Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Keuzes maken en respecteren

Keuzes maken of de keuze van anderen respecteren: vind je dat wel eens moeilijk? Zou je willen leren om keuzes te maken op basis van jouw eigen behoeften zonder dat je je laat leiden door jouw omgeving?

Of wil je leren om de ander juist vrij te laten in zijn/haar keuzes? Dit artikel gaat over:

Keuzes maken en respecteren

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op:

Training autonomie

Leerdoelen autonomie

Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?

Bekijk ze hier!

Leerdoelen autonomie

Betekenis en definitie

Wat is een keuze precies? Is er een definitie voor? In feite gaat het over kiezen en beslissen. Iedere dag bestaat uit het maken van keuzes en het nemen van beslissingen. Soms hele belangrijke keuzes zoals:

  • schaf ik een nieuwe auto aan of een tweedehands?
  • ga ik een woning kopen of huren?

Tot minder belangrijke keuzes als:

  • wat voor broek trek ik vandaag aan?
  • ga ik op de fiets of met de auto naar mijn werk?
  • wat gaan we vanavond eten?
  • welke taken ga ik vandaag eerst uitvoeren?

Maar hoe je het wendt of keert: wanneer je bij de kruising staat kies je ervoor om linksaf, rechtsaf of rechtdoor te gaan. En wanneer je niet tot die keuze kunt komen, kies je er onbewust voor om op de kruising stil te blijven staan.

Keuzes leren maken

Keuzes hebben te maken met de vervulling van jouw behoeften en van jouw behoeften patroon. Jouw behoefte aan eten en drinken leidt tot de keuze om boodschappen te gaan doen. Jouw behoefte aan waardering kan reden zijn om je in te zetten als vrijwilliger. Behoeften, keuzes en motivatie horen dus bij elkaar. Jouw behoefte aan zekerheid kan ertoe leiden dat je ervoor kiest om maar eens een stapje harder te lopen op jouw werk. De behoefte aan warmte, liefde en genegenheid helpt wellicht bij de keuze om niet alleen door het leven te willen gaan.

Kiezen vanuit jezelf

Keuzes maken zal ten diepste uit jezelf moeten komen. Primair heeft dat te maken met de positieve vervulling van jouw eigen behoeften en dus niet met de vervulling van de behoeften van de ander. Dat zal die ander écht zelf moeten doen. Je bent verantwoordelijk voor jouw keuzes en de ander is verantwoordelijk voor zijn/haar eigen keuzes. Je bent verantwoordelijk voor zaken waar je invloed op hebt en je hebt geen invloed op het behoeftenpatroon van de ander.

Keuzes maken

  • Je boven de ander stellen

    In het autonomieproces gaat het om geven en ontvangen in harmonie en balans. Wanneer je bij het maken van keuzes geen enkele rekening houdt met de behoeften, belangen of gevoelens van de ander dan stel je je boven de ander. Je neemt op dat moment de ander niet serieus, je legt jouw wil op, je bent te sturend en de ander kan alleen maar ja knikken op jouw keuzes.

    • ‘Ze bekijken het maar: dit is mijn eigen keuze’

      Vaak wordt het in de wandelgang gezegd: ‘ze bekijken het maar: dit is mijn eigen keuze’. Dat is een houding die te maken heeft met ‘jezelf boven de ander stellen’. Het is voorbijgaan aan de behoeften en gevoelens van de ander.

    • ‘Ja maar ik ben toch baas over mijn eigen leven’

      Een tegenwerping kan zijn: ‘ik ben toch baas over mijn eigen leven’. Dat klopt in zekere zin maar het gaat er niet om dat je zelf geen keuzes zou moeten maken. Het gaat erover wanneer je in zijn geheel voorbijgaat aan de behoeften en belangen van de ander.

  • Jezelf ondergeschikt opstellen aan anderen

    Het andere uiterste ontstaat wanneer je jouw keuzes en beslissingen geheel laat afhangen van de ander. Je stelt je dan ondergeschikt op. Kardinaal punt  is dit: maak je keuzes op grond van de eigen behoeften (weliswaar in samenspraak met de omgeving) of maak je keuzes op grond van de behoeften van de omgeving?

    • Waardering

      Soms is de omgeving doorslaggevend bij het maken van keuzes omdat mensen daar een vorm van waardering uit halen. Je wilt dan proberen om jouw omgeving tevreden te stellen en de zogenaamde surrogaat-waardering die je dan krijgt, neem je voor lief. Echter: je zult hierdoor geen zelfvertrouwen krijgen.

