home / training coaching vraagbaak / gevoelens emoties

Gevoelens en emoties

Gevoelens en emoties wijzen u de weg in uw leven en brengen u bij uw behoeften, verlangens maar ook bij uw grenzen. Toch vinden we gevoelens en emoties lastig. In onze cultuur hebben we de mentaliteit van ‘aanpakken’ en ‘niet zeuren maar poetsen’. Gevoelens ervaren we als lastig, moeilijk en ingewikkeld. Dit artikel gaat o.a. over:

• de functie van gevoelens en emoties
• relatie behoeften en gevoelens: hoe werkt het?
• lijst en voorbeelden negatieve gevoelens
• lijst en voorbeelden positieve gevoelens
• gevoelens en emoties uiten en delen
• waarom gevoelens delen zo belangrijk is

Hoe werkt het?

De relatie tussen behoeften en gevoelens duiden we graag met een eenvoudig voorbeeld. Het gevoel van ‘trek en honger’ geeft aan dat uw lichaam behoefte heeft aan eten. Het gevoel van ‘dorst’ geeft aan dat u behoefte heeft aan drinken. Het wegdrukken van dit gevoel is het overschrijden van eigen grenzen. Daar begint het al.

In feite kunt u zo al uw gevoelens (stuk of 40) bij langs gaan. Ze vertellen iets over uw behoeften en over uw grenzen.

• Voelt u zich geïrriteerd? Dat geeft aan dat er iemand over uw grenzen heen gaat of dat uzelf de eigen grenzen overschrijd.
• Voelt u afgunst? Blijkbaar mist u iets waar u toch behoefte aan hebt?
• Voelt u jaloezie? Dan bent u bang dat u iets wordt afgenomen wat zeer belangrijk voor u is.
• Voelt u zich afgewezen? Dan wordt er ingebroken op uw behoefte aan waardering en erkenning. Angst om te falen betekent ook vaak:  het zo goed willen doen dat u die waardering krijgt van de ander die u nodig hebt.

Persoonlijke ontwikkeling

Een ontwikkeld mens durft zijn/haar gevoelens te onderkennen en kan zijn/haar gevoelens interpreteren. Ontwikkeld zijn heeft ten dele iets te maken met IQ en opleidingsniveau.  Wie durft te luisteren naar eigen gevoelens, er niet aan voorbijgaat en wie gevoelens durft te bespreken en te uiten heeft behoorlijke stappen gemaakt qua ontwikkeling.

Voorbeelden van negatieve gevoelens

We noemen hierna een hele serie van gevoelens die als negatief worden ervaren.

Voorbeelden van postieve gevoelens

We noemen hierna een hele serie van gevoelens die als positief worden ervaren.

Gevoelens uiten en delen

Gevoelens uiten of delen is belangrijk. Het zorgt voor een doorstroming of doorbloeding van uw innerlijk. In dit artikel gaan we in op het uiten of delen van gevoelens en een aantal mogelijke vormen die daarbij horen.

Veel mensen menen dat gevoelens delen altijd met praten te maken heeft. Maar praten over uw gevoelens is slechts één manier om uw gevoelens met de ander te delen of uw gemoedstoestand te uiten.

• Non verbaal en zonder woorden

  Gevoelens non-verbaal delen kan op tal van manieren:

  • U loopt met uw partner op het strand en u bent ontroerd over de schoonheid van zee, strand en wind. U pakt de hand van uw partner nog iets steviger vast en u merkt dat zij hetzelfde gevoel heeft. Onwillekeurig kijkt u elkaar even aan. Nu weet u dat u allebei hetzelfde voelt. U ervaart verbinding omdat u hetzelfde gevoel deelt.
  • U luistert naar de schoonheid van een muziekstuk. Bij die ene zin in dat liedje kijkt u met een schuin oog naar uw moeder. Die ene zin, die ene passage. Uw moeder kijkt u aan. U weet nu dat u allebei hetzelfde voelt en denkt. Die ene zin doet aan vader denken die vijf jaar geleden overleden is. U loopt even naar uw moeder toe en u pakt haar hand. U voelt verbinding zonder woorden. Of nog beter gezegd: er kunnen geen woorden tegenop wat  u nu voelt. Zo sterk is het!
  • Uw zoon komt thuis met het geweldige nieuws dat hij is geslaagd voor zijn diploma. De vlag wordt uit de kast gehaald en ieder binnen uw gezin heeft plezier. Er wordt gelachen, gesprongen, gek gedaan: u deelt samen de vreugde. Maar in dit geval ook zonder woorden.

