Innerlijke belemmeringen voor talent
Komt jouw talent niet uit de verf? Heb je het gevoel dat er geen ruimte voor is? Er kunnen vele redenen zijn waardoor jouw bijzondere kwaliteiten onzichtbaar en onaangeboord blijven. Misschien zit je in een verkeerde omgeving of word je tegengewerkt. Maar wist je dat je ook zelf je talent in de weg kunt zitten? In dit artikel ga ik daar dieper op in.
Wat houdt je tegen?
Stel dat je een groot talent hebt, het maakt niet uit wat – in de creatieve hoek, muziek, sport, communicatie, mensenwerk, onderwijs, techniek, politiek en ga maar door – en jouw talent wordt herkend, erkend en krijgt alle ruimte. Je zit op de goede plek, je doet waar je goed in bent, je gaat als een trein. Dat kan niet beter, zou je zeggen. En toch kan een getalenteerd mens vastlopen, onzeker worden, opgeven en burn-out raken. Hoe kan dat? Als er in de buitenwereld geen obstakels voor het talent worden opgeworpen, hoe kan iemand dan toch onderuit gaan?
Het antwoord op die vraag zit van binnen. Een mens is in staat om het eigen talent te saboteren en de handdoek in de ring te gooien. Waarom? Omdat het te moeilijk is om te bloeien. Omdat het pijn doet, of omdat het angst of verwarring oproept. Hoe dat werkt is voor de meeste mensen niet duidelijk, en dat is jammer; het gevolg is dat talenten verloren gaan en dat mensen ongelukkig worden. En dat is volgens mij vaak niet nodig.
E-books over kwaliteiten
Bekijk onze e-books over kwaliteiten:
- de kwaliteitenbibliotheek
- jouw talenten en kwaliteiten: houvast en zekerheid
Innerlijke belemmeringen
Obstakels die je zelf creëert zijn net zo moeilijk te overwinnen als die in de buitenwereld, en misschien zelfs wel een tikkeltje lastiger. Ze zijn namelijk vaak niet zo duidelijk. Wat zijn dan die innerlijke belemmeringen, en hoe werkt dat?
Bewustzijn
Een talent is iets waar je mee geboren wordt. Het is jouw natuurlijke aanleg, iets wat je graag en uit jezelf doet, of je je er nu bewust van bent of niet. Voor jou is het iets vanzelfsprekends. Het typeert jou en je weet niet beter.
Als je je niet bewust bent van je talent, dan ga je er hoogstwaarschijnlijk van uit dat jouw manier van denken, jouw opmerkingsgave, jouw creativiteit of jouw taalgebruik ook voor alle andere mensen normaal zijn. Maar dat is niet zo. En dat kan nogal eens leiden tot misverstanden en onbegrip. Jij voelt je niet begrepen en je begrijpt niet dat anderen jou niet kunnen volgen. Je denkt dat het aan jou ligt, en dat maakt je onzeker. Je wilt ook niet 'anders' zijn dan anderen. Dus kruip je in je schulp en moffel je je talent onder het tapijt.
Talenten en kwaliteiten
Je kunt nu het e-book (PDF) aanschaffen van Jan Stevens over: talenten en kwaliteiten, jouw houvast en zekerheid.
Vaardigheden
Al is een talent aangeboren, om het volledig tot zijn recht te laten komen zul je ook vaardigheden moeten leren. Je kunt alleen de beste foto's maken als je precies weet hoe een fototoestel werkt, of hoe je bewerkingsprogramma's kunt toepassen. Als je gaat schilderen heb je materialen nodig en moet je weten hoe je die gebruiken moet. Als je professioneel danser wilt worden zul je je lichaam moeten trainen en je fysieke grenzen moeten leren kennen.
Als je op school hoge cijfers haalde door de lesstof minutieus uit je hoofd te leren, dan kom je daar op de universiteit niet mee weg; door de veel grotere hoeveelheden leerstof zul je op een andere manier moeten studeren. Er zijn ook veel vaardigheden die niet direct met je talent te maken hebben, maar die je toch nodig hebt. Denk aan plannen en organiseren, gesprekstechnieken, presentatievaardigheden, ordenen en structureren, prioriteiten en doelen stellen.
Maar jij dacht dat je het allang kon, toch? En toch lukt het niet meteen zoals je het had bedacht. Je hebt de lat ook wel erg hoog liggen. Maar het leren van vaardigheden in verband met iets wat je voor jouw gevoel al heel goed zou moeten kunnen – terug naar af, je krijgt geen 20.000 euro – kan uitermate frustrerend en demotiverend zijn.
