home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijk ontwikkeltraject / willen kunnen zijn / zijn / overtuigingen

Overtuigingen: belemmerend en stimulerend

Overtuigingen zijn er in twee soorten: ik noem belemmerende overtuigingen en stimulerende overtuigingen. Beide kunnen een rol spelen wanneer het gaat over persoonlijke ontwikkeling of persoonlijke effectiviteit.

Belemmerende overtuigingen

Allereerst een aantal overtuigingen over jezelf

• ik ben niet zo'n spreker in de groep
• ik heb maar een mbo-opleiding
• ik ben erg onhandig
• ik ben erg verlegen
• ik ben niet zo slim
• niemand kijkt naar mij om
• ik ben lelijk of ik zie er niet uit
• anderen laten mij in de steek
• risico’s lopen durf ik niet goed
• ik ben niet interessant genoeg voor anderen
• verplichtingen ga ik niet gauw aan
• keuzes maken vind ik moeilijk
• veranderen vind ik nu eenmaal moeilijk
• het gaat toch altijd anders dan ik wil
• ik mag geen fouten maken
• met hard werken moet ik het verdienen
• het gaat bij mij nooit vanzelf: ik moet mezelf steeds bewijzen
• afhankelijk zijn is het ergste wat je kan overkomen
• hulp vragen vind ik moeilijk
• mensen nemen me niet serieus
• niemand kijkt naar mij om
• wat zullen anderen wel van mij denken
• ik mis de nodige vaardigheden
• kansen heb ik in mijn leven nooit gehad
• daar ben ik niet goed genoeg voor
• echt genieten van het leven daar kom ik niet aan toe
• wie voor een dubbeltje is geboren, wordt nooit een kwartje

Soms wordt de familie er ook bij betrokken:

• wij zijn niet zulke praters
• wij zijn maar gewone mensen
• over gevoelens praten vinden wij van huis uit moeilijk
• wij moeten het met hard werken verdienen
• ondernemers? dat zit niet in onze familie!
• wij zijn van huis uit allemaal introvert

Algemene overtuigingen

• het leven is één groot feest versus: het leven is een tranendal
• het leven: de één wordt er door gedragen, de ander wordt er door geslagen
• het leven is één grote ellende of lijdensweg
• over de waarheid of de waarheid (wijsheid) in pacht hebben
• gemak dient de mens

Stimulerende overtuigingen

Uiteraard zijn er ook stimulerende overtuigingen.

• met rekenen heb ik nooit moeite gehad op school
• ik had als eerste mijn zwemdiploma
• ik speel al piano vanaf mijn vierde
• ik kon gemakkelijk leren
• ik red me snel in verschillende situaties
• als ik iets niet weet, vraag ik wel: ik stap gemakkelijk op anderen af
• ik ben erg handig
• ik begrijp dingen snel
• ik leg gemakkelijk contacten
• ik weet dat ik er wel aantrekkelijk uit zie
• risico’s ervaar is als een uitdaging
• ik weet snel vrienden te maken
• ik ben besluitvaardig
• ik weet dat je het leven aardig kan bijsturen
• kansen krijg je niet: kansen pak je
• ik laat het snel over me heen komen en zie wel hoe ’t verder gaat
• ik ga uit van mijn eigen kracht
• wat ik niet kan, leer ik wel

Wij zijn maar gewone mensen

• Doe maar gewoon

  Wat bedoelt men met het beeld ‘wij zijn maar gewone mensen?’. Ik zal een profiel schetsje maken:

  • de appel valt niet ver van de boom
  • we komen maar gewoon van het platteland
  • we hebben niet al te veel gestudeerd
  • wij zijn werkers
  • we moesten het met de handen verdienen
  • we hebben er altijd hard voor moeten werken
  • bij ons thuis spraken ze altijd dialect
  • mijn ouders hebben slechts een lagere schoolopleiding of een lbo-opleiding
  • wij hoeven niet in het middelpunt te staan
  • wij zijn bescheiden, ingetogen en nuchter
  • dat is voor ons toch niet weggelegd

• Voel je wat er achter zit?

