home / team organisatie / gezonde organisatie team / veilig gezond werken

Veilig en gezond werk

Met werk is iets vreemds aan de hand, je kunt er ziek van worden maar ook beter. Hoe zit dat? Wat kun en moet je daar als organisatie aan doen en wat mag je verwachten van je medewerkers?

Waarover gaat het?

De vraag die beantwoord moet worden is wat de veiligheid en gezondheid van medewerkers bedreigt. In het werk zijn dat de risico’s die het werk met zich meebrengt. De eerste verplichting voor de werkgever is het om die risico’s in kaart te brengen.  Omdat niet alle risico’s even bedreigend zijn moet vervolgens per risico een risico score worden berekend.  Logischerwijs pak je dan risico’s met een hoge score het eerst aan. 

Als dat gelukt is heeft de organisatie zijn deel van veilig en gezond werken geregeld. Maar hoe zit  het met de medewerker? Om gezond zijn werk uit te blijven voeren heeft die medewerker niet alleen met werkrisico’s te maken. Hij heeft ook persoonlijke en omgevingsrisico’s.

De persoonlijke risico’s die een medewerker buiten het werk loopt met betrekking tot zijn veiligheid en gezondheid hoeven niet in kaart te worden gebracht. Maar ze  zijn uiteraard wel van invloed op de gezondheid evenals omgevingsrisico´s. Het aanspreken op ongezond gedrag is best lastig en is privacy gevoelig maar mits aan een aantal voorwaarden voldaan wordt is het niet verboden.

Omdat je van werk ook beter kunt worden is het belangrijk (maar niet verplicht) dat je alle factoren die van invloed zijn op gezond en veilig werken van 2 kanten bekijkt. Dat wil zeggen dat er naar de risico’s gekeken moet worden die schadelijk zijn voor de gezondheid maar ook naar factoren die de gezondheid bevorderen. We helpen je graag met wat je moet en mag doen op het gebied van veilig en gezond werken en wat je van jouw medewerker mag verwachten.

Aanpak risico's

Het meest gebruikelijk en zoals gezegd wettelijk verplicht, is een aanpak van werkgebonden risico’s. We werken de drie groepen nader voor je uit:

• Fysieke risico's

  Risico’s die lichamelijk klachten kunnen opleveren. Dit zijn risico’s die worden veroorzaakt door lichamelijk belastend werk. We noemen het ook wel de fysieke arbeidsbelasting. Nu is er op zich niets mis met fysiek  werk. Sterker nog in veel van het huidige werk zit te weinig fysieke uitdaging. Hoge fysieke belasting komt echter toch nog in verschillende beroepen voor. Er zijn tegenwoordig veel hulpmiddelen en ergonomische oplossingen om te hoge fysieke belasting te voorkomen. Als er een hulpmiddel bestaat moet je als organisatie niet  alleen dat hulpmiddel aanbieden aan je medewerkers maar ook training en toezicht geven op het gebruik van het hulpmiddel.

  Deze eisen geven al aan dat het hebben van een hulpmiddel niet wil zeggen dat het altijd ook gebruikt wordt. Risico’s ten gevolge van te hoge fysieke belasting hoeven tegenwoordig technisch gesproken geen probleem meer op te leveren. Risicovoller is het te weinig bewegen of langdurig in dezelfde houding werken, bijvoorbeeld door uren lang achter de computer te werken.

• Aanpak fysieke belasting in het werk

  Om te hoge fysieke belasting tegen te gaan moet je eerst onderzoeken waar in het werk de fysieke belasting ontstaat. Vaak wordt bij fysieke belasting gedacht aan het tillen, duwen of trekken van gewichten, maar langdurig in bepaalde houdingen staan, of langdurig werken met toetsenbord, muis en computer zijn eveneens fysiek belastend. Als bekend is waar te hoge belasting zit moet voor een oplossing de zogenaamde arbeidhygiënische strategie worden toegepast. Dit houdt in dat je eerst onderzoekt of de belasting voorkomen kan worden. Bijvoorbeeld door het werk anders in te richten of taken te variëren zodat mensen niet te lang hetzelfde werk doen. Als dat niet kan dan onderzoeken welk hulpmiddel nodig is, training geven in het gebruik van het hulpmiddel en zorgen dat het hulpmiddel ook echt wordt gebruikt. Als geen hulpmiddel gebruikt kan worden is de laatste optie medewerkers te trainen zodat ze met juiste tiltechniek of houding het werk uitvoeren.

• Psychosociale risico’s

  Dit zijn de risico’s die het gevolg zijn van mentale belasting tijdens het werk.We noemen het ook wel psychosociale arbeidsbelasting. Die belasting ontstaat niet alleen door hoge werkdruk, te veel taken en te weinig tijd, maar ook door onduidelijke verwachtingen, te hoge verwachtingen, niet kunnen voldoen aan verwachtingen, ontbreken van sociale steun, geen hulp kunnen krijgen bij problemen, te moeilijke taken, te makkelijke taken, te hoge bureaucratie, snelle veranderingen, agressieve klanten, intimidatie, pesten en ander grensoverschrijdend gedrag.

  Deze vorm van arbeidsbelasting neemt fors toe. Maatregelen om deze hoge belasting tegen te gaan beginnen ook net als bij fysieke belasting met onderzoek. Alleen zijn bij fysieke belasting redelijk harde eenheden te vinden die meetbaar zijn (kilo’s, afstand, werkhoudingen,of tijdsduur).Bij psychosociale arbeidsbelasting gaat dat moeizamer. Vaak wordt het knelpunt pas herkend en erkend als veel mensen aangeven dat ze er last van hebben. Bijvoorbeeld in een medewerkerstevredenheid onderzoek of via een bedrijfsarts als die veel mensen met psychosociale klachten op zijn spreekuur krijgt.

  Maatregelen om psychosociale klachten tegen te gaan zitten niet alleen in het aanpakken van stressoren in het werk, maar vooral in het aanbieden en bevorderen van hulpbronnen. (Zie ons artikel werkstressoren hulpbronnen)

• Overige risico's

  Overige risico’s zoals geluid, temperatuur, trilling, straling, gevaarlijke stoffen, virussen, schimmels en brandgevaar. Ook hier geldt weer eerst onderzoeken, de ernst bepalen en dan maatregelen nemen.  De maatregelen vereisen de volgorde van voorkomen van blootstelling aan het risico. Het apparaat wat het risico veroorzaakt afschermen en als laatste persoonlijke bescherming regelen en ook hier weer uitleg geven en toezien op gebruik van die persoonlijke bescherming.

  Als dit allemaal gebeurd is voldoet de organisatie aan de Arbowet en gaat de organisatie goed om met werkrisico’s. Daarmee heeft de organisatie aan haar verplichtingen voldaan.  De Arbowet heeft echter ook verplichtingen voor de medewerker. Zo moet hij gebruik maken van de hulpmiddelen die een organisatie hem ter beschikking stelt, deelnemen aan scholing over veilig werken en aangeven als het werk volgens hem niet veilig of gezond is.

  De gezondheid van een medewerker is echter niet alleen afhankelijk van risico’s in het werk. De gezonde medewerker zorgt voor zijn eigen vitaliteit, motivatie en competenties. Een medewerker aanspreken op deze onderwerpen is soms best lastig. Bespreken mag altijd, ondersteunen ook. Zeker als medewerker en organisatie er beter van worden.