Afstemming: de basis voor overeenstemming en instemming

Ongelijkgestemden: zijn er die ook?

Ik introduceer het woord ongelijkgestemd. Dat is het tegenovergestelde van gelijkgestemd. Maar als ik het op schaal teken, zijn ongelijkgestemden niet ontstemd. Het tegenovergestelde van gelijkgestemden zijn mensen die van elkaar verschillen in hun opvattingen, standpunten, waarden, interesses of doelen. Deze mensen hebben vaak uiteenlopende ideeën en denkwijzen over bepaalde onderwerpen en kunnen van elkaar verschillen op basis van hun overtuigingen of belangen.
Toch worden ze vaak geduid als tegenstander terwijl ik het liever ‘tegenstem’ noem omdat zij tegenspraak bieden of een tegenpool zijn. Tegenpolen hoeven wat mij betreft niet geduid te worden als tegenstander of als vijandig. Ze kunnen ook bijdragen aan ontwikkeling, het verkennen van verschillende perspectieven of ideeën en het bevorderen van kritisch denken.

Harmonie en disharmonie

Ik hou de stemming erin door te kijken naar de metafoor van de muziek. Ik heb een klein beetje harmonieleer gehad tijdens mijn muzieklessen door een gepensioneerd docent van het conservatorium. Wie harmonieus is ingesteld, zoekt de afstemming en overeenstemming. Dat is een kwaliteit. Maar wat vaak vergeten wordt is dat het zonder disharmonie niet gaat. Disharmonie draagt bij aan diepte, contrast, dynamiek en levendigheid. Daardoor blijven mensen geboeid en wordt voorspelbaarheid vermeden. Je kunt hieraan bijdragen door disharmonie toe te staan, het niet als een bedreiging te zien en juist door de juiste afstemming kun je bijdragen aan het herstellen van harmonie tussen mensen.

Wat is er nodig voor een goede afstemming?

Een goede afstemming hangt van heel veel zaken af. Ik noem er een aantal:

• Vertrouwen is de basis voor een goede afstemming. Daardoor durven mensen zich kwetsbaar op te stellen en durven ze open te zijn. Als er vertrouwen is, is er openheid in de communicatie en is er eerlijke communicatie waarin ideeën en zorgen kunnen worden geuit. Vertrouwen heeft natuurlijk alles te maken met wederzijds begrip en respect voor elkaar.
• Duidelijke communicatie: heldere standpunten, verwachting en meningen.
• Tijdigheid: afstemming op het juiste moment is een voorwaarde voor het welslagen van de afstemming.
• Vastleggen: soms is het noodzakelijk om vast te leggen wat overlegd is.

Waarover stemmen we af?

Je kunt afstemmen op tal van onderwerpen. Ik verdeel ze wel eens in strategisch, tactisch en operationeel niveau.

• Afstemming op strategisch of tactisch niveau gaat over beleid, visie, missie, strategie, bedrijfsdoelen. Alles wat gericht is op de lange termijn of op de middellange termijn.
• Afstemming op operationeel niveau kan gaan over bijvoorbeeld de voortgang van projecten, planning, werkvoorraad en capaciteit.

Overeenstemming en instemming

Het doel van afstemming is natuurlijk om te komen tot overeenstemming. Je wilt komen tot gezamenlijkheid of je wilt een overeenkomst realiseren of een akkoord bereiken. Belangrijk is dat je je uitspreekt en dat je anderen gelegenheid geeft om zich uit te spreken. Wanneer mensen instemmen met het akkoord of met de overeenkomst is er ook draagvlak en commitment. En draagvlak betekent dat het ook gedragen wordt. Men staat er achter. Men heeft zich gecommitteerd.