Teambehoeften: behoeften van teamleden
Teambehoeften en behoeften binnen jouw team hebben altijd een relatie met gevoelens van teamleden. Onvervulde teambehoeften leiden tot klachten en knelpunten. Leidinggevenden zouden nog veel meer inzicht kunnen krijgen in de relatie tussen klachten, knelpunten en behoeften van de medewerkers en teams. Het vergemakkelijkt de mate van teamontwikkeling.
Definitie en betekenis
Een teambehoefte omschrijf ik als datgene waar het team niet zonder kan en wat het team dus beslist nodig heeft. Een vergelijking met persoonlijke behoeften is noodzakelijk. Teambehoeften zijn namelijk te vergelijken met individuele behoeften van de mens. Een team bestaat immers uit mensen.
Doorontwikkeling en faciliteren van het team
Een leidinggevende heeft als mooie taak om zijn/haar team of de teamleden te faciliteren bij de doorontwikkeling van het team. Met nadruk zeg ik: faciliteren. Onlangs sprak ik met een leidinggevende die vertelde dat hij zijn team wilde doorontwikkelen. Op zich is dat een nobel streven maar de vraag is of dit ook aansluit bij de wensen en behoeften van de teamleden zelf. Toen ik doorvroeg waar de behoefte van de leidinggevende zelf lag in dit kader kreeg ik een reeks van knelpunten te horen waar hij tegenaan liep. Hij voorzag dus niet in de teambehoefte maar het ging om de eigen behoeften.
Team- en organisatieontwikkeling
Bekijk onze interventies en trainingen voor teamontwikkeling en organisatieontwikkeling.
Training teamontwikkeling voor leidinggevenden
Wil je de training teamontwikkeling voor leidinggevenden starten? Wij verzorgen deze ook individueel.
Welke behoeften zijn er?
Ik noem een aantal behoeften die aanwezig zijn binnen teams:
-
Continuïteit
In ieder team is er behoefte aan continuïteit. Daarbij is het van belang dat de organisatie geldstromen heeft en de teamleden inkomen verwerven waardoor ze kunnen voorzien in hun basisbehoeften zoals eten en drinken.
-
Zekerheid betekent duidelijkheid
In ieder team is behoefte aan zekerheid en duidelijkheid. Deze behoefte heeft verwantschap met de behoefte aan orde en structuur. Structuur geeft immers ook duidelijkheid en biedt dus houvast en zekerheid. Zekerheid is vooral ook duidelijkheid (over richting, verwachtingen, resultaat).
-
Sociale behoeften
Binnen teams zijn er de sociale behoeften zoals: waardering en respect ontvangen, erbij horen, behoefte aan aandacht, gelijkwaardigheid, gehoord en gezien worden, je geaccepteerd voelen, erbij horen, van belang zijn, iets betekenen voor een ander, vertrouwen ontvangen.
-
Invloed en zelfstandigheid
Andere behoeften: vrijheid en onafhankelijkheid, vrijheid van geest of denken, behoefte aan invloed en zelfsturing.
-
Behoefte aan zingeving
Een team heeft behoefte aan zingeving: dat gaat over vragen als wat is onze toegevoegde waarde als team, wat is mijn bijdrage als teamlid?
-
Behoefte aan rust
Ook in teams is behoefte aan rust zowel fysiek als rust tussen de oren.
Onvervulde behoeften leiden tot klachten en knelpunten
Behoeften zijn sterke drijfveren binnen teams. Onvervulde behoeften zijn soms sterker. Klachten en knelpunten ontstaan altijd vanuit een onvervulde teambehoefte.
Voorbeeld
Teamleden hebben behoefte aan aandacht of gehoord en gezien worden. Wanneer deze behoefte niet vervuld wordt ontstaan er gevoelens als: er alleen voor staan, te weinig invloed hebben, irritatie etc. Teamleden zullen niet snel bij de leidinggevende gaan vertellen dat ze zich onzeker voelen omdat hun behoefte aan aandacht of 'gesteund worden' niet wordt vervuld. Nee, zij komen met een rijtje klachten zoals: de leiding heeft te weinig tijd voor me, je ziet hem/haar ook nooit.
-
Klachten en knelpunten
Vanuit bepaalde klachten of knelpunten ontstaat er een vraag naar een traject gericht op teambuilding of teamontwikkeling. Maar naar mijn idee zou een leidinggevende nog veel meer inzicht kunnen krijgen in de relatie tussen klachten, knelpunten en behoeften van de medewerker.
-
Verandering in behoeften vraagt afstemming
Verandering in teambehoeften ontstaan wanneer er organisatieveranderingen zijn. Organisatiebehoeften en marktbehoeften hebben invloed op teams binnen de organisatie.
