Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Sociaal wenselijk gedrag: wat is dat?

Sociaal wenselijk gedrag is een term die nogal snel wordt gebruikt. Maar ja wat is het nu dan precies? En is het wel zo sociaal? In dit artikel ga ik in op de vraag wat sociaal wenselijk gedrag is. En wat de gevolgen en oorzaken zijn.

IABW: In alle bochten wringen

Ik maak er wel eens gekheid van. De meeste mensen kennen ISBW als trainingsinstituut wel. Echter: soms vraag ik of men gestudeerd heeft bij IABW. Dan vragen ze: wat is dat dan? Dat is: jezelf in alle bochten wringen. En dat is wel een kenmerk wat bij sociaal wenselijk gedrag hoort. Maar hierna leg ik het wat nauwkeuriger uit.

Sociaal wenselijk gedrag

Doe de test!

Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen,  persoonskenmerken en valkuilen.

Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.

Meer informatie

Training en coaching

Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen kunt vermijden? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
  • teamtraining kernkwaliteiten

Training kwaliteiten ontdekken

Betekenis en definitie

Aan de hand van enkele criteria kom ik tot een soort van definitie. Sociaal wenselijk gedrag betekent:

  • dat je gedrag laat zien waarmee je wilt voldoen aan de wens of eis van de omgeving
  • dat je je gedraagt zoals je denkt of vermoedt dat de omgeving wenselijk vindt (je weet het soms niet eens zeker)
  • dat je de ander wilt pleasen of behagen soms zelfs gebaseerd op aannames die niet kloppen
  • dat je de ander niet wilt teleurstellen
  • dat je bij een ander in een goed blaadje wilt staan

Conformeren: sleutelwoord voor SWG

Conformeren is het sleutelwoord bij sociaal wenselijk gedrag (SWG). Je conformeert je als het ware aan wat de omgeving wenselijk acht. Of nog erger: je conformeert je aan wat je denkt dat jouw omgeving wenselijk acht gebaseerd op eigen aannames en beeldvorming.

Is het sociaal?

Ik stelde de vraag al eerder: hoe sociaal is sociaal wenselijk gedrag? Mijn antwoord: NIET! Sociaal is een vorm van medemenselijkheid waarbij je bijdraagt, toevoegt en iets betekent voor een ander. Maar sociaal wenselijk gedrag voegt niks toe en draagt niets bij. Niet aan jouw eigen ontwikkeling en ook niet aan de ontwikkeling van jouw medemens of aan de ontwikkeling van jouw team. Sterker nog: het doet er zelfs afbreuk aan! Onbewust zit er zelfs een vorm van onoprechtheid in.

Hoe ontstaat het?

Er zijn veel oorzaken te duiden waardoor sociaal wenselijk gedrag ontstaat. En om maar met de deur in huis te vallen: heel veel mensen zijn zich niet eens bewust dat ze sociaal wenselijk gedrag vertonen. Het gaat vaak onbewust en het is zo gegroeid door de jaren heen. Wil ik toch een aantal oorzaken noemen, dan kom ik tot de volgende:

  • Kernkwaliteiten

    Het kan te maken hebben met een aantal kernkwaliteiten die jij hebt. Ik noem een paar voorbeelden:

    • je hebt een groot aanpassingsvermogen maar soms sla je daarin door
    • je bent bescheiden maar soms ben je onzichtbaar
    • je bent meegaand en soms waai je met alle winden mee
    • je bent empathisch, begrijpend en invoelend en soms sla je daarin door
    • je bent erg sensitief en je stemt altijd af op jouw omgeving
  • Normen en waarden

    Een andere oorzaak heeft te maken met normen en waarden. Je hebt geleerd:

    • om je aan te passen aan de fatsoensnormen van jouw omgeving
    • om vooral niet vooraan te staan met jouw mening want dat werd als onbeschoft of brutaal gezien
  • Behaagziek

    Een andere oorzaak zit aan de pleasekant. Iemand noemde het behaagziek. Dat is een ander:

    • naar de mond praten tegen beter weten in
    • beslijmen
    • behagen om zelf waardering te krijgen
  • Binnen teams en organisaties