  Er zit een gedachte achter: ‘maak niet te hoge sprongen, dan kun je ook niet zo hard vallen’. Blijf met beide benen op de grond staan, blijf nuchter en doe vooral niet te enthousiast. Is daar wat op tegen? Natuurlijk niet. Echter: het kan reden zijn om in de comfortzone te blijven zitten. Lekker veilig achter het eigen gemaakte beeldscherm.

• Dan doe je gek genoeg

  Maar de gedachten gaan verder: doe maar gewoon, is het begin. Maar het eindigt vaak met: dan doe je gek genoeg. Voorbeelden:

  • we hebben een hekel aan bla-bla verhalen
  • wij staan met beide benen op de grond: zij niet
  • wij zijn eenvoudig: daar kom je niet zover mee
  • wij werken hard: dus zijn wij niet zo slim
  • we moeten het met hard werken verdienen: dan verdien je niet zoveel

• Zijn er ook ongewone mensen?

  De vraag is: zijn er eigenlijk wel ongewone mensen? Naar mijn idee niet. Of het nu om gewone of ongewone mensen gaat (om maar in het beeld te blijven). Ze hebben de volgende kenmerken:

  • ze kunnen blij zijn, boos, verdrietig of bang
  • ze mogen hun vaardigheden en talenten ontwikkelen elk op hun wijze
  • ze hebben positieve en negatieve gevoelens
  • ze kunnen succes hebben maar ook tegenslag
  • ze kunnen zich gelukkig voelen of juist heel ongelukkig
  • ze kunnen ziek  worden en ze kunnen gezond blijven
  • ze gaan allemaal naar het toilet en naar de bakker

• De overtuiging loslaten

  Wie de overtuiging ‘wij zijn maar gewoon kan loslaten’, kan een stap in zijn persoonlijke ontwikkeling maken. Succes, welbevinden of welslagen hangt niet zozeer af van waar jouw wieg heeft gestaan of hoe jouw opvoeding er uit heeft gezien. Uiteraard heeft dat invloed gehad. Maar de vraag is: wat gaat jij er vandaag mee doen?

Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje

Je kent vast de uitdrukking wel: wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje. Een soort spreekwoordelijk gezegde wat iets betekent van: wanneer je arm geboren bent, zal je wel arm blijven. Toch is het meer dan een spreekwoord en gezegde. Feitelijk klopt het namelijk al helemaal niet. Veel mensen die in eerdere generaties in betrekkelijke armoede zijn grootgebracht, blijken beslist geen armoede meer te kennen. Anders gezegd: ze zijn doorgegroeid van dubbeltje naar kwartje.

• Armoede is niet erfelijk

  Een onderzoek naar armoede en sociale uitsluiting in de kindertijd en 25 jaar later gaf antwoord op de vraag: ben je voorbestemd tot achterstand of armoede? Het antwoord was NEE.  Armoede is dus niet erfelijk beladen.  De vraag is dus of de uitdrukking van het dubbeltje en kwartje zozeer met armoede heeft te maken.

• Cultuur en overtuiging

  Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt geen kwartje. Een uitdrukking die dus weinig met feiten gestaafd kan worden maar eerder uiting is van een bepaalde mentaliteit die wij graag als arbeidersmentaliteit aanduiden of zo je wilt de doe-maar-gewoon-cultuur of  de appel-valt-niet-ver-van-de-boom-houding.  In ieder geval een cultuur en mentaliteit van: wij zijn maar gewone mensen.

• Arbeidersmentaliteit wat is daar mis mee?