    • Kiezen is zo moeilijk

      Geen keuzes kunnen maken of vaak de verkeerde keuzes maken komt vaak voor wanneer je jouw eigen behoeften onvoldoende kent of wanneer je erop uit bent om de behoeften van anderen te vervullen.

Keuzes en communicatie

Keuzes maken hoort bij jouw verantwoordelijkheid en de keuzes van jouw medemens horen bij zijn/haar verantwoordelijkheid. Zoals gezegd: het gaat om jouw behoeften en om de behoeften van de ander. Soms is dat spannend. Behoeften kunnen uiteen lopen. Belangen kunnen verschillend zijn. Kardinaal punt is: kun je het hier samen over hebben? Niet veroordelend, niet bevoogdend, niet bedisselend of betweterig. Juist op basis van gelijkwaardigheid en respect: hoe sta jij er in en hoe sta ik er in?  Wat zijn jouw gevoelens en wat zijn mijn gevoelens? En kunnen we die gevoelens delen zonder elkaar te veroordelen? Dat komt onze relaties ten goede.

  • Keuzes maken vanuit de eigen behoeften GEEFT mij zelfvertrouwen
  • Door de keuzes van een ander te respecteren GEEF ik de ander zelfvertrouwen.

Keuzes leren respecteren

Wanneer je de ander respecteert bij het maken van zijn/haar keuzes dan respecteer je ten diepste het behoeftenpatroon van de ander alsmede het feit dat hij/zij bezig is deze te vervullen. Je kunt daarmee de ander aanvaarden in wie hij/zij is, in de keuzes die hij/zij maakt. Je hebt ontzag voor de keuzes van de ander en je kunt het waarderen dat de ander keuzes maakt op basis van eigen behoeften. Overigens: wie dat begrijpt, hoeft de ander niet te claimen of op te eisen.

Ook bij het respecteren van keuzes is er sprake van een ‘onder’ en ‘boven’.

Je stelt je boven de ander

Jouw belangen laten prevaleren boven de belangen van de ander is een vorm van je boven de ander stellen. Het is voorbijgaan aan de behoeften van de ander.

Keuzes respecteren

  • 'Wij weten wat goed voor je is’

    Een voorbeeld is de patriarchale houding vanuit de ouderrol: ‘wij weten wat goed is voor de ander’. We duiden het met een voorbeeld.

    Zij kreeg op haar 26e een relatie met een jongeman van 28 jaar. Hun droom was om hun toekomst verder op te bouwen in Canada. Het liefst wilden ze daar een eigen agrarisch bedrijf opbouwen. De voorwaarden waren economisch gezien beduidend beter dan in Nederland. En na twee jaar vertelden ze dit aan de ouders. Waren de ouders enthousiast? Nee, helemaal niet! De reactie was teleurstellend.  Ze moesten nog zien wat er van terecht kwam daar in Canada. Bovendien spraken ze ook nog niet eens zo goed Engels. Stel dat het hun niet beviel daar of ze kregen heimwee: hoe moest het dan? Stel dat er kleinkinderen zouden komen dan konden zij die als opa en oma helemaal niet zien.

    Wat gebeurt hier? De ouders plaatsen hun eigen (overigens zeer begrijpelijke) behoefte (veelvuldig contact met hun kind) voorop, in plaats van dat ze konden aanvaarden dat hun kind andere behoeften had (behoefte aan vrijheid, het avontuur om een nieuw bestaan op te bouwen etc.).

  • 'Je laat me in de steek’

    Hij werkte al 15 jaar bij hetzelfde bedrijf en was min of meer een belangrijke sleutelfiguur geworden. Toen kwam die aanbieding van een andere werkgever. Hij zou daar meer kunnen verdienen, maar hij had ook nog veel meer mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Anderzijds: hij wist heel goed wat het voor het bedrijf zou betekenen als hij nu wegging. En het deed hem nog pijn ook: hij had hier jaren met veel plezier gewerkt en door dit bedrijf was hij zover gekomen. Daar was hij zijn huidige werkgever maar al te dankbaar voor. Toch koos hij voor zichzelf en maakte bekend dat hij over 3 maanden zou vertrekken.
    Reactie van de werkgever: ‘ik voel me in de steek gelaten, jarenlang heb ik in je geïnvesteerd en nu we daar de vruchten van plukken ga je weg’.

