Het ongeziene kind
Het ongeziene kind heeft me de laatste tijd veel beziggehouden. Hoeveel vraagstukken en psychische problemen ontstaan er doordat je je als kind niet gezien of gehoord hebt gevoeld? Het kan gevolgen hebben voor je zelfbeeld (een laag zelfbeeld), voor je zelfvertrouwen, maar je kunt ook angsten ontwikkeld hebben. Misschien vind je het moeilijk om vertrouwen te ontwikkelen en gezonde relaties op te bouwen. Of je schoolprestaties bleven achter en je kreeg leerproblemen.
Niet gezien worden: wat is dat?
Niet gezien worden in je jeugd is een veelomvattend onderwerp. Het is voor veel mensen niet concreet wanneer ik deze term gebruik. Daarom licht ik het toe aan de hand van een paar voorbeelden:
Gefatsoeneerd en in het gareel gedrukt
Ik denk aan Karin. Ze is nu 45 jaar. Toen ze binnenkwam, nam ze me van top tot teen op. Ze observeerde me en wachtte tot ik het initiatief nam in het gesprek. Ze vertelde dat ze een beetje terughoudend was, naar binnen gericht en dat ze het moeilijk vond om gevoelens te delen met anderen. Gaandeweg ontdooide ze en opeens zag ik een heel andere Karin. Weet je hoe dat komt? Karin is helemaal niet terughoudend of naar binnen gericht. Ze is zo geworden! Van origine is ze spontaan, open, hartelijk en enthousiast. Maar thuis werd vaak gezegd: ‘Doe nu niet zo druk, wees rustig en loop netjes in het gareel.’ Karin heeft haar mooie kwaliteiten van openheid en spontaniteit in de vriezer gezet. Ze heeft zich een houding aangeleerd en is zichzelf zo ook gaan zien. Ze is haar originaliteit verloren. Dat is een voorbeeld van ‘niet gezien zijn’, en ik geef er maar woorden aan als: ‘in het gareel gedrukt worden waar je niet thuishoort’.
De kracht van systemisch coachen
Wat is systemisch coachen? Je leest het in dit artikel.
De labelwriter
Een tweede voorbeeld noem ik ‘onterechte labels opplakken op een kind’. Zo was ik in gesprek met Wout. Hij is businesscontroller in een groot internationaal bedrijf. Wout is een intelligente man: slim en fijnbesnaard. Hij schreef een briefje aan de schoolmeester toen hij 50 jaar was. Dat briefje zegt alles:
‘Dag meester. Ik kijk vandaag terug. Dacht aan vroeger, toen ik bij jou in de klas zat. Jij was groot en ik was klein. Ik had ontzag voor je. Jij wist het en ik moest het leren. Jij gaf het aan en ik volgde.
Meester, jij zei ooit bij een gesprek met mijn ouders dat ik lui was. Ik heb jaren geloofd dat gemakzucht, luiheid en gebrek aan doorzettingsvermogen mijn leven zouden leiden. Ik dacht al vroeg dat er iets niet goed was met mij. Dat er iets aan mij zou mankeren. Later, ik heb er meer dan 40 jaar over gedaan, kwam ik erachter dat ik helemaal niet lui ben.
Meester, jij zei ooit bij een gesprek met mijn ouders dat ik een gebrek aan focus zou hebben. Jarenlang dacht ik dit ook. Ik heb een gebrek aan focus. Maar nu, ik ben 40 jaar verder, kom ik erachter dat ik geen gebrek aan focus heb. Ik wist alleen niet waar ik me op moest richten. Er kwam zoveel op me af wat mij wel boeide. Jij zei: ‘je weet niet wat je wilt.’ Maar nu zeg ik dat ik zoveel wil en dat ik daarom vaak niet kon kiezen.’
Geen aansluiting
Dan het verhaal van Jacqueline. Ze groeide op in een klein dorp ergens op het platteland. Ze voelde zich niet erg thuis op school, en in de klas werd vaak om haar gelachen. Jacqueline was nu eenmaal wat anders dan de rest. Ze las graag, zat graag met een boekje in een hoekje, zonderde zich vaak af en kroop naar binnen. Ze werd onzeker, ging tegen school opzien, klasgenoten vermijden en vluchtte weg. Maar ook haar schoolprestaties bleven achter. Tijdens de tienminutengesprekken werd aan papa en mama verteld dat ze ‘met moeite de mavo zou kunnen doen’. Jacqueline voelde zich dom, en zelfs de mavo verliep niet best. Ze is een keer blijven zitten, en ze had geen goede rapportcijfers.
Totdat ze een baan kreeg. Ze kreeg een baas die haar stimuleerde, steeds moeilijkere opdrachten gaf en haar zelfs over de drempel kreeg om weer te gaan studeren. Na een lange weg heeft ze nu de universiteit gehaald. Cum laude afgestudeerd als neerlandicus.
Emotioneel afwezige ouders
Ook emotioneel kun je ‘ongezien’ zijn. Piet vertelde dat hij vroeger thuis niet mocht huilen. Dan werd geschreeuwd: ‘Hou eens op met janken.’ En boos zijn mocht ook niet. Zijn ouders hadden een doofpot gekocht, en zo gauw het emotioneel werd, ging alles in de doofpot.
Het verhaal van Piet illustreert hoe emotionele afwezigheid van ouders diepe sporen kan nalaten. Wanneer emoties niet worden erkend of geaccepteerd, kan je je "ongezien" en onbegrepen voelen. Piet mocht niet huilen of boos zijn: zulke reacties werden de kop ingedrukt door de houding van zijn ouders. De "doofpot" die ze symbolisch hadden aangeschaft, weerspiegelt hun onvermogen of onwil om met emoties om te gaan. De gevolgen? Ik noem wat voorbeelden:
- Moeite om emoties te herkennen of te uiten.
- Weinig oog voor eigen behoeften en gevoelens.
- Voorbijgaan aan eigen grenzen.
- Moeilijkheden in relaties, omdat je niet hebt geleerd hoe emotionele verbinding werkt.
- Het gevoel dat je er niet mag "zijn" zoals je werkelijk bent.
Samenvatting en conclusie: het ongeziene kind
Het ongeziene kind herinnert je aan het belang van erkenning, begrip en ondersteuning in de kindertijd. Als kind heb je het nodig om gehoord te worden en je gezien te voelen. Daardoor voel je waardering, krijg je een plek, leer je je talenten kennen en omarmen. Wanneer je je niet gezien voelt, is dat verdrietig. Je kreeg dan niet wat je nodig had. Het thema ‘het ongeziene kind’ raakt aan de kern van veel persoonlijke en maatschappelijke problemen. Het niet gezien of gehoord worden in de jeugd kan diepe gevolgen hebben voor je zelfbeeld, zelfvertrouwen en relaties. Kinderen die niet worden erkend in hun unieke eigenschappen, emoties en behoeften, ontwikkelen vaak gevoelens van minderwaardigheid, onzekerheid en innerlijke conflicten.
Life coaching
Wil je werken aan jouw persoonlijke ontwikkeling? Loop je aan tegen bepaalde situaties in jouw leven waar je hulp bij nodig hebt?
Aarzel niet langer maar neem contact met ons op! Graag zetten wij met jou de mogelijkheden op de rij!