Comfortzone
Stel, je zit op een goede plek. Jouw talent wordt erkend en gewaardeerd. Je bent in je element en doet je werk goed en met veel plezier. Je wordt zelfs zo gewaardeerd dat je promotie krijgt aangeboden. Je krijgt er taken bij, of er wordt jou een andere uitdaging voorgesteld waar jouw talent geknipt voor is.
Maar nu schrik je terug. Tot nu toe ging het je allemaal prima af en had je plezier in je werk, maar nu zul je meer moeite moeten doen om tot resultaat te komen. Je zult nieuwe dingen moeten leren waarvan je nog niet zeker weet of je die snel onder de knie krijgt. Je zult uit je comfortzone moeten stappen. En voordat je het weet ben je argumenten aan het verzinnen om te laten zien dat jij niet geschikt bent voor die nieuwe job.
In het land der blinden is eenoog koning
Wellicht is jouw talent zo zichtbaar dat je eraan gewend bent om met kop en schouders boven iedereen in jouw omgeving uit te steken. Je talent wordt gezien, geprezen en aangemoedigd. En om jouw talent verder te kunnen ontwikkelen mag je een klas overslaan, word je gepromoveerd of in een hoger team geplaatst, en krijg je de kans om op een hoger niveau met je talent aan de slag te gaan.
Nu zit je opeens in een omgeving waar jij niet meer in de top 3 staat. De mensen om je heen zijn minstens net zo goed als jij, en de status die jouw talent je voorheen heeft gebracht, geldt hier niet. Hier ben je een beginner en dat maakt je onzeker. Je hebt er geen schik meer in en wellicht haak je af.
Perfectionisme
Als je een prestatie moet neerzetten (bijvoorbeeld een wedstrijd, een examen, een voordracht of presentatie, een projectplan schrijven etc.), dan wil je het goed doen. Alleen… wat is goed? Jouw lat ligt heel hoog en je hebt hoge verwachtingen van jezelf. Je maakt het voor jezelf al moeilijk om daaraan te voldoen. Daarbij zie je ook alle onvolkomenheden en onzekere factoren die er nog zijn. Je werkt in je voorbereiding toe naar een prestatie die compleet, to-the-point en onberispelijk is en ook nog eens tot in de puntjes geregeld. Het moet, kortom, volmaakt zijn.
De enorm hoge eisen die je aan jezelf stelt kunnen nogal eens verlammend werken. Daar komt bij dat niemand jouw prestatie zo streng zal beoordelen als jij zelf doet. En in jouw woordenboek komt 'goed genoeg' niet voor! Het moet perfect zijn, en als het niet perfect is, dan is het waardeloos. En als het waardeloos is, dan denk je: 'Zie je wel, ik kan het niet!'. En je gooit het bijltje erbij neer.
Neem anderen mee
Vaak brengt een talent een diepgaand inzicht met zich mee, dat anderen niet hebben. Jij ziet in één oogopslag welke stappen er nodig zijn om een bepaald doel te bereiken. Je doorziet de consequenties van iedere optie en je weet direct wat de beste keuze zal zijn, daarvoor hoef jij niet ieder detail te bestuderen. Je overziet het geheel, je denkt vooruit en je anticipeert. Je weet al waar je moet staan om de bal op te vangen, nog voordat die gegooid is.
Die kennis en ervaring, dat gevoel en die intuïtie heb jij, je bent zonder erbij na te denken al 20 stappen verder. Maar jouw omgeving, je toehoorders, je team, je medespelers, die zijn nog lang niet zo ver. Die begrijpen jouw gedachtengang niet en kunnen jou niet volgen. Dan is het belangrijk om anderen mee te nemen, om uit te leggen hoe je tot conclusies bent gekomen, om tussenstappen in te bouwen die anderen wel kunnen volgen. Doe je dat niet, dan mis je de aansluiting bij je omgeving. Het gevolg is teleurstelling aan beide kanten. Wellicht denk jij: 'Dan doe ik het wel alleen', maar dat lukt niet als het om gezamenlijke doelen gaat. Sommige dingen werken nu eenmaal niet in je eentje. Het kan ook zijn dat je door de negatieve feedback aan jezelf gaat twijfelen en in je schulp kruipt.
Fnuikend
Zie je hoe fnuikend deze innerlijke belemmeringen kunnen zijn? En hoe belemmerend bepaalde overtuigingen zijn? En herken je er iets van in jezelf? Wat ga je eraan doen? Kunnen wij je helpen?
