Hoogbegaafd: wat is dat?
Hoogbegaafd wordt vaak afgemeten aan hoge intelligentie of aan een hoog IQ. Dat is ook het beeld wat veel mensen er bij hebben. Het is zelfs één van de vele misverstanden over hoogbegaafdheid.
In dit artikel ga ik in op de vraag:
- Wat is hoogbegaafd?
- Wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafdheid is namelijk meer dan het hebben van een hoge intelligentie.
Definitie
Wanneer ik een definitie van hoogbegaafdheid zou moeten bedenken dan zoek ik aarzelend naar de juiste woorden. Tal van studies over hoogbegaafdheid brengen andere feiten aan het licht. De wetenschappers zijn het onderling blijkbaar ook nog niet eens over wat het precies is. Het gaat in ieder geval niet alleen over intelligentie maar ook over motivatie en creativiteit.
Coaching en training: voor HB-ers
Wij bieden coaching & training specifiek voor hoogbegaafde personen.
Meer informatie? Bel meteen!
Doe de HB-test!
Wil je meer inzicht in jouw kwaliteiten en valkuilen als hoogbegaafd persoon? Doe dan online onze test.
Aan te schaffen via de webshop!
Hoogbegaafd: gave of probleemgeval
Bestel het e-book <pdf> met als titel: hoogbegaafd: gave of probleemgeval.
Meer info via de webshop.
IQ: intelligentie quotiënt
Vaak wordt een IQ van boven de 130 genomen als zijnde de norm voor hoogbegaafdheid. Onderstaand tref je een tabel die vaak gebruikt wordt om IQ aan te duiden.
- 160+: exceptioneel begaafd/geniaal
- 145-160: zeer hoogbegaafd
- 130-145: hoogbegaafd
- 120-129: begaafd
- 110-119: bovengemiddeld
- 90-109: gemiddeld
- 80-89: beneden gemiddeld
- 70-79: zwakbegaafd
- 50-69: licht verstandelijk beperkt
- 35-49: matig verstandelijk beperkt
- 25-34: ernstig verstandelijk beperkt
Zoals ik al aangaf: er is meer dan IQ. Bovendien scoren HB-ers vaak minder goed onder druk op IQ-testen. Wanneer we IQ vergelijken met andere mensen dan ziet het er ongeveer zo uit:
- ongeveer 2,5% van de mensen heeft een IQ van boven de 130 en is dus hoogbegaafd
- ongeveer 13,5% heeft een IQ van 115 – 130. Met een IQ tussen de 120 en 130 ben je begaafd.
- Ongeveer 70% van de bevolking heeft een IQ tussen de 85 en 115
Intelligentie: leer- en denkvermogen
Mensen die hoogbegaafd zijn hebben in ieder geval een leer- en denkvermogen wat anders is dan van anderen die niet hoogbegaafd zijn. Daar passen ook andere leerkenmerken bij zoals:
- ze mogen graag zaken uitknobbelen
- ze zijn snel van begrip en leggen snel verbanden
- intellectuele uitdaging is belangrijk
- ze hebben een onderzoekende houding (HB-ers)
- HB-ers hebben een brede algemene kennis en interesse
- een goed geheugen
- een hoog leertempo
- grote parate kennis en woordenschat
- combineren nieuwe kennis snel met bestaande kennis
- analytisch denkvermogen
- creatief en oplossingsgericht denken
- goede waarnemer en oog voor detail
- een goed probleemoplossend vermogen
Herken jij je als HB-er?
Hoor je bij die 2,5%? Dan is het voor jou veel moeilijker om met gelijkgestemden of ontwikkelingsgelijken in contact te komen. Mensen met hetzelfde denkniveau zijn schaars aanwezig en anderen met een lager IQ zullen je minder snel begrijpen. Ze denken op een andere manier. Hoogbegaafdheid is niet voor iedereen zo leuk als het lijkt. Vaak denken HB-ers dat er iets mis met hen is. Maar je bent niet raar, bijzonder of vreemd. Je denkt hooguit op een andere manier. Voor anderen kan dat lastig zijn om die gedachtegang te begrijpen of om jou te volgen. Onbegrip van jouw omgeving kan je treffen. Is er weleens tegen jou gezegd:
- ‘Waarom doe je zo raar?”
