Herdenken en gedenken: herinneren en rouw
Herdenken en gedenken is herinneren en herinneringen naar boven halen aan de overledene. Iets wat belangrijk is en bij het rouwproces hoort.
Passief herinneren
Passief herinneren gebeurt iedere dag. Herinneringen komen vanzelf boven drijven. De ene keer doordat je iets tegenkomt wat van hem/haar is. De andere keer doordat je het er samen met iemand over hebt. Sommige dingen ben je misschien vergeten of heb je verder weggestopt. ‘O ja, nu je het zegt, dat was ook zo’. Iedereen herinnert zich iets anders wanneer hij/zij aan de overledene denkt. Herinneren gaat vanzelf wanneer je op plaatsen komt waar je vroeger ook samen bent geweest. Het kan gevoelens van blijheid oproepen, dankbaarheid maar ook kan een golf van verdriet je overspoelen wanneer je her-innert. Soms zakken herinneringen weg, soms komen ze zomaar weer boven drijven.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Herinneren is toekomst: opnieuw inneren
Herinneren, gedenken en herdenken heeft niet alleen met het verleden te maken. Het draagt bij aan het immense proces van loslaten en de toekomst toelaten. Iemand schreef: ‘Herinneren is stilstaan om daarna weer verder te kunnen gaan’. 'Inneren' heeft met innerlijk te maken: het binnenste. Her-inneren is opnieuw inneren. Jouw innerlijk krijgt nieuwe betekenis. Al een beetje benieuwd hoe dat eruit gaat zien?
Iemand anders schrijft: 'herinnering is de kostbare schat van ons hart'. Herinneren geeft kleur aan het leven. Wat jij je herinnert, kan niemand van je afnemen. Misschien beleef je opnieuw die ene wandeling of luister je in jouw herinnering samen naar die mooie muziek. Herinneren komt van het Latijnse woord 'recordare'. Dat betekent 'ik ga naar de innerlijke wereld van hart en ziel'.
Doe het op jouw manier!
Onlangs kreeg ik een mail van iemand die ik goed ken. Ze schreef: 'vandaag is het precies een jaar geleden dat mijn moeder overleed'. Ze vertelde dat ze vaak samen een gebakje aten. Twee taartjes van een goeie bakker. En ze schreef me: 'op deze dag breng ik ons taartjesritueel in herinnering. Alsof ik het opnieuw beleef. Moeder tegenover mij. Heerlijk smullend. Twee taartjes van een goeie bakker. En het zilver werd eerst gepoetst'.
Ze eindigde met: 'maar tegenwoordig is er maar één taartje'. Zie je wat herinneren is? Het is de brug tussen loslaten en toelaten. De verbinding tussen vroeger en later. Maar wat blijft, is de schat van jouw hart. Dat neemt niemand je af!
Probeer de leegte niet te vullen
Dietrich Bonhoeffer schreef in een gedicht: ‘Als je van iemand houdt, en je bent door de dood van elkaar gescheiden, dan is er op de wereld niet en niemand die de leegte van afwezigheid kan vervullen. Probeer het maar niet, want het zal je nooit lukken’. Bonhoeffer zegt ook: ‘zolang de leegte werkelijk leeg blijft, blijf je met elkaar verbonden’.
Herinneringen zijn een kostbaar geschenk, die draag je met je mee. Je draagt ze in je hart.
Bonhoeffer zegt: ‘Ook een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor, maar op bijzondere ogenblikken. Zorg dat je niet altijd blijft graven in je herinneringen, maar doe dat van tijd tot tijd’.
Dietrich Bonhoeffer was een vooraanstaand Duits theoloog, geboren in 1906 en overleden op 9 april 1945. Hij was verzetsstrijder tegen het nazisme.
Gedenken en herdenken: actief herinneren
Er is veel geschreven over het verschil tussen gedenken en herdenken. In hoeverre zijn het synoniemen van elkaar? In wat voor mate is er verschil tussen beide? Dat ga ik hier niet doen. Gedenken en herdenken noem ik: actief herinneringen naar boven halen. Anders geformuleerd: de herinnering aan iemand levend houden.
-
Herdenken: her-voelen en herbeleven
Herdenken is nadenken over wat er is gebeurd. Maar het is meer dan denken. Herdenken betekent ook her-voelen of her-beleven. Het kan diepe gevoelens van rouw en verdriet oproepen. Maar het brengt ook verder. Rouw is een proces van loslaten. Komt er nog een keer een lichtje aan het eind van de tunnel? Komen er nog nieuwe perspectieven? Gaan er nog weer lampjes branden in mijn binnenste of blijft het altijd zo donker?
-
Gedenken: gevoelen
Gedenken is actief uiting geven aan het herdenken en herinneren. Ge-denken is ook meer dan denken. Het is ook ge-voelen en het roept gevoelens op. Gedenken is woorden geven aan je gevoelens en worstelen met de taal van rouw. Er zijn tal van manieren om te gedenken. Voor de één is dat: het graf netjes maken of een lampje plaatsen bij het graf. Voor de ander is het foto’s van vroeger bekijken of zijn/haar favoriete muziek opnieuw beluisteren. Gedenken kan ook zijn dat je nog tegen hem/haar praat en in gesprek bent. Iets wat veel mensen in jouw omgeving niet zullen begrijpen wellicht of iets wat je misschien zelf wel raar vindt. Maar wat is raar? Sta jouw gevoelens en jouw gedenken gewoon toe. Gedenken kan op bijzondere dagen: de sterfdag, de verjaardag, de kerstdagen of de oudejaarsdagen. Misschien wil je samen met anderen gedenken. Nodig ze dan uit! Of doe je het liever alleen? Neem dan de ruimte!
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