    Wat gebeurt hier? De werkgever etaleert de eigen behoeften en er is geen respect voor de behoeften van de ander.

  • 'Ze hebben me laten vallen’

    Het conflict op de werkvloer was al jarenlang aan de gang. Het sudderde in de wandelgangen en onder de collega’s werd de ontevredenheid over de gang van zaken vaak uitgesproken. Maar zij trok de stoute schoenen aan en ging het gesprek aan met de directie. Het liep hoog op. In een emotionele bui liet ze zich ontvallen dat ze zou vertrekken als het zo door zou gaan. Collega’s steunden haar unaniem en zeiden: ‘als jij weggaat, ga ik met je mee’. Het escaleerde en in een boze bui vertelde ze de directie dat ze met onmiddellijke ingang ontslag nam.

    Ze vertrok en je dacht het al: de collega’s bleven gewoon zitten waar ze zaten. Ze had het hier moeilijk mee en het gevoel dat collega’s haar hadden laten stikken.

    Wat gebeurt hier? De collega’s begrepen haar wel, bewonderden haar ook, maar hun eigen behoefte aan zekerheid (financiële zekerheid, een vaste baan) was groter dan de behoefte om hun collega te volgen in het avontuur. Zij voelde dit anders. Zij legde dit uit als egoïsme.

  • Ondergeschikt aan de ander

    Bij het respecteren van de keuzes van de ander kun je je ook ondergeschikt opstellen aan de ander. Dat betekent dat je jouw eigen behoeften veronachtzaamt, niet serieus neemt, kleiner maakt dan ze zijn. Eigenlijk heeft dat niets met respecteren te maken. Eerder met doodzwijgen, wegkijken of doen ‘alsof het niet bestaat’. Soms gebeurt dat onder het mom van:

    • Ik ben het maar: ze moeten het zelf bekijken wat ze doen!
    • Ja, je houdt ze toch niet tegen, dus wie ben ik om er wat van te zeggen?
    • Het zal mijn tijd wel duren
    • Het kan me niet schelen wat ze doen!

Positieve keuzes of negatieve keuzes?

Een positieve keuze is een keuze die op jouw behoeftenpatroon is gebaseerd. Wie positieve keuzes maakt op basis van eigen behoeften, krijgt positieve gevoelens en zelfvertrouwen. Een negatieve keuze is een keuze die niet op jouw behoeftenpatroon is gebaseerd. Dat kan doordat je jouw eigen behoefte onvoldoende kent, te weinig serieus neemt of omdat je keuzes maakt op basis van behoeften van de ander. Negatieve keuzes zorgen voor negatieve gevoelens en gebrek aan zelfvertrouwen.

Kiezen, beslissen en jouw karaktereigenschappen

Keuzes maken heeft ook te maken met wie je bent als persoon. Ben je bedachtzaam, doordacht en weloverwogen of ben je geduldig? Dan is keuzes maken voor jou een andere zaak dan wanneer je zeer daadkrachtig en doortastend bent in jouw optreden! Ben je besluitvaardig? Of ben je juist besluiteloos en blijf je maar wikken en wegen?

Keuzestress

Keuzestress ontstaat wanneer er te veel keuzemogelijkheden zijn. Je weet als het ware niet meer wat je kiezen moet omdat je overspoeld wordt met tal van opties en informatie. Maar keuzestress kan ook ontstaan omdat je jouw behoeften onvoldoende kent, erkent of wanneer je deze onvoldoende serieus neemt. Je laat je leiden wellicht door de mogelijkheden die er zijn en niet door jouw behoeften.

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op autonomie of bestel het e-book: persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf!

Persoonlijke ontwikkeling ebook

Bekijk e-book

Bestel de online training: autonomie en persoonlijk leiderschap!

In onze webshop kun je de training autonomie en persoonlijk leiderschap aanschaffen!

Online training autonomie

Meer informatie

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijike ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

 

Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Podcast de Steven

Je kunt in het kader van ons jubileum gratis onze podcastserie volgen in de serie van 'reis of bestemming'. De volgende afleveringen kun je volgen:

  • 26 september: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin
  • 3 oktober: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • 10 oktober: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!

Wil je deze podcast luisteren?

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.