home / team organisatie / teamcoaching / ziekmakende organisatie team / dramadriehoek

Teamleden beschuldigen elkaar of veroordelen elkaar

Voel je de spanning in het kantoor? Zie je hoe teamleden elkaar constant beschuldigen en veroordelen? Is kritiek een aanval geworden? Een onveilige sfeer lijkt de communicatie te verstikken en jouw team danst onbewust binnen de dramadriehoek waar rollen van redder, aanklager en slachtoffer de leiding nemen. Het is tijd voor een verandering. Het leerdoel is duidelijk: verantwoordelijkheid nemen en volwassen communicatie omarmen, terwijl er gewerkt wordt aan het opbouwen van vertrouwen.

• De aanklager: de wijzende vinger

  Tegenover de redder staat de aanklager. Deze rol is voorbehouden aan de persoon die anderen iets verwijt. De aanklager oordeelt snel en beschuldigt anderen van hun fouten. Hij is vastberaden om gelijk te krijgen. Deze houding maakt dat anderen zich als slachtoffer gaan opstellen en afhankelijk worden van de aanklager. Als de aanklager zijn gelijk niet krijgt, wordt hij zelf slachtoffer van zijn eigen teleurstelling. Het is van belang om op te passen dat het slachtoffer geen medelijden krijgt en vervolgens zelf de rol van redder op zich neemt.

• Het slachtoffer: klagen en mopperen

  Het derde personage is het slachtoffer, iemand die weigert verantwoordelijkheid te nemen. In plaats daarvan klagen ze over wat hen is overkomen, waarbij ze omstandigheden of andere mensen de schuld geven. Ze voelen zich machteloos en ondergeschikt aan externe factoren. Wanneer het slachtoffer de redder verwijt dat hij iets verkeerd heeft gedaan, transformeert hij plotseling in een aanklager.

Hoe herken je het?

Je kunt een team dat binnen de dramadriehoek communiceert herkennen aan:

• Teamleden nemen geen verantwoordelijkheid en wijzen naar anderen. Zie hullie en zullie.
• Grenzen worden slecht gedefinieerd.
• De ander wordt verantwoordelijk gemaakt voor iemands gedrag of gevoelens.
• Teamleden voelen zich snel aangevallen.
• De werksfeer fluctueert, van positief naar een neerwaartse spiraal.
• Er is een continue afhankelijkheid van elkaar.
• De communicatie is niet open en eerlijk.

Drie praktijkvoorbeelden

Ik noem een drietal voorbeelden uit de alledaagse praktijk.

Het eindeloze spel van beschuldigingen

In een marketingteam heerst al maandenlang een onprettige sfeer. Sarah, de marketingmanager, heeft de rol van aanklager op zich genomen. Ze bekritiseert voortdurend het werk van haar teamleden en wijst hen openlijk op hun vermeende fouten. Hierdoor voelen de teamleden zich constant aangevallen en machteloos. Ze zijn onzeker over hun eigen capaciteiten en voelen zich steeds meer afhankelijk van Sarah's goedkeuring. Haar collega's hebben het gevoel dat ze niets goed kunnen doen, wat resulteert in een neerwaartse spiraal van motivatie.
Rachel, een van de teamleden, ontwikkelt door deze situatie ernstige werkgerelateerde stress. Ze voelt zich voortdurend onder druk gezet en begint zich ziek te melden vanwege de angst om te falen. Haar gezondheid lijdt onder de constante stress en spanning op het werk. Het escaleert tot een arbeidsconflict wanneer Rachel haar frustratie uit naar Sarah en beschuldigingen terugkaatst. De onderlinge relaties zijn nu verder verstoord, en het team is uit balans. Wij werden als teamcoach ingeschakeld om de situatie aan te pakken en te herstellen.

Verstikkende redders en machteloze slachtoffers

In een IT-team zijn er twee senior ontwikkelaars, Mark en Laura, die vaak de rol van redders aannemen. Ze springen snel in om anderen te helpen, zonder dat hen om hulp is gevraagd. Ze geloven dat hun collega's niet in staat zijn om problemen op te lossen zonder hun tussenkomst. Dit resulteert in een neerbuigende houding ten opzichte van hun teamgenoten en creëert een gevoel van afhankelijkheid.
Ondertussen hebben Jim en Peter, twee junior ontwikkelaars, de rol van slachtoffer op zich genomen. Ze nemen weinig verantwoordelijkheid en zijn snel geneigd om hun fouten op anderen af te schuiven. Ze voelen zich hulpeloos en hebben het gevoel dat ze niet kunnen voldoen aan de hoge verwachtingen van Mark en Laura. Het constant als slachtoffer handelen heeft een negatieve impact op hun zelfvertrouwen en motivatie.
Deze giftige dynamiek heeft geleid tot een arbeidsconflict binnen het team. Jim en Peter voelen zich ondergewaardeerd en niet serieus genomen, terwijl Mark en Laura gefrustreerd zijn omdat ze het gevoel hebben dat hun inspanningen niet worden gewaardeerd. De onderlinge communicatie is gespannen, en teamleden beginnen elkaar te vermijden. Het conflict heeft een negatieve invloed op de productiviteit van het team en zorgt ervoor dat mensen zich steeds zieker melden vanwege de stress en het gebrek aan steun.

De neerwaartse spiraal van onvermogen

In een klantenserviceteam heeft Alex de rol van aanklager op zich genomen. Hij uit voortdurend kritiek op zijn collega's en beschuldigt hen ervan dat ze niet hard genoeg werken of niet klantgericht genoeg zijn. Dit creëert een vijandige werkomgeving waarin teamleden zich voortdurend aangevallen voelen en zich niet gewaardeerd voelen voor hun inspanningen.
Sara, een van de teamleden, ontwikkelt door deze situatie een negatieve kijk op haar werk en haar vermogen om haar taken uit te voeren. Ze neemt de rol van slachtoffer op zich en voelt zich machteloos om iets aan de situatie te veranderen. Haar zelfvertrouwen neemt af en ze begint zich vaker ziek te melden vanwege de stress en het gevoel van onvermogen.
Het team begint in een neerwaartse spiraal te glijden, waarbij de onderlinge relaties verslechteren en de werksfeer steeds onprettiger wordt. Arbeidsconflicten zijn aan de orde van de dag, en de teamproductiviteit lijdt eronder. Om deze destructieve dynamiek te doorbreken en een gezondere werkomgeving te creëren, moet het team investeren in teamcoaching en communicatietraining om zo verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties en op een volwassen manier met elkaar te leren communiceren.

Samengevat

Teamleden beschuldigen en veroordelen elkaar, wat zorgt voor spanning en een onveilige sfeer. Dit gebeurt doordat ze onbewust communiceren vanuit de dramadriehoek met rollen als redder, aanklager en slachtoffer. Het leerdoel is verantwoordelijkheid nemen en volwassen communicatie om vertrouwen op te bouwen. Voorbeelden: in een marketingteam leidt de aanklagerrol van de manager tot stress en een arbeidsconflict, in een IT-team zorgen redders voor machteloze slachtoffers en in een klantenserviceteam veroorzaakt een aanklagerrol een neerwaartse spiraal van onvermogen. Teamcoaching kan helpen om dit patroon te doorbreken.