• Huilen

  Huilen is een vorm van het uiten van emoties. Tranen stromen over uw wangen. We hebben er tal van woorden voor zoals schreien, janken, gieren of grienen. Maar het is een gevoel wat geuit wordt. Dat kan verdriet zijn maar ook machteloosheid of onmacht. Uw gevoel van pijn kunt u uiten door te huilen maar ook huilen we wanneer we ontroerd zijn, blij of wanneer grote vreugde ons doorstroomd.

• Lachen

  Evenals huilen is lachen een emotionele uiting. U schiet in de lach doorgaans bij plezierige, aangename, grappige of vermakelijke situaties. Mensen lachen wanneer ze blij zijn, opgelucht, verrukt, omdat ze een meevaller hebben of omdat iets grappig of humoristisch is.  Ook daar hebben we tal van woorden voor zoals: gieren, giechelen, gniffelen, grijnzen, grinniken, proesten van het lachen of schateren. Ligt u wel eens dubbel van het lachen?

• Gevoelens bespreekbaar maken

  Een manier is tot slot ook om uw gevoelens bespreekbaar te maken. U vertelt hoe u zich voelt of hoe uw gemoedstoestand is. De kunst is om het bij uzelf te houden. U bent de eigenaar van uw gevoelens. In het bespreken van gevoelens liggen tal van leerdoelen in de communicatie. Lees ook: uitspreken van gevoelens!

Waarom gevoelens delen zo belangrijk is!

Gevoelens delen is van bijzonder groot belang. In onze cultuur zijn we meer van de ratio dan van de gevoelens. Zo hebben we vanuit onze opvoeding sterk geleerd om te luisteren naar wat onze ouders zeggen (en op zich is daar niks mis mee), maar we hebben ook geleerd om onze emoties en gevoelens weg te drukken. Wellicht dat het uit de tijd van de Verlichting ontstaan is maar we argumenteren en redeneren in onze samenleving nu eenmaal gemakkelijker dan dat we voelen en ervaren. Toch leidt de mentaliteit van het wegmoffelen van gevoelens tot onbalans. We zien het in onze trainingen gericht op persoonlijke ontwikkeling. Maar we zien het ook in de samenleving bij het stijgend aantal burnout-gevallen, stress vormen en mensen die vastlopen omdat ze geen plaats en tijd hebben voor hun gevoelens. Gevoelens ervaren en gevoelens delen is dus belangrijk om een aantal redenen:

• Behoeften en persoonlijke waarden ervaren

  Door uw gevoelens leert u om uw behoeften te ervaren of om oog te krijgen voor uw persoonlijke behoeften en waarden. Zie ook de relatie tussen uw gevoelens en behoeften.

• Grenzen

  Grenzen stellen lukt alleen wanneer u weet waar uw grenzen liggen. Wanneer u uw gevoelens wegmoffelt, zult u de grens ook niet leren kennen. Dat blijkt ook vaak dat mensen moeite hebben om hun grenzen te voelen en te ervaren omdat ze hun gevoelens niet toestaan. Lees ook: grenzen leren aangeven.

• Binnen teams en organisaties

  Ook in organisaties is er weinig oog voor gevoelens. Dat vinden we soft of niet concreet! Maar als we een grootboekkaart zouden kunnen maken in de boekhouding waarop de kosten van negatieve gevoelens en weerstanden in de organisatie konden worden geboekt: we zouden schrikken. Dat geldt ook bij veranderingsprocessen, fusies, bedrijfsovernames, reorganisaties.

• Uzelf laten zien!

  Wanneer u uw gevoelens uit, laat u iets van uzelf zien. Dat betekent ook dat anderen gelegenheid krijgen om u beter te leren kennen of om u beter te leren begrijpen. U creëert verbinding met anderen en er ontstaat wederkerigheid door herkenning. Wanneer u uw gevoelens opkropt dan ontstaat die verbinding niet. Bovendien voelt dat niet goed. Gevoelens kunnen naar binnen slaan en u kunt er last van krijgen door bijvoorbeeld somber te worden qua stemming. Mensen verbergen hun gevoelens soms uit zelfbescherming. Meer weten over emotionele zelfbescherming?

Kropt u uw gevoelens op?

Vindt u het moeilijk om uw gevoelens te uiten? Kropt u uw gevoelens soms op? Lees dan ons artikel over het opkroppen van gevoelens.