Feedback: tips en tops
Feedback geven via de Tip/Top-methode. Je hebt er vast wel een keer iets over gehoord of gelezen. In dit artikel ga ik de methode wat aanscherpen naar TIPTOP feedback. Wat ik daarmee bedoel leg ik verder uit in dit artikel.
Wat is feedback?
Feedback betekent letterlijk terugkoppeling. Je koppelt terug wat je ziet, wat je hoort, wat jou opvalt of wat je opmerkt. Overigens past hier wel de nodige bescheidenheid. Want let wel: je koppelt terug wat je denkt te zien, wat jij denkt te horen, wat jou opvalt en wat jij meent op te merken. Wie feedback geeft aan een ander vertelt dus veel over zichzelf. Het is namelijk jouw beeld, jouw gedachte, jouw referentiekader, jouw zienswijze en jouw perceptie.
Feedback in andere betekenis betekent ook voeding (feed) geven. Je geeft dus voeding aan de ontwikkeling van de ander. Dat is nogal een gewaarwording want hoe vaak komt het niet voor dat ‘zogenaamde feedback’ erop gericht is om de ander te veranderen en bij voorkeur zoals jij hem/haar ziet? In dat geval zit er een feedback-strikje om iets wat ten diepste kritiek is, of ongevraagd advies. Belangrijk is dus om het verschil te kennen tussen feedback, kritiek en advies.
Feedback geven en ontvangen
Wil je leren om feedback te geven of te ontvangen? De Steven is specialist in persoonlijke ontwikkeling! We stellen voor jou een individuele training samen die precies bij je aansluit.
Feedback geven en ontvangen binnen teams
Voor teams hebben wij de training feedback geven en ontvangen ontwikkeld. Een belangrijk onderwerp daarbij is: kritiek geven en ontvangen.
Feedback geven gaat nogal eens mis
Feedback geven gaat nogal eens verkeerd. Ik maakte het onlangs mee op een training ‘spreken in het openbaar’ die we verzorgden. De opdracht was dat de cursist een presentatie gaf over zichzelf terwijl de medecursisten positieve feedback mochten geven. Wat er mis ging duid ik in een voorbeeld. ‘Karel, ik vind dat je onwijs veel rust uitstraalt in je presentatie, je hebt een soort van natuurlijke rust over je, dat doe je heel goed’. En nu komt het: ‘MAAR…………….
- het viel me op dat je de groep niet aankijkt
- je frommelt met je handen
- je maakt amper contact met de groep’
Zie je wat er gebeurt? O die ellendige maar……………. Het begin was heel goed. Maar…………… Daarna werd alle positiviteit onderuit gehaald.
Pas op met verbeterpunten!
Verbeterpunten benoemen bij anderen is op zich een positieve gebeurtenis. Maar er is nogal wat verwarring over wat verbeterpunten of nog liever, wat ontwikkelpunten zijn. Vaak wordt in een mum van tijd alle positieve feedback onderuitgehaald.
De basisregel voor een verbeterpunt is: wat te verbeteren is, moet aansluiten op wat goed gaat. Verbeteren is beter maken wat al goed is. En dat is een totaal andere insteek dan het opsommen van mankementen.
Waarom is dat niet goed? Omdat het lijstje met kritische noten, commentaren, mankementen en negatieve punten wordt ingepakt in mooi cadeaupapier. Sticker erop: ‘feedback geven en ontvangen’. Moet kunnen toch? Maar het kan niet. De ander wordt er niet beter van. In feite doet het afbreuk aan alles wat met feedbackvaardigheden te maken heeft. Wil je een voorbeeld van een mankementenlijstje? ‘Ik vond dat je een prachtige presentatie had, een zeer inhoudelijk verhaal. Jammer dat je zo’n sterk Limburgs accent hebt, je moet echt wat met die zachte ‘G’ gaan doen’.
TOPS en TIPS
Top – tip feedback begint met een top. Wat is een top? In feite een compliment of een positieve aanduiding van wat er heel goed gaat. Daarna komt een TIP. Wat is een tip? Een aanduiding van wat er beter kan of wat er verbeterd kan worden.
