home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / controleren bewaken / controlfreak

Controlfreak | té veel controle willen hebben

Kenmerken van overmatige controle

Ik begin met een aantal kenmerken op te sommen van overmatige controle zoeken.

• Je wilt alles strak in de hand houden en je kunt moeilijk loslaten
• Je vindt het moeilijk om zaken aan een ander over te laten
• Je bent te veel bezig met wat er mis zou kunnen gaan
• Je bent bang om fouten te maken of je bent bang dat er iets fout gaan
• Je herkent je in de roze wolk van perfectionisme en je wilt alles tot in de puntjes geregeld hebben
• Je stelt hoge eisen aan jezelf
• Als je grip hebt op de situatie dan voel jij je goed
• Je bent overmatig kritisch op jezelf en anderen
• Je bent snel geprikkeld wanneer het niet aan jouw verwachtingen voldoet
• Je blijft maar redeneren hoe het allemaal zou moeten
• Je vindt het moeilijk om op jouw intuïtie te vertrouwen
• Je laat niets aan het toeval over

Angst en zekerheid

Overmatige controle heeft vaak te maken met angst. Je bent bang dat je fouten maakt of je bent bang dat het mis gaat. Je bent bang om iets te verliezen of je bent bang voor de gevolgen van een foute inschatting. Je krijgt pas vertrouwen wanneer je merkt dat het zo loopt als jij had bedacht. Zie je dat angst en faalangst de motor is voor overmatige gerichtheid op controle en beheersing? Ook gebrek aan zelfvertrouwen kan een rol spelen. In feite is de controlestrategie erop gericht om eigen angsten en tekorten te bestrijden en te beheersen.

Controle buiten de invloedsfeer zoeken

Een andere vorm van overmatige controle is ‘je druk maken om zaken die buiten jouw invloedsfeer liggen’. Bovendien kost je dat een bak aan energie. En let wel: er zijn veel zaken die buiten jouw invloed liggen. Wil je die onder controle krijgen dan geeft dat gevoelens van onmacht en machteloosheid. Het enige antwoord is loslaten, aanvaarden of overlaten aan anderen.

Verkeerde controlemechanismen

Een derde aspect is: je zoekt controle in zaken waar je geen controle zou moeten willen hebben. Je wilt alles wel regelen voor een ander misschien of je wilt alles wel invullen voor een ander.  Voorbeelden:

• Je wilt het leven van jouw kinderen wel onder controle hebben
• Je wilt controle uitoefenen op de keuzes die jouw kinderen maken
• Je wilt controle uitoefenen op het geweten van jouw kinderen of op het geweten van jouw partner
• Je wilt het leven van andere mensen wel beheersen
• Je bent normatief voor anderen
• Je meent dat het leven maakbaar is

Dat noem ik verkeerde controlemechaniekjes. Geef een ander ruimte en vrijheid. Laat een ander zelf zijn/haar keuzes maken.

• Kenmerken dwangmatige controle door de leiding

  Wanneer je teveel controle uitoefent herken je dat aan de volgende zaken:

  • Je wilt zoveel mogelijk zelf doen of je wilt zoveel mogelijk regie houden in een proces
  • Delegeren vind je lastig
  • Wanneer je iets aan een ander overlaat, ben je bang dat het verkeerd gaat
  • Je meent dat een ander het niet zo goed kan als jij
  • Als jij je er niet mee bemoeit, denk je dat het verkeerd gaat
  • Je stelt enorme eisen aan jezelf en aan anderen
  • Je wilt alles onder controle hebben en je wilt alles weten
  • Wanneer het anders gaat dan verwacht, ben je snel geïrriteerd
  • Medewerkers ervaren te weinig ruimte om de taken uit te voeren zoals zij denken dat het zou moeten
  • Het moet op jouw manier: dat vind jij de beste

• Relativeren, loslaten en vertrouwen geven

  Leerdoelen die hierbij horen zijn: relativeren, loslaten en leren overlaten aan een ander. Maar ook: vertrouwen geven aan jouw medewerkers. Of jouw medewerkers zo begeleiden dat zij voldoende bekwaam en vakbekwaam worden om de taken uit te voeren zoals jij voor ogen had. Leerdoelen die hiermee samenhangen:

  • Vertrouwensbasis opbouwen bij delegeren
  • Coachend leidinggeven

• Leerdoelen voor leidinggevenden

  Wil je als leidinggevende werken aan jouw persoonlijke leerdoelen? De training persoonlijke ontwikkeling voor leidinggevenden voeren wij uit als groepstraining maar ook individueel. Neem contact met ons op voor meer informatie!

Alles onder controle? Dat is onzinnig!

Alles onder controle gaat dus gewoon niet. We zijn niet almachtig! Jij niet, ik niet, niemand niet. Er zijn tal van situaties in ons leven waar wij geen invloed hebben, waar controle onmogelijk is en waarbij van beheersbaarheid geen sprake is. Lees ook mijn artikel over de onzinnigheid van de maakbare wereld.

Leiderschap vraagt zoveel andere zaken dan alleen controle en beheersbaarheid. Inspireer jouw medewerkers, zet ze in hun kracht, help ze ontwikkelen, spreek hun creativiteit aan, versterk hun improvisatievermogen en je zult zien dat je een bevlogen team om je heen krijgt.

Maak kansen van tekortbeleving

Soms is er ontevredenheid, gevoel dat er tekort is. Soms gaat het anders dan je dacht. Dan is loslaten een must. Aanvaarden dat het is zoals het is. Loslaten is de kunst van overgave om jouw controledriften te beteugelen.

En je zult zien dat nieuwe wegen zich openen. Ook in moeilijke tijden.