Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Schuldgevoel is geen leiderschapsstijl

Schuldgevoel is geen leiderschapsstijl maar het kan je als leidinggevende behoorlijk in de greep hebben. Heb jij als leidinggevende regelmatig last van schuldgevoel? Voel je je bijvoorbeeld schuldig omdat je geen tijd had voor dat belangrijke gesprek, omdat je iemand teleur moest stellen of omdat je impopulaire beslissingen moest nemen? Je bent niet de enige!

Hoe schuldgevoel jouw leiderschap kan gijzelen

Toch wil ik iets heel belangrijks tegen je zeggen: schuldgevoel is geen leiderschapsstijl. Hoewel het misschien empathisch en betrokken lijkt, ondermijnt het jouw kracht, duidelijkheid en positie als leider. In dit artikel leg ik uit hoe schuldgevoel bij leidinggevenden leidt tot oververantwoordelijkheid en besluiteloosheid. Ook geef ik je een helder kader voor gezonde reflectie, zodat jij krachtig kunt blijven leiden – zonder jezelf te verliezen.

Wat gebeurt er als schuldgevoel jouw kompas wordt?

Wanneer schuldgevoel leidend wordt, ga je als leider schuiven met je grenzen. Je durft minder duidelijk te zijn. Je stelt beslissingen uit. Je probeert het iedereen naar de zin te maken. Maar ondertussen raak jij jezelf kwijt. En dat is gevaarlijk.

Enkele signalen:

  • Je schuift lastige gesprekken voor je uit.
  • Je zegt 'ja' terwijl je 'nee' bedoelt.
  • Je neemt steeds meer taken op je, ook als je agenda overloopt.
  • Je ligt ’s nachts wakker en maalt: "Had ik dit anders moeten aanpakken?"

Dat voelt misschien als toewijding. Maar het is in feite oververantwoordelijkheid. Je trekt alles naar je toe, ook dat wat niet van jou is. Dat put je uit. En je team? Dat verliest juist richting en duidelijkheid.

Schuldgevoel leidinggevende

Doe de leiderschapstest

Wil je inzicht in jouw natuurlijke stijl van leidinggeven (online test)? Wil je weten waar jouw individuele leiderschapskwaliteiten liggen? Wil je jouw persoonlijke ontwikkeldoelen leren kennen?

Meer informatie

Training assertief leidinggeven

Bekijk de training assertief leidinggeven. We verzorgen deze training individueel maar ook in groepen wanneer je meerdere collega's hebt, die interesse hebben in deze training.

Assertief leidinggeven

Voorbeeld uit de praktijk: Marcel, manager IT

Marcel is een betrokken en zorgzame leider. Hij wil graag gezien worden als een mensgerichte manager. Maar dat zorgt ervoor dat hij lastige gesprekken blijft vermijden. Hij delegeert nauwelijks en neemt alles op zich. Wanneer hij wél iets vraagt aan een collega, krijgt hij een boze reactie. En die komt bij hem hard binnen.

Wat doet Marcel dan? Hij trekt zich terug. Hij twijfelt. Hij zegt: "Misschien had ik het anders moeten brengen..."
Herkenbaar?

Ik zie het vaak: de leider die niet meer leidt, maar vooral probeert niet te falen.

Waar komt dat schuldgevoel vandaan?

Schuldgevoel en verantwoordelijkheidsgevoel liggen dicht bij elkaar. Maar ze zijn niet hetzelfde. Verantwoordelijkheid gaat over handelen vanuit helderheid. Schuldgevoel ontstaat als je denkt dat je tekortschiet. Het is emotioneel geladen, vaak ingegeven door het idee dat je altijd beschikbaar moet zijn.

Dat is een valkuil. Want je kunt anderen hun eigen verantwoordelijkheid niet leren nemen, zolang jij die van hen blijft dragen.

Gezonde reflectie als tegenhanger van schuldgevoel

Reflectie is essentieel voor effectief leiderschap, maar het moet gezond zijn. Wat is het verschil?

  • Gezonde reflectie
  • .Je onderzoekt je aandeel zonder jezelf te veroordelen.
  • Je leert van situaties zonder ze volledig te dragen.
  • Je komt tot inzichten en keuzes.

Gezonde reflectie betekent dat je erkent wat van jou is en loslaat wat niet bij jou hoort. Het vraagt moed om jezelf kritisch te bekijken en anderen hun eigen verantwoordelijkheid te laten dragen.

Wat is dan wél goed leiderschap?

  • Leiderschap met heldere grenzen: je mag best duidelijk zijn over wat wel en niet jouw taak is.
  • Authentiek leiderschap: je blijft trouw aan jouw waarden en neemt besluiten op basis van wat jij belangrijk vindt.
  • Moedig leiderschap: je durft onpopulaire keuzes te maken als dat nodig is.
  • Verbindend leiderschap: je luistert naar je team, maar je laat je niet overrulen.

Schuldgevoel leidt tot ongezonde dynamiek

Als jij als leidinggevende steeds handelt vanuit schuldgevoel:

  • Zal je team minder initiatief nemen.
  • Ontstaan er vage afspraken en onduidelijke verwachtingen.
  • Verlies je respect en vertrouwen.
  • Wordt het conflictvermijdend gedrag in stand gehouden.

