weten.
Wat ermee bedoeld wordt, is dat je de medewerker beter kunt controleren dan dat je de medewerker de ruimte en de verantwoordelijkheid geeft om de taken naar eigen inzicht uit te voeren.
Vaak is het een tegenhanger op een ontwikkeling waarbij vrijheid is ontaard in anarchie en waar organisaties zijn vastgelopen in vrijblijvendheid, open eindjes en onduidelijkheden. In dit artikel probeer ik wat misverstanden weg te nemen over deze aloude uitdrukking.
Wat is controleren?
Controleren is soms een beladen woord. Maar in feite is het een kwaliteit. Wat gebeurt er wanneer je controleert?
- Je ziet erop toe dat de taken worden uitgevoerd zoals afgesproken
- Je controleert de voorraden nog even in het magazijn
- Je checkt of alles klopt volgens planning
- Je wilt fouten voorkomen en daarom doe je nog een laatste check
Misverstanden
Toch zijn er misverstanden rond de uitdrukking: 'vertrouwen is goed, controle is beter'. Waarom? Alsof vertrouwen en controle twee dingen zijn die los staan van elkaar. Ik begin maar eens bij misverstand rond het woord vertrouwen. Vertrouwen is dat je geconstateerd hebt dat een medewerker zijn taak goed uitvoert, zijn verantwoordelijkheden goed invult en op de juiste manier met zijn bevoegdheden omgaat. Vertrouwen heeft dus niets te maken met:
- Kijk maar wat je doet, doe maar wat raak
- Je moet iemand maar vertrouwen geven (dat wil zeggen: loslaten, niet teveel mee bemoeien) tot het tegendeel blijkt
- Ik mag toch aannemen dat hij/zij het goed oppakt (je moet niets aannemen, je moet geconstateerd hebben)
Wat ik duidelijk wil maken is dat je ook vertrouwen krijgt door controle. Wanneer je bij herhaaldelijke controle merkt dat het proces goed verloopt, dan is loslaten veel gemakkelijker.
Misvatting over controleren
Ook over controleren bestaan misverstanden. Soms wordt gedacht dat controle van werkzaamheden een gebrek is aan vertrouwen in de medewerker. Dat kan! Zeker wanneer de leidinggevende zich als controlefreak manifesteert. Dan praat ik over overmatig en onnodig controleren. En om bij de slogan te blijven: 'overmatig controleren, leidt tot wantrouwen'.
Echter: controleren hoeft niet negatief te zijn. Sterker nog: je kunt er niet geheel zonder. Controles kunnen plaatsvinden op kwaliteit, hygiëne, veiligheid, juistheid van gegevens maar ook op bestuur of correctheid van rapportages en verslaglegging. Een ander misverstand kan zijn dat je de verantwoordelijkheden ontneemt wanneer je controleert. Dat is niet het geval namelijk.
Het gaat om leiderschap!
De ontstane misverstanden hebben te maken met leidinggeven vanuit het top-down model oftewel vanuit de ouderrol waarbij de medewerker zich betutteld voelde of onzeker werd wanneer hij/zij op fouten werd aangesproken of gecorrigeerd. De toonzetting bij correcties en controles is dus wel erg belangrijk. Lees ook mijn artikel over volwassen leiderschap.
Verantwoorden is controleerbaar zijn
Controle kan te maken hebben met verantwoorden. Wanneer je verantwoordelijkheden draagt, moet je je ook kunnen verantwoorden. Wanneer je verantwoordelijkheid neemt, ben je ook aanspreekbaar op jouw verantwoordelijkheid. En als je niks te verbergen hebt, is het ook controleerbaar hoe jij je verantwoordelijkheid hebt ingevuld.
Ik formuleer het nog stelliger: wanneer je je verantwoordelijk voelt, wil je zelf ook nalatigheid, slordigheid, fouten of onvolkomenheid voorkomen. Dus ook hier wil ik graag duidelijk maken dat controle kan bijdragen aan vertrouwen.
Waarom belangrijk?
Controles op de werkvloer zijn vaak noodzakelijk om fouten te voorkomen, te zorgen dat die kwaliteit wordt geleverd die je beoogt en om te zorgen dat die normen worden behaald die jouw organisatie graag wil behalen.
Controleren heeft dus niets te maken met wantrouwen of met iemand niet vertrouwen.
Controleren heeft te maken met het feit dat er meerdere mensen verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit waar je voor staat. Bovendien is het een vorm van zelfbescherming. Je staat er niet alleen voor op deze wijze. Ook al heb je na controle geconstateerd dat een productie voldoet aan de norm, er is nu een collega die dezelfde controle nog een keer doet. Ik kan het ook anders formuleren. Wie te vertrouwen is, laat zich graag controleren. Er is immers niets te verbergen.
Training kwaliteiten en valkuilen
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen vermijd? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
