home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / nieuwsgierig

Nieuwsgierig: kwaliteit of valkuil?

Is nieuwsgierigheid nu een kwaliteit of valkuil? Daarover gaat dit artikel. Vaak wordt nieuwsgierigheid als negatief aangeduid. Dat komt ook een beetje door nieuwsgierig Aagje (t Nieuwsgierigh Aeghje van Enckhuysen). Overigens noem ik dat ongezonde nieuwsgierigheid. Maar er zit ook een positieve kant aan nieuwsgierigheid. En dat probeer ik uit te leggen in dit artikel.

Gezond nieuwsverlangen

Gezonde nieuwsgierigheid is het kleine kindje dat om zich heen kijkt met nieuwsgierigheid en zich verlustigt om allerlei nieuwe dingen te ontdekken. Gezonde nieuwsgierigheid is er wanneer het kind groter wordt en op school steeds meer wil leren.
Gezonde nieuwsgierigheid is er wanneer je een boek leest en je kunt niet wachten om te weten hoe het afloopt. Dan brand je letterlijk van nieuwsgierigheid.

Gezond is wanneer je benieuwd bent, belangstellend, kijkgraag, vraagachtig en leergierig.

Ongezonde nieuwsgierigheid: valkuil

Ongezonde nieuwsgierigheid is niet gezond. Daar schrik je niet van, denk ik? Maar waarom wordt het ongezond genoemd? Omdat het ziekelijk is. Het is ongepast, indiscreet, opdringerig of dwangmatig.

Betekenis en definitie

Ik probeer het te duiden door wat kenmerken te noemen:

• Indiscrete nieuwsgierigheid: wanneer je onbescheiden iemand het hemd van het lijf vraagt en vragen stelt over zaken waar je niets mee te maken hebt.
• Bemoeizucht: wanneer je een bemoeial wordt en indringt in iemands privacy.
• Vraagziek: wanneer je vraagziek wordt, ook naar zaken die niet tot jouw verantwoordelijkheid behoren.
• Opdringerigheid: wanneer je je lange neus overal in moet steken en nieuwsgierigheid verandert in afluisteren en spioneren.
• Ongepaste nieuwsgierigheid: wanneer je een pottenkijker wordt en bovenop de ander zit op ongepaste en brutale wijze.
• Sensatiezucht: wanneer de drang om te kijken verandert in loeren en gluren.
• Privacy-inbreuk: wanneer indiscretie op de loer ligt en je allerlei dingen wilt weten over iemand om hem/haar te beschadigen.
• Grensoverschrijdende nieuwsgierigheid
• Ongezonde nieuwsgierigheid leidt vaak tot het overschrijden van iemands persoonlijke grens, privacy, vertrouwelijkheid. Je wilt dingen weten waar je niets mee te maken hebt, die voor jou niet relevant zijn, en waarmee je de ander kunt raken of zelfs kwetsen en beschadigen.

Waarom doen mensen het?

Er kunnen tal van oorzaken zijn voor ongezonde nieuwsgierigheid.

• Het kan sensatiezucht zijn: het geeft een bepaalde spanning en opwinding.
• Het kan stalkingsgedrag zijn.
• Het kan een behoefte zijn om controle over de ander uit te oefenen of om de ander te domineren.
• Het kan voortkomen uit eigen angst en onzekerheid.
• Het kan een obsessieve drang naar informatie zijn.
• Het kan voortkomen uit nieuwsgierigheid naar geheimen.

Voorbeeld

Voorbeelden heb ik in verschillende gradaties. Zeg maar: gradatie van ongezondheid. Ongezonde nieuwsgierigheid kan zich uiten in:

• Een gesprek tussen de buurman en buurvrouw dat je afluistert en waar je niets mee te maken hebt.
• Een poststuk dat je stiekem leest bij jouw baas op kantoor.
• Een briefje dat op tafel ligt bij een collega, dat jij snel even leest.
• Het wachtwoord dat jij van iemand weet omdat je dat hebt afgekeken, waardoor je steeds inlogt op de mail van de ander zonder dat hij/zij dat weet.

Wat ik ooit meemaakte bij een gemeente in het oosten van het land: er lag een document op de printer met zeer vertrouwelijke informatie. Het ging over een aanstaande reorganisatie. De medewerker heeft het document snel gekopieerd en verstrekt aan de collega’s. Zie je wat ik bedoel? Het bouwt zich al op in gradatie.

Maar het gaat doorgaans over:

• Je gaat over de grens van de ander.
• Het gaat over zaken waar jij niets mee te maken hebt.

Leerdoel

Wat is dan het leerdoel? De uitdaging is de positieve tegenhanger van de valkuil. Voor iemand met de kernkwaliteit "nieuwsgierigheid" kan de uitdaging zijn om deze nieuwsgierigheid een respectvolle manier te benutten. Advies: probeer het gezond te houden.

Allergie

De allergie van een nieuwsgierig mens zit vooral in desinteresse, ongeïnteresseerdheid maar ook bekrompenheid en kleingeestigheid.