Dan krijg je dus niet het team dat je wilde — maar het team dat jou spiegelt in jouw twijfel en terughoudendheid.

Bekijk de training: Assertief leiderschap

Tot slot: ben jij schuldig of betrokken?

Vraag jezelf eerlijk af:

  • Ben ik écht ergens schuldig aan?
  • Of voel ik me verantwoordelijk voor zaken die buiten mijn invloed liggen?
  • Draag ik mijn eigen rol, of neem ik die van anderen over?

Leiderschap begint met zelfinzicht. Niet met je schuldig voelen, maar met het helder durven kijken naar je rol. Want als jij je voortdurend aanpast, wie geeft er dan nog leiding?

Durf jij de leider te zijn die zichzelf niet kwijtraakt?

Veelgestelde vragen

Wat veroorzaakt schuldgevoel bij leidinggevenden?

Meestal ontstaat schuldgevoel door oververantwoordelijkheid, angst om anderen teleur te stellen en het nemen van moeilijke beslissingen.

Wat helpt om je leiderschap terug te vinden?

Bewustwording van je patronen, jezelf serieus nemen en hulp durven vragen. Soms is coaching daarbij helpend.

Waarom is schuldgevoel schadelijk in leiderschap?

Schuldgevoel leidt tot besluiteloosheid, verlies van authenticiteit en oververantwoordelijkheid, waardoor je minder effectief wordt.

Hoe voorkom je dat schuldgevoel je belemmert?

Door gezonde reflectie toe te passen, duidelijke grenzen te stellen en jezelf toe te staan impopulaire beslissingen te nemen.

Kun je empathisch zijn zonder schuldgevoel?

Ja, empathie gaat over begrip tonen, niet over het dragen van de problemen van anderen. Je kunt meeleven zonder verantwoordelijkheid te nemen voor zaken buiten jouw invloed.

Wat helpt om uit de valkuil van schuldgevoel te blijven?

Bewustwording van je grenzen, duidelijkheid in communicatie, en het oefenen in acceptatie dat niet iedereen altijd tevreden kan zijn.

Is schuldgevoel als leidinggevende slecht?

Nee, het is een signaal, geen stuurmiddel.

Wat doe ik aan oververantwoordelijkheid?

Besef dat niet alles jouw verantwoordelijkheid is. Geef taken terug waar ze horen.

Hoe stel ik gezonde grenzen?

Wees duidelijk, consequent en geef verantwoordelijkheid terug aan anderen.

Hoe ga ik om met kritiek?

Onderzoek wat jou raakt en maak onderscheid tussen inhoud en toon.

Persoonlijke ontwikkeling voor leidinggevenden

Bekijk de training persoonlijke ontwikkeling voor leidinggevenden zoals assertief leidinggeven, persoonlijke effectiviteit, timemanagement en communicatie etc.

Persoonlijke ontwikkeling leidinggevende

Leerdoelen

We hebben nog veel meer  leerdoelen persoonlijke ontwikkeling voor leidinggevenden  voor je uitgewerkt. Je kunt ook het overzicht bekijken met alle leerdoelen voor leidinggevenden.

Leerdoelen voor leidinggevenden

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

De verbinding met jezelf kwijtraken door depressie, burn-out of een andere oorzaak is heftig. Maar het brengt je ook dichter bij je authentieke zelf. In het e-book 'Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden' vind je een wereld aan herkenning. Er zijn al bijna 5000 exemplaren verkocht. Dit zijn de reacties:

  • "Toen ik begon te lezen barstte ik in huilen uit: ik voelde me gehoord."
  • "Eindelijk eens iemand die in klare taal zegt hoe het is."
  • "Precies wat er in mijn leven is gebeurd."
  • “Zelden zo'n kernachtige uiteenzetting gelezen (heel wat boeken zijn de revue gepasseerd).”

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • De valkuilenbibliotheek: 141 valkuilen uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Je loopbaan is geen zitbaan of hangmat
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

Online training Autonomie en persoonlijk leiderschap

Ben jij jezelf kwijtgeraakt? Herken jij jezelf in het e-book Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden? Dan wordt het tijd om te beginnen aan zelfherstel. Ik heb deze online training ontwikkeld om je te helpen in de zoektocht om jezelf te (her)vinden. In deze training gaan we aan de slag met: 

  • Wat zijn mijn behoeften? 
  • Waar liggen mijn grenzen?
  • Ik en mijn gevoelens.
  • Mijn zelf: zelfrespect, zelfwaardering, zelfvertrouwen, zelfkennis, zelfverzekerd, zelfbeeld en zelfaanvaarding, zelfbewust, zelfreflectie. 
  • In verbinding komen met je ZELF. 
  • Connectie met de ander. 

De training kost € 149,-

Meer informatie

Podcast loopbaan ontwikkeling

Beluister de podcast over loopbaanontwikkeling. Een gesprek tussen Aniek Wendt en Jan Stevens.

Beluister de gratis podcast

 

 

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.