Hoogsensitiviteit en stress
Ben je hooggevoelig en merk je dat stress in jouw leven een grote rol speelt? Zoek je of er een relatie ligt tussen hoogsensitiviteit en stress? Duidelijk is dat stress veel energie kan vreten. Je kunt uitputtingsverschijnselen ervaren. Maar daarvoor hoef je geen HSP-er te zijn. In dit artikel ga ik in op stress en hooggevoeligheid met de volgende onderwerpen:
Coaching en training: voor HSP-ers
Wij bieden coaching & training specifiek voor hoogsensitieve personen.
Meer informatie? Bel meteen!
Doe de HSP-test!
Wil je meer inzicht in jouw kwaliteiten en valkuilen als hoogsensitief persoon? Doe dan online onze test.
Aan te schaffen via de webshop!
Hoogsensitief: label of labiel
Bestel het e-book <pdf> met als titel: hoogsensitief, label of labiel. Benut je kracht als hoogsensitief persoon. Meer info via de webshop.
Definitie en betekenis
Allereerst leg ik uit wat stress is:
-
Gezonde stress
Niet alle stress is ongezond. Je hebt een zekere mate van stress nodig om een topprestatie te leveren of bijvoorbeeld een examen te halen. Stress is in dat geval een gezonde spanning. Het kan je concentratie vasthouden en zorgt dat je alert blijft. Is de prestatie achter de rug, dan vloeit de spanning weg en daalt het stressniveau weer tot normale waarden.
-
Ongezonde stress
Bij ongezonde stress daalt die waarde niet of bijna niet meer naar normale waarden. Als de stress langer aanhoudt heeft het lichaam ook steeds langer tijd nodig om te herstellen. Als de stress te groot is of te lang aanhoudt krijgt het lichaam geen kans meer om te herstellen en spreek ik over ongezonde stress. Als je niet luistert naar jouw lichaam dan spreekt het lichaam de reserves aan. Uiteindelijk heb je ook de reserves totaal verbruikt, laad je niet meer bij en loop je uiteindelijk tegen een burn-out aan.
Zijn hooggevoelige personen vatbaarder voor stress?
Hebben hooggevoelige mensen meer last van stress dan andere mensen? Om daar een uitspraak over te doen, is onderzoek nodig. Wellicht dat deze onderzoeken bestaan maar de uitkomst daarvan boeit mij minder. Beter vind ik de vraag: welke aspecten van hoogsensitiviteit zouden ervoor kunnen zorgen dat HSP-ers stress ervaren? Ik noem er een paar.
Stresskip of stresskonijn: overal tegenop zien!
Merk je dat je tegen zaken op ziet? Je ziet er tegenop om naar een klant te gaan, een vergadering te bezoeken, een werkoverleg bij te wonen? Ik noem dat overigens ergens tegenop ‘voelen’. Alsof er een muur voor je staat, zo voelt dat toch? En hoe ouder je wordt, hoe meer ervaring je opdoet: voor jou wordt het nooit routine. Het blijft bestaan. Wat anderen vanzelfsprekend vinden, is voor jou niet vanzelfsprekend. Anderen noemen jou ook wel een stresskip of stresskonijn. Je raakt gestrest als je op bezoek moet naar een klant en je weet niet precies waar deze zich bevindt. Kom je wel op tijd? De nacht ervoor slaap je slecht, je bent al vroeg op, jouw tank is al vol. Maar toch: kom je wel op tijd bij de klant? En als je dit achter de rug hebt, dan is er altijd weer nieuwe stress. Voor jou als HSP hoort die stress er gewoon bij.
Intens prikkels waarnemen
Intense waarneming van prikkels kan voor hoogsensitieve personen stressvol zijn. Vooral wanneer er iets in zit van onveiligheid. Je voelt als het ware aan dat er achter een goedbedoelde glimlach bij de ander een heel andere behoefte zit. Of dat er verdriet of boosheid is bij andere mensen die je wel ervaart maar die niet wordt benoemd.
HSP-ers voelen soms de behoeften van anderen sterker aan dan de betreffende persoon zelf ervaart. Dat geldt ook voor (negatieve) gevoelens. En dat kan stress geven of overprikkeling veroorzaken.
Gejaagd en jachtig bestaan
De wereld is gejaagd, jachtig, vluchtig, harder en zakelijker. Vind jij dat ook? In ieder geval kan dat eraan bijdragen dat HSP-ers te weinig extra rust en tijd nemen om bij te komen. De prestatiedruk van buitenaf is hoog. En hoogsensitieve personen hebben juist meer tijd nodig om bij te komen van prikkels. Er kan stress en spanning ontstaan wanneer de HSP-er teveel meegaat in de jacht van het bestaan.
