Heb jij een moeilijke jeugd gehad?
Wekelijks hoor ik verhalen van deelnemers uit coachingstrajecten die een moeilijke jeugd hebben gehad. Of zoals iemand tegen me zei: ‘die opgegroeid zijn met obstakels’. Soms hoor ik aangrijpende verhalen. Over seksueel misbruik door vader of broers. Over geweld en intimidatie, over huisvredebreuk en onveiligheid. Daar krijg ik de rillingen van af en toe. Soms hoor ik ook verhalen die ik wel schaar onder ‘opgroeien met obstakels’ maar die niet die gradatie hebben van geweld en misbruik. Daarover gaat dit artikel.
Het leven is complex en weerbarstig
Er is ook een categorie van andere verhalen die invloed hebben op onze jaren als kind. Dan doel ik op de verhalen waarbij onze ouders in de overlevingsstand terechtkwamen, waardoor ze geen aandacht hadden voor jou of voor mij. Of waardoor ze niet die aandacht voor je hadden die je eigenlijk wel nodig had.
Ik denk nu aan Bram. Hij is inmiddels 54 jaar. Zijn ouders kregen een levenloos kindje en dat verscheurde hun leven. Ze wisten zich geen raad met hun verdriet. Ik denk aan Susan. Toen ze 8 was verongelukte haar broertje voor de deur van de ouderlijke woning. Sindsdien was alles anders. Sindsdien is het leven nooit meer zo geweest als het was.
Ik denk aan Chantal. Haar vader was onterecht op staande voet ontslagen en kwam daarna maar niet weer aan het werk. Vader raakte bevriend met de fles omdat hij hevig in de knoop zat met zijn gevoelens. De alcoholverslaving kwam het huis in en had enorme gevolgen.
Ik denk aan Irene. Haar ouders leefden in een spanningsveld van echtscheiding. Ze was nog maar vijf jaar en voelde toen al aan dat er iets onderhuids niet in orde was.
Ik noem nu situaties die in feite overal kunnen voorkomen. En elke dag dat het er niet is, mag je dankbaar zijn. Want ik weet en wellicht weet jij het ook: ‘morgen kan alles anders zijn’.
Papa en mama met een rugzak
Een heel andere categorie is de papa en mama die een rugzak hebben. Ik ben ervan overtuigd trouwens dat we allemaal een rugzak hebben. Zelfs hij of zij die in liefde en harmonie is opgegroeid, heeft ook iets te leren. Wat dan? Bijvoorbeeld ervaren dat er ook disharmonie is. Mijn vader had een rugzak. Hij was zes jaar toen zijn vader overleed aan de Spaanse griep. Zijn moeder stond er alleen voor met een gezin van twee kinderen. Ze hertrouwde toen hij tien jaar oud was. Dan praat ik over een samengesteld gezin in 1933. Maar het boterde niet met zijn stiefvader. Hij zei op zijn 93e: ‘Die haalde mij altijd onderuit’. Op zijn 17e brak de oorlog uit. Hij heeft jaren als onderduiker door Nederland gezworven om te voorkomen dat hij in Duitsland moest werken. Dat had gevolgen voor mijn vader. Maar ik denk niet alleen voor hem. Ook voor mijn broer en zussen. Ook voor mij. Soms was hij emotioneel onbereikbaar. Die rugzak van papa en mama kunnen jouw leven kleuren. Het kan impact hebben. Het hééft impact.
Wat nu?
Waar ik moeite mee heb is om altijd te blijven hangen in een moeilijke jeugd, in verwijten naar vaders en moeders. In coachingstrajecten wil ik het graag horen om te begrijpen wie jij bent. Ook om te begrijpen hoe dingen bij jou werken. Maar ik vraag er niet naar om te horen wat zij allemaal verkeerd hebben gedaan.
Ik denk dat het te maken heeft met verantwoordelijkheid nemen. Ook al zijn al die dingen waar, die verteld worden over een emotioneel onbereikbare moeder of over een vader die overleefde toen jij kind was. Het gaat er nu om hoe jij daarmee verder gaat!
Het perfecte leven bestaat niet
Ik zei al: het leven is weerbarstig en soms pijnlijk. Het leven is soms heel diep. Maar in de diepte krijg je ook lessen. Je leert omgaan met situaties die je moeilijk vindt, met situaties wanneer het even niet draait. Ook een gelukkige jeugd zit vol met:
- teleurstellingen
- angsten
- groot en klein verdriet
- boosheid
- weerstand
- grenzen
- groeipijn
Zoals je leert lopen met vallen en opstaan, zo leer je ook leven met vallen en opstaan. Ieder kind loopt builen en schrammen op, van buiten en van binnen. Dat hoort erbij. Zelfs als je opgroeit in een warm en harmonieus gezin moet je leren om tegenslagen aan te kunnen. Volwassen worden gaat nu eenmaal niet vanzelf.
Verwijten betekent verlangen
Blijven hangen in verwijten brengt je geen stap verder. Een verwijt noem ik een bevroren verlangen. Je zegt: ‘Mijn vader was onbereikbaar’ maar je bedoelt: ‘Ik heb verlangd of ik verlang naar een emotionele band met mijn vader’. Als je dat vertelt, zit er warmte in. Je maakt het tot iets van jezelf, iets waar jouw hart in klopt. Dat geeft ruimte om verbittering te laten wegstromen, en om anders met de situatie om te gaan. Of misschien wel: om te rouwen om datgene wat er niet was en nooit zal zijn.
Loslaten betekent voor mij: dat je de verwijten leert loslaten. Leren omarmen dat het leven zo verloopt als het verloopt. Leren aanvaarden dat je ouders zijn zoals ze zijn. En durven inzien dat ook jij een rugzak hebt. En mocht je kinderen hebben: kunnen ze bij jou aankloppen als ze met jouw rugzak in de knel gekomen zijn? Bied jij ze dan die veiligheid die ze nodig hebben?
Wat je ook kunt doen is een familieopstelling. Daardoor krijg je inzicht in familiepatronen met als doel om je verder door te ontwikkelen.
Life coaching
Wil je werken aan jouw persoonlijke ontwikkeling? Loop je aan tegen bepaalde situaties in jouw leven waar je hulp bij nodig hebt?
Aarzel niet langer maar neem contact met ons op! Graag zetten wij met jou de mogelijkheden op de rij!