  Laat ik  voorop stellen dat er niets mis is met de arbeidersmentaliteit. Sterker nog: deze cultuur heeft een enorme kracht. Wanneer we deze mentaliteit kenschetsen dan is dat een mentaliteit van hard werken, doorzetten, ervoor gaan en niet opgeven.  Met hard werken kunt u ver komen. En in de dubbeltjes cultuur was nu eenmaal geen ruimte voor ‘zeuren en piepen’.  De kost verdienen was levensvoorwaarde nummer 1.  Niks was teveel. Je moest leren, daarna werken en weer later moest je wellicht leren en werken tegelijk.  Misschien deed je nog wat vrijwilligerswerk erbij.  

• Keerzijde

  Natuurlijk is er een keerzijde. Dat geldt voor iedere cultuur. Want de valkuil is er immers ook. De valkuil van grenzeloosheid, onbegrensdheid, geen ruimte geven aan eigen gevoelens maar er gewoon overheen gaan. Totdat de koek op is en je geen stap meer kunt verzetten.

  De keerzijde is er ook van doorzettingsvermogen. Want met alleen doorzettingsvermogen kom je het leven ook niet door in moeilijke omstandigheden. Soms is relativeren en gas terug nemen ook een geweldig medicijn net als loslaten of prioriteiten stellen.

  In de cultuur van doe-maar-gewoon heb je wellicht niet geleerd om eens een keer te dagdromen over je eigen behoeften, over jouw wensen, over jouw idealen. Misschien wordt het tijd dat je daar een keer de ruimte voor neemt.

Waar, de waarheid en waarheidsdenken: wat is dat precies?

Waarheid is een overtuiging. In dit artikel ga ik in op waarheid als overtuiging. Maar wat is waar?

Wat is waarheid? Waarheid duidt op iets wat waar is. Het gaat over:

• echtheid en oprechtheid: geen leugen dus!
• eerlijkheid en betrouwbaar
• iets dat waar is of wat klopt
• wat waarheidsgetrouw is
• waar je op aan kunt
• wat het ware is
• wat feitelijk klopt
• wat onloochenbaar is

• Je bij de feiten houden

  Wie zich bij de feiten houdt zal de waarheid spreken. Om 15.00 uur is het geen 16.00 uur immers en een euro is geen twee euro.

• Interpretatie

  Toch is het zo gemakkelijk niet want alles draait niet om feiten. Het gaat vaak over denkbeelden en gezichtspunten waarbij de persoonlijke mening en opvatting of waarbij het persoonlijke oordeel of de persoonlijke visie een rol speelt. Dan wordt ´de waarheid´ omgevormd naar ´jouw waarheid´.

• De waarheid of wijsheid in pacht hebben

  Sommige mensen menen de waarheid in pacht te hebben. Daarmee laten ze pendant gedrag zien waarbij zij de eigenaar van de waarheid zijn. Alsof ze de waarheid kunnen claimen of zich daar de eigenaar van mogen noemen. Vragen die ik vaak krijg:

  • Hoe zit het dan als je ergens écht van overtuigd bent?
  • Hoe zit dat dan als je gelooft dat iets de waarheid is?

  Beide vragen hebben met elkaar te maken. Wanneer je gelooft in de waarheid of overtuigd bent van de waarheid dan is er nog ruimte voor anderen om daar een andere mening over te hebben. Hoe meer moeite je doet om anderen te overtuigen van jouw gelijk of van jouw waarheid, hoe meer kans je hebt dat de ander zich afkeert. Kortom: mensen willen best veranderen maar ze willen niet veranderd worden. Mensen willen best luisteren naar wat je te vertellen hebt maar de waarheid opleggen, aanpraten heeft niets meer met overtuigen te maken. Leerdoelen in deze:

  • overtuigingskracht ontwikkelen: overtuigend en positief communiceren
  • je wilt jouw inzicht vergroten in jouw stijl van invloed
  • het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen
  • de dialoog leren aangaan
  • discussiëren: kun je dat leren?
  • leren om tactvol te communiceren