Rouw in het samengestelde gezin
Als er één gezin in de wereld is waar men kijk heeft op rouw dan is dat in het samengestelde gezin. Sterker geformuleerd: een samengesteld gezin ontstaat heel vaak in de rouwsituatie namelijk door echtscheiding of overlijden.
Wat is een samengesteld gezin?
Een samengesteld gezin, ook wel stiefgezin, is een gezin waarbij de partners kinderen hebben uit een vorige relatie. Het kan zijn dat beide partners een kind of kinderen uit de vorige relatie hebben. Soms is er de situatie dat de partners ook samen nog een kind krijgen.
Kenmerken
Een tweetal kenmerken voor het samengestelde gezin wil ik graag meegeven.
-
Vaak ervaring met rouw
Een samengesteld gezin ontstaat meestal in een rouwsituatie. Zowel bij een echtscheiding als bij overlijden is er sprake van rouw. Kinderen in een samengesteld gezin hebben dus ervaring met verlies en rouw.
- Ze zijn hun vader of moeder kwijtgeraakt door overlijden terwijl de andere ouder een nieuwe partner heeft gevonden en daarmee wil samenleven.
- Vader en moeder wonen niet meer bij elkaar door echtscheiding en vinden beiden of afzonderlijk een nieuwe partner die bij hen intrekt of waarmee ze gaan samenwonen.
Sowieso is er voor veel kinderen verlies van een vertrouwde situatie. Soms moeten ze verhuizen naar een andere woning.
-
Rouw vanwege verlies vertrouwde situatie
Een kind wat de scheiding van vader en moeder meemaakt verliest het vertrouwde gezinsleven. Zeker, het kan ook een oplossing zijn en een opluchting. Zeker, het kan ook een einde maken aan spanningen die al jaren onderhuids of bovenaards woeden tussen vader en moeder. Toch is een echtscheiding een rouwproces van de eerste orde.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Er komt een nieuwe partner
Dan de situatie waarbij een nieuwe partner in beeld komt. Papa krijgt een nieuwe vriendin. Mama krijgt een nieuwe vriend. Het tumult van de gemengde gevoelens is ontstaan. Of zoals iemand zei: ‘ik was zo blij dat mijn moeder een nieuwe vriend heeft en ik ben zo blij dat mijn vader een nieuwe vriendin heeft’. Nou goed toch, zal je zeggen. Zeker. Heel goed! Maar ze zei er wel wat bij: ‘ik ben soms zo verdrietig dat het niet meer is zoals vroeger’.
Zie je de gemengde gevoelens? Verdriet dat het niet meer is zoals het was. Opluchting en blijdschap omdat vader en moeder een nieuwe weg hebben gevonden. Onwennigheid en onzekerheid soms om ook met de nieuwe partner vertrouwd te raken. Zich eenzaam voelen omdat papa en mama niet meer zo bereikbaar waren als vroeger (omdat die nieuwe partner er altijd bij is).
Artikelen over samengestelde gezinnen
Lees andere artikel over het samengestelde gezin.
Overlijden in het samengestelde gezin
Opeens is daar het overlijden van één van de partners uit het samengestelde gezin. Ik duid het met een voorbeeld. Karel en Ina zijn beiden gescheiden. Karel heeft twee kinderen uit het eerste huwelijk en Ina heeft eveneens twee kinderen uit een eerste huwelijk. Karel en Ina zijn hertrouwd en wonen op één adres samen met de vier kinderen. Een samengesteld gezin toch? Nu wordt Ina ziek en Karel verliest zijn vrouw. De kinderen van Ina verliezen de moeder. De kinderen van Karel verliezen de stiefmoeder. Wederom krijgt het gezin met rouw te maken. Echter nu door het verlies van moeder en stiefmoeder.
Andere betekenis
Nu blijkt dat het rouwproces voor ieder in het samengestelde gezin anders is. Let op: in een niet-samengesteld gezin is dit ook het geval. Als vader of moeder komt te overlijden, blijkt dat vader of moeder voor ieder kind andere betekenis heeft. Ik praat bewust niet over: meer betekenis of minder betekenis maar over andere betekenis.
In een samengesteld gezin is dat verschil nog anders. Verdriet kan en zal er zijn bij allen. Maar voor de één overlijdt een ouder terwijl voor de ander een stiefouder wegvalt door de dood.
Reacties
Ik merk dat dit nogal eens andersoortige reacties oproept omdat de één totaal anders in het proces zit dan de ander. Al gauw kunnen er verwijten en oordelen ontstaan over elkaar. Of twijfel: ‘ben je wel zo verdrietig als mijn vader overleden is?’. Elkaar begrijpen, elkaar horen en serieus nemen is in een samengesteld gezin doorgaans een nog grotere uitdaging, zeker bij een rouwproces.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
Rouw samengesteld gezin
Velden met een * zijn verplicht.
