home / persoonlijke ontwikkeling / communicatie / luistervaardigheid / spreken luisteren

Waarom spreekvaardigheid met luisteren begint!    

We volgen duizenden trainingen gericht op communicatie, beïnvloeding en spreekvaardigheid. Maar ik zeg: spreekvaardigheid begint met luisteren. Daarom hebben we 2 oren en 1 mond. Hoe kom ik daarbij? Ik heb me laten onderwijzen allereerst in de taal van het hart: muziek. Sietze de Vries, een bekend orgelimprovisator zegt over improviseren: ‘Essentieel is daarbij dat het inwendige gehoor intensief gebruikt en ontwikkeld wordt. Pas als de inwendige klankvoorstelling geheel aanwezig is, kan er een eigen muzikale taal gesproken worden.’ In een ander artikel noemt hij het notenschrift en de muziektheorie ‘extrinsieke elementen’.

De kracht van luisteren

We praten over overtuigingskracht. Maar wanneer gaat het over ‘de kracht van luisteren’? Wat is dat?

• Door goed te luisteren, vergroot je je woordenschat en leer je nieuwe uitdrukkingen.
• Luisteren helpt je om het natuurlijke ritme en de cadans van de taal aan te voelen.
• Goed luisteren toont respect en creëert een betere verbinding met je gesprekspartner.
• Net als bij muziek, ontwikkelt intensief luisteren je vermogen om de juiste klanken en zinsstructuren intern te visualiseren.
• Luisteren in verschillende situaties helpt je om contexten beter te begrijpen en hierop te anticiperen in gesprekken.
• Begrijpen wat anderen zeggen, helpt je beter te reageren en je eigen ideeën te verwoorden.
• Luisteren naar native speakers helpt bij het ontwikkelen van de juiste accenten en intonaties.

Identiteit en accent

De moedertaal legt ook een relatie naar de manier waarop de taal wordt uitgesproken. Het omvat de specifieke klanken, intonaties, en ritmes die kenmerkend zijn voor de moedertaal. Regionale variaties spelen daarbij een rol en als kind neem je vaak het accent over van ouders, verzorgers en leeftijdgenoten. Accent kan een belangrijk onderdeel zijn van jouw identiteit en kan sociale informatie overbrengen zoals de regio van herkomst. Overigens zijn er ook veel vooroordelen en oordelen over spreken met een accent, dus het kan ook in je nadeel werken. Helaas is dat zo! Het kan zelfs leiden tot uitsluiting of discriminatie.

Luistervaardigheid

Luistervaardigheid is geen vaardigheid. Het begint veel dieper. Luistervaardigheid begint met de ander oordeel-loos te ontmoeten in wie hij/zij is. Hoe kan het bestaan? Luisteren zonder oor-delen en luisteren zonder voor-oor-delen. Ja, maar ieder mens oordeelt toch? Ik zeg het anders. Ieder mens redeneert vanuit eigen perceptie. Wat is dan luisteren zonder oordeel? Dat is dat je de ander probeert te verstaan vanuit zijn/haar perceptie.

Wat niet gezegd is!

Het kenmerk van communicatie is dat het meeste niet gezegd wordt. Taal kent woorden enerzijds. Maar er is ook een gevoelswaarde bij taal die je meegeeft aan alles wat je zegt. Ik duid het met een voorbeeld. Als ik een Drent vraag: ‘Hoe vond je de training?’, dan krijg ik als antwoord: ‘Het viel me niks tegen’. In de randstad zal men dan zeggen: ‘Die is niet zo tevreden’. Maar wat bedoeld wordt, is: ‘Het was perfect’. Vraag ik in de randstad: ‘Hoe vond je de training?’, dan krijg ik als antwoord: ‘Het was echt supergaaf’. In Drenthe zal men dan zeggen: ‘Wat doen die mensen overdreven’. Maar wat ze bedoelen is hetzelfde als: ‘Het viel mij niks tegen’.

Verstaan

Luisteren begint met horen wat de ander zegt en begrijpen wat de ander bedoelt. Luisteren gaat verder: het is ook begrijpen wat de ander niet zegt en toch bedoelt.
Maar hoe versta je de ander dan? Het is de ander ontvangen in zijn/haar eigenheid. Het is horen wat de ander zegt (je ontvangt wat gesproken wordt), maar het is ook aanvoelen en empathie (je ontvangt de gevoelens van de ander) en je observeert (je ontvangt non-verbale signalen).
We praten teveel!
Ik zeg dat we teveel praten. Dat geldt in algemene zin maar ook voor leiders, bestuurders, verkopers en vertegenwoordigers. De afgelopen 35 jaar heb ik veel inschrijvingen gezien voor de training spreekvaardigheid maar ik heb nog nooit een inschrijving gezien voor de training luistervaardigheid.