    Sociaal wenselijk gedrag en sociaal wenselijke antwoorden vind ik vaak binnen teams en organisaties waar onveiligheid is in communicatie. Bijvoorbeeld:

    • wanneer de leiding erg sturend is
    • wanneer de leiding geen tegenspraak duldt
    • wanneer er onderling gekissebis is
    • wanneer er een bepaalde groepsdruk op jou wordt uitgeoefend waardoor jij je niet vrij voelt om datgene te doen en te zeggen wat je wilt
    • waar geen afwijkende mening wordt gedoogd
    • waar politiek correcte antwoorden serieus worden genomen en kritische geesten worden gemeden

Pleasegedrag

Pleasegedrag is een vorm van sociaal wenselijk gedrag.

Pleasegedrag

Emotionele afhankelijkheid

Afhankelijkheidsrelaties als vorm van sociaal wenselijk gedrag.

Afhankelijkheid

Hooggevoelig

Zijn hooggevoelige mensen vatbaar voor SWG?

Artikelen hooggevoeligheid

Voldoen aan de wensen en verwachtingen van de ander

Sociaal gedrag is willen voldoen aan de wensen en verwachtingen van de ander. In feite is het proberen te voorzien in behoeften van de ander.

Gevolgen: het kost bakken met energie!

Sociaal wenselijk gedrag kost bakken met energie. Het kan je finaal leegzuigen. Je bent immers altijd bezig  met een ander zoals:

  • met de mening van de ander
  • met wat de ander voelt (of wat je denkt dat de ander voelt)
  • met de behoeften van de ander
  • met hulp bieden aan de ander (ook al wordt er niet om gevraagd)
  • met zorgen maken over de ander
  • met je verantwoordelijk voelen voor de ander
  • met het bemoederen, vertroetelen van de ander

De tegenhanger: authenticiteit ontwikkelen

De tegenhanger van sociaal wenselijk gedrag is authentiek zijn. Ik heb er allerlei woorden voor bedacht: autonoom zijn, jezelf zijn, je eigen weg gaan, je eigen koers varen etc. Dat betekent voorzien in eigen behoeften, uitgaan van eigen gevoelens, keuzes maken op basis van eigen gevoelen en daar ook de verantwoordelijkheid voor nemen.

Authentiek

Leerdoelen

Ik noem wat mogelijke leerdoelen die wellicht bij jou passen:

Je zegt: sjoh dat zijn er nogal wat. Daar ben ik jaren mee bezig. Dat is echter niet het geval. Deze leerdoelen hebben grote onderlinge verwantschap. 

Uit de praktijk

Iemand schreef me: "SWG daar betrap ik me nogal eens op. Op zich is dat niet erg, want het zorgt ervoor dat het oppervlakkige sociale verkeer soepel verloopt. Als iemand bij de koffieautomaat aan me vraagt 'Hoe gaat het?' dan zeg ik 'goed' (afhankelijk van wie het vraagt, dat wel), gewoon omdat ik geen zin heb om te vertellen hoe het ècht met me gaat, of omdat ik geen zin heb om uit te leggen waarom dat een vervelende vraag is. Het is meestal ook niet echt een vraag maar een rituele begroeting. SWG wordt pas erg als ik me erachter ga verstoppen. Als ik mijn eigen behoeften uit het oog verlies omdat ik veel te druk ben met aanpassen. Dan raak ik mezelf kwijt".

Training kwaliteiten en valkuilen

Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen vermijd? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden: 

  • individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
  • teamtraining kernkwaliteiten

Training kwaliteiten ontdekken

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaande!

Webinar burn-out

Schrijf je in voor de webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaand!

Meer informatie

Authentiek communiceren: dat kun je leren!

ebook communicatie

Je zendt wie je bent. Dat is authentiek communiceren. Dat betekent dat je communiceert zoals je van origine bent. Originaliteit dus en geen kopie of imitatie van anderen. Niet zoals de wereld om je heen verwacht dat het zou moeten. Maar gewoon: zoals jij bent!

Meer informatie

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.