Geconcretiseerd naar ons eerste voorbeeld:
TOP: ‘Karel, ik vind dat je onwijs veel rust uitstraalt in je presentatie, je hebt een soort natuurlijke rust over je, dat doe je heel goed’.
Maar……….
TIP: ‘Je zou de groep meer moeten aankijken, meer contact moeten maken met de groep en je zou minder moeten frommelen met je handen’.
Wat is nu het verschil met het eerste voorbeeld? Wil je een eerlijk antwoord? Eigenlijk is er alleen maar dit verschil: we noemen het nu feedback geven via de TOP TIP methode. Zodra Karel het woord MAAR hoort weet hij al wat er komt of kan hij in ieder geval bevreesd raken voor wat er gaat komen.
Bewustwording
Voor de bewustwording is het goed te beseffen dat feedback geven dus niet eens zo eenvoudig is. Het vraagt heel veel van diegene die feedback geeft en minstens net zo veel van diegene die feedback ontvangt. Voor de bewustwording is het ook goed te beseffen dat niet iedereen zit te wachten op jouw feedback, mening, oordeel of zienswijze. Feedback geven vraagt veel van jou, wanneer je dat op een goede manier wilt doen.
Voorbeeld waar het mis ging
Tijdens een teamtraject waarbij men elkaar feedback mocht geven zei een collega: ‘Angelique ik vind dat je te veel met alle winden mee waait’. Wat de collega bedoelde is: ´neem eens vaker stelling, spreek je uit, zeg ergens wat van etc.´. Maar dat is niet wat hij vertelde met als gevolg dat Angelique een aantal weken van slag was en de betreffende collega ging vermijden. Je zegt: ‘ja dat zegt ook iets over Angelique’. Je hebt gelijk! Het zegt net zo veel over de gever van feedback als over de ontvanger van feedback. Maar het kwaad was al geschied. Het leidde niet tot een groter vertrouwen binnen dit team maar eerder tot onderling wantrouwen.
TIPTOP feedbackmethode
Reden om maar eens een bestaande TIPTOP-methodiek te hernoemen tot de TIPTOP methode. Wat is dat voor methode? Eerst maar eens uitleggen wat TIPTOP is. De betekenis van TIPTOP is dat iets:
- er onberispelijk of keurig bij ligt
- pico-bello in orde is
- er uitstekend uitziet
- prima is gelukt
- er onberispelijk uitziet
Doel van de TIPTOP methodiek is dus dat iedere TIP en iedere TOP erop gericht is om eraan bij te dragen dat de ander zich TIPTOP gaat voelen, TIPTOP gaat functioneren etc. Afspraken die je vooraf maakt:
- Je geeft alleen maar tips die bijdragen aan TIPTOP
- Je benoemt TOPS die de TIPTOP vergroten
Terug naar mijn voorbeeld
Mijn eerste voorbeeld breng ik nu naar de TIPTOP methode.
TOP: ‘Karel, ik vind dat je onwijs veel rust uitstraalt in je presentatie, je hebt een soort natuurlijke rust over je, dat doe je heel goed’.
TIP: ‘Je zou de kracht van jouw presentatie nog veel sterker maken wanneer je jouw non-verbale communicatie laat aansluiten bij de natuurlijke rust die je al hebt. Wanneer je op jouw rustige manier contact maakt met de groep kom je nog krachtiger over. Ook kunnen jouw handen nog meer ondersteunen waar jouw sterke punt ligt’.
Het tweede voorbeeld zou veel meer kracht hebben wanneer de collega had gezegd tegen Angelique: ‘ik stel prijs op jouw mening, spreek je maar uit hoe jij tegen dingen aan kijkt want het draagt bij aan duidelijkheid wanneer je dat doet’.
Leerdoelen training feedbackvaardigheden
Dit artikel schreef ik in de serie over leerdoelen voor de training feedback geven en ontvangen.
