home / persoonlijke ontwikkeling / hsp / hsp gezin

Hoogsensitief en een gezin: is dat een uitdaging?

Voor hoogsensitieve vaders en moeders kan een gezin met kinderen best uitdagend zijn. Hoe mooi het ook is om kinderen te hebben, hoeveel je ook van ze houdt: je kunt toch tegen een aantal zaken aanlopen die voor jou een belemmering zijn. Ik schrijf dit artikel voor hoogsensitieve vaders en moeders met als doel herkenning te bieden en wellicht zelfs nog wat tips om het leefbaar te houden.

Jouw gezin

Ik hou het maar bij mezelf. Ik heb vier kinderen en de leeftijd tussen de oudste en de jongste verschilt zeven jaar. Dat is best hectisch, zul je zeggen. Maar in die tijd vonden mijn vrouw en ik dat vrij normaal. We kwamen uit een reformatorisch milieu waar een groot gezin normaal was. En ik zeg er direct maar bij: we wilden zelf allebei graag kinderen. Dus in die zin was het me niet te veel.

Hoogsensitiviteit en jouw gezin

Maar nu schijnt de HSP-lamp even op de gezinssituatie. In een gezin met jonge kinderen zijn heel veel prikkels. Er wordt aandacht van je gevraagd als vader en moeder. Er is vaak veel geluid. En er lijkt soms geen eind aan te komen. Tijd om jezelf even terug te trekken is er amper. Je staat midden in dat gezin en je hebt verantwoordelijkheid. Je wilt die verantwoordelijkheid ook niet ontlopen. Integendeel!
Door al die prikkels raak je overprikkeld. Tot de emmer vol is. Dan word je net een cactus. Je wordt stekelig en prikkelbaar in je communicatie. Je kunt boos worden of gefrustreerd raken. Je kunt te direct worden of te confronterend. Of je klapt dicht en je slikt jouw gevoelens in. Ik zei al: tijd om je even terug te trekken is er niet. Ik noem dat tegenwoordig: soms moet ik even op het droogrek liggen om uit te druipen.

Verkeerde reacties

Je zendt wie je bent en je communiceert hoe jij je voelt. Ook daarvoor hoef je niet naar de huisarts. Maar verkeerde reacties van jou kunnen leiden tot schuldgevoel. Ik noem maar wat zaken:

• Je vindt dat jij het ouderschap niet goed genoeg invult.
• Je vraagt je af of jij wel een goede vader of moeder bent.
• Je hebt het gevoel dat je je partner laat opdraaien voor jouw gezin.
• Je voelt je snel egoïstisch wanneer je kiest voor eigen behoeften.
• Je hebt spijt van bepaalde reacties.
• Je twijfelt of kinderen wel iets voor jou zijn.
• Je vindt jezelf idioot of belachelijk.

Bevlogen, gedreven en creatief

Wat er bij mij bijkwam is dat ik mezelf herken als een gedreven, bevlogen en creatief mens. Soms is mijn geest ingedut, mat en er komt niks uit mijn vingers. Maar regelmatig veer ik op in de flow, word ik creatief, heb ik ideeën, vliegt de bevlogenheid er vanaf. Tegen mijn baas zei ik vroeger al: ik ben niet per se creatief tussen 8.00 en 17.00 uur. Soms is dat ook in de avonduren of juist in de vroege ochtend.
En nu de praktijk. Soms zit je in die flow en opeens hoor je je kind huilen. Je slaat meteen aan en je gaat ernaartoe. En het stopt niet, hè? Dat kind van één jaar oud zegt niet: "Hé pap, zit je in de flow? Dan plan ik even een ander moment." En dus kun je je idee naar de afvalbak brengen. Je geest slaat dicht, gaat van de flow in de low. Hopelijk komt er een betere dag.

Ik heb dit vaak als een dilemma ervaren. En ik ben dit soms ontvlucht. Door om 5.00 uur in de ochtend naar kantoor te gaan. Of door 's avonds door te werken. Waardoor ik de moeder van mijn kinderen weer heel veel taken en verantwoordelijkheid op de schouders heb gelegd. Herken je dit? Dat jouw ambitie en gedrevenheid passen niet in de structuur van het gezin. Wanneer je op dreef bent, stop je je energie in je gezin, en wanneer je tijd hebt, wanneer het gezin jou minder nodig heeft, ben je niet op dreef. Dat is een dilemma.

Andere knelpunten

Ik omschrijf nog een paar knelpunten die je als HSP-ouder kan ervaren:

• Je vindt het moeilijk om balans te vinden tussen jouw eigen behoeften en de behoeften van jouw gezin.
• Je hebt moeite om grenzen te stellen.
• Je laat je volledig leiden door de behoeften van de ander, waardoor je jezelf als het ware opoffert.
• Je voelt vaak diep mee met jouw kind, wat leiden kan tot emotionele uitputting.
• Je beoordeelt jezelf streng en je voelt je al snel schuldig wanneer je meent niet aan de verwachtingen te voldoen. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel van zelfkritiek en stress.

Wat kun je eraan doen?

Nou, ik val met de deur in huis. Trek je mond open! In mijn tijd had niemand in mijn omgeving, en ik ook niet, ooit van hoogsensitiviteit gehoord. We kenden hoogwerkers, hoogtevrees en hoogopgeleide mensen. Maar hoogsensitief kenden we niet. Dat ik herken wat ik nu schrijf, komt vooral doordat mijn kinderen spiegelen wat zij nu meemaken. In mijn tijd was dit onbekend en ik denk ook zeker niet bespreekbaar. In deze tijd mag het bespreekbaar zijn. Ontken het niet. Vertel wat het met je doet.

Wat kun je er verder aan doen?

• Zoek een balans tussen rust en onrust (kies zorgvuldig je momenten voor jezelf en kies momenten dat je er echt voor hen bent).
• Zorg voor eigen regie: laat je niet leiden door de waan van de dag, maar geef leiding aan jezelf en aan jouw gezin.
• Als je er bent, zorg dan dat je er 100% bent. En kies momenten dat je er niet bent.
• Praat over een plan met jouw partner.
• Aanvaard dit: je bent zo! Er mankeert niks aan jou.
• Vertel je partner en jouw kinderen hoe dierbaar ze jou zijn.
• Blijf ver weg van negatieve zelfpraat!