Wat vind jij op het kerkhof? Vind je er niets?
Vaak zeggen mensen: ‘ik ga niet zo vaak naar het kerkhof want je vindt er niets’. Oftewel: ik weet niet of mensen dat vaak zeggen, maar ik hoor het nogal eens.
En ik heb daar geen oordeel over, begrijp me goed. Ieder is gelukkig vrij om zo vaak naar het graf te gaan van zijn geliefde als hij/zij maar wil. Ik heb wel behoefte om er een paar dingen over te zeggen. En daarvoor is dit artikel bedoeld.
Je vindt bij het graf niet hoe het was maar hoe het is
Wanneer je het kerkhof of het graf bezoekt, gaat het er niet eens om wat je daar vindt. Het gaat er in eerste instantie om wat je er zoekt. Zoek je daar:
- hoe het vroeger was
- de genegenheid en liefde die je voor elkaar voelde
- de verbinding die je vroeger aan elkaar verbond
- de relatie die je vroeger had?
Zoek je op het graf wat er vroeger was? Dan denk ik inderdaad dat je er niks vindt. En dan is het kerkhofbezoek nogal teleurstellend. Ik kan me zelfs voorstellen dat het pijnlijk is. Dat je het liever vermijdt, er voor weg loopt of er omheen loopt.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Hoe het is, dat vind je er wel
Ik spreek een beetje uit eigen ervaring. Als trouw kerkhofbezoeker vind ik altijd wel iets wanneer ik bij het graf ben van mijn ouders. Wat is dat dan?
Je ouders, je broer, je zus, je opa en oma, je partner en je kind, je oom en tante. Ze hebben wat mij betreft onderdeel uitgemaakt van jouw leven. De één had je misschien een hechte intieme relatie mee. De ander stond veel verder weg. Die heb je wellicht minder gekend. Maar hoorde toch bij de cirkel om je heen die jou maakten wie je nu bent.
Zonder mijn ouders, zou ik mezelf nooit begrijpen. Ze zijn mijn oorsprong, mijn begin. Ze horen bij wie ik ben, mijn zijn. Ik kan dat niet wegpoetsen. Ik wil dat overigens ook niet wegpoetsen. Maar nu dit gezegd hebbend, keer ik terug naar de vraag: wat vind je dan bij dat graf? Weet je wat ik er vind?
- bewustwording dat mijn leven nu verloopt zonder dat mijn ouders erbij zijn
- bewustwording dat er een nieuwe weg voor mij open ligt die ik zal gaan zonder vader en moeder
- herinnering aan de fijne momenten die er waren
- herinnering aan die momenten dat we elkaar pijn deden
- leren begrijpen waarom die fijne momenten zo fijn waren en leren begrijpen waarom er soms pijn was
- aanvaarden dat het is zoals het is
Rouw is uniek
Weet je, ik kom er steeds meer achter dat rouwen uniek is. Rouwen is veel meer dan tranen met tuiten over diegene die overleden is. Rouwen is ook een nieuwe weg vinden. Een weg zonder die geliefde die je heeft geliefd, waar je boos op was, die je irriteerde, die je deed lachen, waarvan je hart opsprong van vreugde toen je zijn/haar stem hoorde, die je deed ontploffen van boosheid.
Alleen jij begrijpt het hoe diep die weg is. Voor iedereen is dat anders. Ik kom uit een gezin van 7 kinderen. Voor alle zeven hebben onze vader en moeder andere betekenis. En nee, ik druk dat niet uit in fout of goed, meer of minder. Maar ook het overlijden van mijn vader en moeder betekent voor ieder iets anders.
Wat helpt is: niet de ander voorschrijven hoe hij/zij het moet voelen. Maar de ander helpen door te vragen: hoe ervaar jij dat?
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
