home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / realistisch / werkelijkheid

De werkelijkheid onder ogen zien

Durf jij de werkelijkheid onder ogen te zien? Ik begin deze zin inderdaad met ‘durven’. Soms is er moed voor nodig namelijk. In dit artikel ga ik dieper in op het vermijden van de werkelijkheid. Is dat een gebrek aan realiteitszin? Is er een gebrek aan werkelijkheidsbesef? De term "werkelijkheid" verwijst naar datgene wat echt is, wat bestaat in tegenstelling tot wat verbeeld of bedacht is. De werkelijkheid is de feitelijke realiteit en wellicht is het zelfs de waarheid op dit moment. Daarmee wordt het wel wat ingewikkeld, want er zit altijd nog perceptie tussen ‘wat feitelijk waar is’ en ‘hoe je dat ervaart’.

De werkelijkheid vermijden

Het vermijden van de werkelijkheid kan om verschillende redenen gebeuren, vaak als een manier om te ontsnappen aan ongemak, angst of verantwoordelijkheid. Ik noem wat oorzaken:

• Je bent bang voor verandering en daarom vermijd je de werkelijkheid. Ik denk even aan Marc. Hij werkt al 23 jaar bij een bedrijf en dat bevalt hem goed. Toch heeft het bedrijf tussen neus en lippen laten vallen dat de activiteiten verplaatst worden naar het buitenland. Weet je wat Marc doet? Hij doet alsof hij het niet gehoord heeft. Hij wil het als het ware niet horen.
• Je zit in de ontkenningsfase van het rouwproces. Onlangs vertelde Berna me het verhaal over haar huwelijk. Vijfentwintig jaar getrouwd en doodongelukkig. Ze weigert de werkelijkheid onder ogen te zien door simpelweg te ontkennen dat het probleem bestaat en dat de echtscheiding in feite al aanklopt.
• Je hebt gebrek aan zelfbewustzijn omdat je niet goed in contact bent met jezelf.
• Je bent confrontatiemijdend omdat je bang bent voor emotionele pijn.
• Je zit in de overlevingsstand en je zet psychologische afweermechanismen in zoals projectie, rationalisatie en ontkenning om een zeker gevoel van controle te behouden.
• Je beschermt jezelf tegen de pijnlijke waarheid en je zet ontkenning in om kwetsbaarheid te vermijden.
• Je wil controle houden over de situatie en dat doe je door de werkelijkheid te ontlopen.

Wat is er fout aan?

Waarom is het fout dat je de werkelijkheid gaat vermijden? Ik noem een paar zaken:

• Je houdt jezelf voor de gek: in feite ben je niet eerlijk tegenover jezelf en maak je jezelf wat wijs.
• Je belemmert jezelf om de uitdagingen van het leven aan te gaan.
• Je kunt relaties schaden door miscommunicatie, wantrouwen en afstand in relaties.
• Je kunt terechtkomen in de poel van depressie, negatieve gevoelens, stress of angst.
• Je mist de kans om het vraagstuk aan te gaan of soms zelfs op te lossen.
• Je krijgt gevoelens van onvermogen en je verliest jouw zelfrespect.

Wat is eraan te doen?

Door bewustzijn, acceptatie en actie kun je de neiging om de werkelijkheid te vermijden verminderen.

• Neem tijd voor zelfreflectie.
• Erken de situatie en kijk de realiteit in de ogen.
• Aanvaard emoties en gevoelens zoals angst, verdriet of frustratie. Accepteer deze emoties zonder oordeel en erken dat ze een natuurlijke reactie zijn op de situatie.
• Wees realistisch in het stellen van doelen en overvraag jezelf niet.
• Zoek steun en praat met vrienden, familieleden of een therapeut over je gevoelens en ervaringen. Zoek ondersteuning bij mensen die je vertrouwt en die je kunnen helpen om de werkelijkheid op een gezonde manier onder ogen te zien.