Stress-signalen
Dit zijn een aantal factoren die je kunt VOELEN:
- Versnelde hartslag
- Hoge ademhaling
- Spanning
- Vastzittende nek en rugspieren
- Koude voeten en warm hoofd
- Hoge bloeddruk
- Spanningshoofdpijn
- Steeds terugkerende pijntjes die onverklaarbaar zijn
- Verhoogde spierspanning, bijvoorbeeld de handen samengebald
- Vermoeidheid/geen energie
- Slechte spijsvertering
- Geremde eetlust of juist teveel eten
- Verstoringen in de nachtrust
- Vatbaarder voor infecties
Stressfactoren die je kunt ZIEN
- Gewichtstoename of gewichtsafname
- Ogen staan wazig of dof
- Witte huidskleur
- Veel geeuwen
- Rode wangen
- Vergeetachtig
- Chaotisch
- Snel geprikkeld / kort lontje
- Afzonderen
- Te laat komen
- Groeiend ziekteverzuim
Invloed op gedrag
Stressfactoren kunnen invloed hebben op jouw GEDRAG
- Terugtrekken
- Geïrriteerd
- Woede-uitbarstingen
- Over eigen grenzen heengaan
- Geen rekening meer houden met anderen
- Heel druk doen
- Gevoel hebben dat je jezelf niet meer bent
Al deze factoren zorgen ervoor dat jouw lichaam steeds klaar staat voor actie.
Is een hooggevoelig persoon vatbaarder voor burn-out?
Ook de vraag of hooggevoelige personen vatbaarder voor burn-out zijn, beantwoord ik voorzichtig. Gaat het er niet meer om welke aspecten ervoor zorgen dat een hoogsensitief persoon vatbaar is voor burn-out? Ik noem een aantal aspecten:
-
HSP-kenmerken en burn-out
In een ander artikel beschrijf ik de persoonskenmerken bij een burn-out. Welke karaktertrekken spelen nu een rol bij de totstandkoming van een burn-out? Daarbij aangetekend dat iemand niet alleen op karakter of eigenschappen burn-out wordt. Doorgaans is er wat meer voor nodig.
Je ziet het plaatje ‘persoonskenmerken en burn-out’. Dat geldt voor hoogsensitieve personen en voor mensen die niet hooggevoelig zijn. Maar zeg nu zelf:
- Vind je ook niet dat HSP-ers vaak een hoog verantwoordelijkheidsgevoel hebben en dat de valkuil van oververantwoordelijkheid erg in de buurt ligt?
- Herken je ook dat HSP-ers vaak bijzonder betrokken en dus soms overbetrokken zijn?
- Merk je dat HSP-ers vaak bijzonder trouw en loyaal zijn en erg worstelen met de eigen grens?
- Vind je ook dat HSP-ers vaak perfectionistisch zijn en het enerzijds goed willen doen (kwalitatief goed) en anderzijds het voor iedereen goed willen doen?
-
Verzakelijkte omgeving
HSP-ers vinden het wel eens moeilijk om zich goed staande te houden in een wereld die gericht is op prestaties en resultaten. Hun natuurlijke neiging om in de behoeften van anderen te voorzien wil doelgerichtheid nog wel eens in de weg staan. De sterke antenne voor de behoeften en gevoelens van de ander wil de HSP-er nog wel eens tegenhouden om de zelfregie te pakken over eigen leven. Dat kan leiden tot emotionele uitputting en burn-out.
-
Omgeving van disharmonie
In een omgeving waar disharmonie de boventoon speelt zoals tegengestelde belangen en behoeften, onderhuidse machtsspellen, verborgen agenda’s kan de HSP-er meer dan andere mensen leeggezogen worden. Hij/zij heeft de neiging alle signalen op te vangen, kan er niets mee en hij/zij voelt er zich vaak ook nog verantwoordelijk voor. Kortom: het vreet energie.
Vaak wordt er “gewoon ”een burn-out gediagnosticeerd, maar een HSP-er die met overmatige stress kampt of burn-out is, vereist een andere aanpak dan iemand met een burn-out of stress zonder HSP.
Coaching en training: voor HSP-ers
Wij bieden coaching & training specifiek voor hoogsensitieve personen.
