home / persoonlijke ontwikkeling / hoogbegaafd coaching / hb problemen uitdagingen

Hoogbegaafde personen daag je uit door een vraagstuk of probleem te delegeren

Hoogbegaafde medewerkers zijn geen doorsnee professionals. Ze hebben vaak een hoog analytisch vermogen, een scherpe intuïtie en een diep verlangen naar betekenisvol werk. En toch zie ik het nog vaak misgaan in organisaties: hoogbegaafden die zich vervelen, vastlopen of afhaken. Een belangrijke oorzaak? Ze krijgen taken gedelegeerd, maar zelden een echt vraagstuk of probleem.

In dit artikel leg ik uit waarom het delegeren van problemen juist voor hoogbegaafden essentieel is, hoe je dat doet, en hoe het aansluit bij coachend leiderschap. Zie het ook als verdieping op mijn andere artikel: Delegeer problemen en uitdagingen.

Denk niet in opdrachten, maar in vraagstukken

Het vraagt dus een andere manier van delegeren. In plaats van opdrachten geef je een vraagstuk. In plaats van instructies geef je richting. Je zegt niet: "Schrijf een adviesnota". Je zegt: "We lopen telkens vast in onze participatietrajecten. Wat zie jij als patroon? Wat kunnen we anders doen?".

In mijn eerdere artikel schreef ik al: je delegeert niet alleen het doen, maar ook het denken. Bij hoogbegaafden is dat een must. Ze willen invloed hebben op het hoe en het waarom. Alleen dan ontstaat eigenaarschap.

Wat doet het met een hoogbegaafde?

Ik weet het nog goed. Ooit had ik een leidinggevende die zei: "Ik heb volgend jaar zoveel omzet nodig." Hij gaf me de vrije hand. Geen kaders, geen lijstjes, geen kant-en-klare route. Die vrijheid gaf me energie. Vaak kwam ik boven de doelstelling uit.

En ik herinner me ook die andere leidinggevende. Een directeur die elke brief die ik schreef tot op de puntkomma nauwkeurig nalas en corrigeerde. Hij bedoelde het goed, maar het frustreerde. Ik voelde me klein gemaakt, alsof mijn denkkracht niet werd gezien. 

Als je een vraagstuk delegeert, activeer je hun intrinsieke motivatie. Ze voelen zich serieus genomen. Hun potentieel wordt gezien. Hun kritische blik wordt gewaardeerd. Het gevolg?

• Ze nemen initiatief.
• Ze betrekken anderen bij hun denkwijze.
• Ze durven te experimenteren.
• Ze gaan écht iets bijdragen.

Je maakt van een toeschouwer een mede-eigenaar. Dat vraagt vertrouwen van jou als leidinggevende. Maar het levert ongelofelijk veel op.

Tips: hoe delegeer je effectief aan een hoogbegaafde?

Als je een hoogbegaafde medewerker serieus wilt betrekken, moet je verder kijken dan het standaard instructielijstje. Deze mensen hebben behoefte aan ruimte, vertrouwen en complexiteit. Hieronder geef ik je een aantal handvatten om op een effectieve manier problemen of vraagstukken te delegeren aan hoogbegaafden.

1. Formuleer het probleem helder, niet de oplossing.

   • Niet: "Maak een voorstel voor een nieuwe HR-tool"

   • Wel: "We merken dat onze HR-tool niet aansluit. Wil jij onderzoeken waarom en wat beter past?"

2. Geef ruimte om het vraagstuk zelf te verkennen.

   • Laat ze zelf interviews houden, data verzamelen, hypotheses formuleren.

3. Vraag niet om 'output', maar om inzicht.

   • Vraag: "Wat zie jij? Wat valt je op?"

4. Bied een klankbord, geen kaders.

   • Check in, stel vragen, maar stuur niet bij op de inhoud.

5. Verwacht onverwachte oplossingen.

   • Ze denken niet lineair. Laat je verrassen.

Wat levert het jou en je organisatie op?

Als je op deze manier met hoogbegaafde medewerkers werkt, verandert er iets wezenlijks. Niet alleen voor hen, maar ook voor jou als leidinggevende en voor de organisatie als geheel. Hieronder zie je wat het concreet oplevert:

• Meer innovatie.
• Minder verloop onder hoogbegaafden.
• Meer betrokkenheid.
• Oplossingen die verder gaan dan symptoombestrijding.
• Een cultuur van denken en durven.

En voor de hoogbegaafde zelf? Werkplezier, zingeving, verbondenheid en groei.

Tot slot

Hoogbegaafdheid vraagt om een andere benadering. Het is geen kwestie van 'meer werk' geven of 'moeilijkere taken'. Het gaat om betekenis. Om ruimte. Om vertrouwen.

Door problemen te delegeren in plaats van taken, activeer je de kracht van hoogbegaafden. Je nodigt hen uit om niet alleen mee te doen, maar mee te denken. En daar wordt iedereen beter van.

Veelgestelde vragen – FAQ

Hier tref je enkele veelgestelde vragen.

Kan ik elk probleem delegeren aan een hoogbegaafde medewerker?

Nee. Begin met vraagstukken die relevant zijn voor hun functie en binnen hun invloedssfeer liggen. Bouw vertrouwen en ervaring op.

Hoe weet ik of een medewerker hoogbegaafd is?

Hoogbegaafdheid is niet altijd zichtbaar. Let op signalen als snel denken, een kritische blik, een groot rechtvaardigheidsgevoel en behoefte aan autonomie en diepgang.

Wat als een hoogbegaafde medewerker zich verveelt?

Dat is vaak een teken dat hij of zij onvoldoende wordt uitgedaagd. Kijk of je een vraagstuk of probleem kunt delegeren dat aansluit bij hun denkvermogen.

Wat als ik het zelf beter denk te weten dan mijn medewerker?

Durf los te laten. De kracht van deze vorm van delegeren zit in het vertrouwen dat je geeft. Zie jezelf als sparringpartner, niet als controleur.

Hoe verschilt dit van situationeel leiderschap?

Deze aanpak sluit aan bij de coachende stijl binnen situationeel leiderschap: je begeleidt op afstand, geeft verantwoordelijkheid en stimuleert ontwikkeling. Wil je meer weten over het verschil tussen taken en problemen delegeren? Lees dan ook het artikel: Delegeer problemen en uitdagingen.