- ‘Begrijp je dat dan niet?”
- ‘Het is zo gemakkelijk, dat je daar moeite mee hebt?”
- ‘Gedraag je nu eens normaal”
- ‘Doe eens gewoon met ons mee en zeg niet steeds van die rare dingen”
- ‘Waarom moet je daar zo lang over nadenken?”
Vaststellen of je hoogbegaafd bent: is dat belangrijk?
Andere persoonskenmerken
Naast creativiteit, motivatie en intelligentie zijn er persoonskenmerken of gedragskenmerken die bij een hoogbegaafd persoon kunnen horen. Ik noem er een aantal:
- ze hebben zich altijd anders gevoeld en vaak missen ze de aansluiting bij leeftijdgenoten
- moeite met autoriteit
- non-conformisme
- ze gaan als kind al graag met ouderen om en ze zijn geestelijk vroegrijp
- hoogbegaafden leren gemakkelijk
- vaak hebben ze een sterk rechtvaardigheidsgevoel
- net als hoogsensitieve personen hebben ze een hekel aan verplichtingen
- ze hebben humor en woordspelingen die anderen niet altijd begrijpen
- ze twijfelen nogal vaak aan eigen kunnen
- op school voelden ze zich vaak buiten de groep of misten ze de aansluiting bij de groep
- ze kunnen soms moeilijk op gang komen
- ze eisen veel van zichzelf
- ze vervelen zich snel
- herhaling kan de moeder van de kennis zijn maar voor HB-ers is het de vader van de verveling
- snel geïrriteerd, ongeduldig, drammerig
- ongedurig en onrustig
- tobberig: beren op de weg zien
- zich onbegrepen voelen
- het labeltje opgeplakt krijgen van anderen: je ziet het ook altijd zo ingewikkeld voor je
- soms moeite om het eigen leven goed in te richten
- een sterk zintuiglijke waarneming
- creatief
- multitasking en verschillende zaken tegelijk doen
Misverstanden
Er zijn veel misverstanden over hoogbegaafdheid. Eén van de misverstanden is dat hoogbegaafden alles moeten kunnen omdat ze slim zijn. De omgeving kan jou die druk opleggen en soms leg je jezelf die druk wellicht op omdat anderen dat beeld van je hebben.
Een aantal misverstanden over hoogbegaafdheid heb ik omschreven in een ander artikel. Wil je er meer over weten? Lees dan: Misverstanden over hoogbegaafdheid.
Jouw loopbaan
Hoogbegaafdheid kan ook gevolgen voor jouw loopbaan hebben.
- Heb je geen uitdaging in jouw werk? Heb je wel eens gehoord van een bore-out?
- Wordt jouw denkvermogen onvoldoende uitgedaagd en geprikkeld?
- Zie je collega’s die meer tijd nodig hebben om hun werk af te maken en die niet zo snel kunnen schakelen en meedenken op jouw niveau? Collega’s die jouw humor en verhalen niet begrijpen?
- Kun je niet werken met gelijkgestemden en word je cognitief niet voldoende uitgedaagd?
- Treedt er verveling op of ga je vereenzamen?
- Twijfel je aan jezelf of word je opstandig?
Voorkeur
Heb je een voorkeur voor analytisch denken dan voel je je prettig bij werkzaamheden die een beroep doen op het scheiden van hoofd- en bijzaken, waar een beroep wordt gedaan op het logisch denken, het nemen van stappen in de juiste volgorde, het werken volgens een vaste structuur.
Misschien gaat jouw voorkeur uit naar het creatief denken. Je voelt je goed bij werkzaamheden waarbij je een probleem op allerlei mogelijke manieren kunt benaderen en waarbij je opdrachten op een originele en creatieve manier kunt uitwerken.
Verwachtingen
Heb je het gevoel dat je al jaren niet wordt begrepen en niet naar wens functioneert op jouw werk? Ben je theoretisch beter onderlegd dan praktisch of misschien wel andersom? Verwacht jouw werkgever van jou dat je zowel praktisch als theoretisch goed kan functioneren omdat je slim genoeg bent? Dan wordt de lat erg hoog gelegd en gaat het op één van deze domeinen schuren.
Coaching en training: voor HB-ers
Wij bieden coaching & training specifiek voor hoogbegaafde personen.
