home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / eerlijk

Eerlijk is een kwaliteit en kernwaarde

Betekenis

Ken je de uitdrukking ‘het is mijn eer te na om zo en zo te handelen?’ Daar moest ik aan denken bij het woord eerlijk. Het heeft met een eergevoel te maken om naar eer en geweten te handelen. Wanneer je eerlijk bent dan laat je zien dat je:

• Betrouwbaar bent
• Integer bent
• Vertelt hoe het zit zonder iets te verzwijgen
• Geen feiten en cijfers verdoezelt
• Deugdelijk bent qua handelen
• Getrouw de waarheid weergeeft
• Het hele verhaal vertelt en niet het halve verhaal
• Niet van liegen en bedriegen houdt
• Er niet te marchanderen valt met de waarheid
• Een halve waarheid een hele leugen is voor jou

Norm en waarde

Eerlijk zijn is een norm en een waarde. Het is een manier van in het leven staan en je krijgt gewetensproblemen wanneer je daarin wordt belemmerd.
Enige nuance: iedereen wil eerlijk zijn. Oftewel: ik heb nooit iemand gesproken die aangaf dat hij oneerlijkheid als norm hanteerde. Jij wel?

Kun je ook te eerlijk zijn?

Je bent eerlijk of je bent het niet. Zo wordt het vaak gezegd althans. Het is ja of nee. Maar eerlijk is ook een overtuiging. Jouw definitie van eerlijk hoeft niet dezelfde te zijn als van jouw collega of partner. Eerlijk is ook een kernwaarde. Dat is een soort van richtlijn waar je naar wilt leven. Dus de vraag: kun je ook te eerlijk zijn, is dezelfde als kun je ook te principieel zijn?
Ik benader het graag iets genuanceerder. Moet je altijd alles vertellen? Moet je altijd alle informatie verstrekken? En als je dat niet doet, is het dan meteen een hele leugen? Zie je hoe moeilijk die scheidslijn soms is? Nou, belangrijk is dus de wetenschap dat jij de eigenaar bent van je eigen normen en waarden. Niemand beslist voor jou wat jij eerlijk vindt: dat beslist jij zelf.

Valkuil: rechtlijnig en bot

Toch zit er een valkuil bij de kwaliteit eerlijkheid.

• Je kunt jezelf soms in de problemen brengen of iets zeggen wat tegen jou werkt. Je hebt iemand iets verteld, waardoor onrust ontstaat bij de ander. En achteraf had het geen enkele toegevoegde waarde dat jij dit verteld hebt. Dus ja, je was eerlijk maar eigenlijk was het overbodig.
• Een valkuil kan rechtlijnigheid zijn. Dan zeg je iets wat wel waar is maar je houdt te weinig rekening met de omstandigheden waarin iets is gebeurd. Of je betrekt te weinig factoren bij de vorming van jouw mening. Rechtlijnig denken kan ervoor zorgen dat je bot overkomt in jouw communicatie waardoor anderen zich gekwetst of afgewezen kunnen voelen. Bot en kortaf overkomen in de communicatie is de tweede valkuil.
• De derde valkuil is normatief zijn voor een ander. Je plakt dan jouw definitie van eerlijkheid op een ander en je meent dat de ander daaraan ook moet voldoen.
• Een vierde valkuil is dat je roomser bent dan de paus.

Leerdoel

Jouw leerdoel is om tactvol te communiceren en ook om te relativeren en de zaken in juiste proporties te blijven zien.

Irritatie

Waar zit jouw irritatie? Wanneer mensen oneerlijk zijn, dubbele of verborgen agenda’s hebben. Maar ook:

• liegen en bedriegen
• achterbaksheid