Bedreiging van behoeften
We zagen reeds een voorbeeld van bedreiging van behoeften (behoefte aan aandacht). Wanneer de behoefte aan continuïteit bedreigd wordt, ontstaan er negatieve gevoelens. Bedreiging in de behoefte aan zekerheid leidt o.a. tot twijfels over de toekomst, wantrouwen, achterdocht wellicht en tot onzekerheid.
-
Wil je nog een voorbeeld?
Wanneer de behoefte aan vrijheid en onafhankelijkheid bedreigd wordt, ervaren teamleden dat zij beknot worden in hun vrijheden, keuzes, ruimte en invloed.
-
Wat zijn de klachten?
Let ook hier goed op. Klachten zijn uitingen van het topje van de ijsberg. Ga je in op klachten dan kom je geen steek verder. Voorbeelden van klachten:
- Ze regeren vanuit macht
- Zoals de leiding het wil, zo gebeurt het (we hebben niks te zeggen)
- Ik heb geen andere keuze
- Ze bekijken het maar
-
Mogelijke knelpunten
Wat zijn de knelpunten? Uiteraard weten we dat niet. Mogelijk zou zijn dat er te sturend leiding wordt gegeven of dat er gebrek aan sturing is.
-
Wat zijn de negatieve gevoelens?
Gevoelens die men zou kunnen ervaren:
- Machteloos
- Wanhopig
- Bekneld
- Gelaten
- Onverschillig
Vertaal klachten en knelpunten naar behoeften
Hoewel klachten vervelend kunnen zijn, blijken ze een uitstekend hulpmiddel om teamproblemen aan te pakken en op te lossen. Echter: het gaat nooit om de klachten. Klachten zijn de richtingaanwijzer naar de teambehoeften die blijkbaar verstoord zijn. De kunst is dus om je vooral niet op de klachten te richten maar de behoeften te achterhalen die binnen het team verstoord worden.
Voorkom in alle gevallen dat je knelpuntenmanager wordt door je te richten op de klachten die de medewerkers naar voren brengen. Want ook al zou je alle klachten één voor één oplossen dan lijkt de lucht geklaard terwijl er niets is opgelost.
Wanneer er bij jou écht sprake is van een probleemteam of wanneer er in sterke mate sprake is van negativiteit en interne weerstanden binnen jouw team of organisatie dan vereist dat een specifieke aanpak en hoge mate van deskundigheid.
Een uitgewerkt voorbeeld: gebrek aan waardering
Aan de hand van een voorbeeld werk ik het voor jou uit. Ik neem het voorbeeld waarbij medewerkers binnen een team gebrek aan waardering ervaren. Uiteraard wordt dit niet zo gezegd. Dus eerst gaan we te rade bij de klachten die men ervaart.
-
Waar klaagt men over?
Medewerkers uiten bijvoorbeeld de volgende klachten:
- Men neemt ons niet serieus
- De leiding luistert toch niet naar ons
- We worden niet begrepen
- Hij/zij heeft nooit of amper tijd voor me
- We hebben teveel werk
- Ze weten niet eens wat voor werk we hier doen
- Ze hebben altijd kritiek op ons
-
Welke gevoelens ervaart men?
Welke gevoelens ervaart men wanneer de behoefte aan waardering onvoldoende is ingevuld? Men kan zich snel afgewezen voelen, of men voelt zich niet serieus genomen. Teamleden hebben het gevoel dat ze niet gehoord worden of dat ze er alleen voor staan. Het kan gevoelens van twijfel, boosheid of frustratie oproepen.
-
Van klachten naar knelpunten
Achter klachten zitten knelpunten. Bijvoorbeeld:
- De medewerker is niet geschikt voor de functie
- De medewerker is overgekwalificeerd
- De leiding pikt bepaalde signalen niet op en gaat voorbij aan het onderbuikgevoel in het team
- Er is te weinig tijd voor de medewerker
- Er is gebrek aan onderlinge communicatie of aan communicatie tussen de teamleden en de leidinggevende
Teamproblemen ontstaan door verstoorde behoeften
Problemen binnen teams ontstaan doorgaans door verstoorde behoeften. Wanneer je niet achterhaalt welke behoefte verstoord is, kom je meestal tot maatregelen die niet effectief zijn. Je blijft dan snel in de discussie steken over mogelijke klachten die men heeft, of je ervaart de klachten als persoonlijke aanval op jezelf. Het gesprek over behoeften is verfrissend en meestal een doorbraak in het teamproces. Bekijk ook onze publicaties over gevoelens en behoeften.
Teamontwikkeling
Dit artikel is geschreven in de serie over teamontwikkeling (gezamenlijk willen, kunnen en zijn).
Team- en organisatieontwikkeling
Bekijk onze interventies en trainingen voor teamontwikkeling en organisatieontwikkeling.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
