Voorbeeldfunctie leidinggevende
Leidinggevenden hebben een voorbeeldfunctie. Of ze nu directeur zijn, manager of teamleider in het middenkader. Maar wat houdt een voorbeeldfunctie nu precies in? Wat betekent het in de dagelijkse praktijk?
Goed voorbeeld, doet goed volgen
De uitspraak is alom bekend: ‘een goed voorbeeld doet goed volgen’. Dat veronderstelt dat een slecht voorbeeld slechte volgers oproept. Maar waarin moet je als leidinggevende nu precies een voorbeeld zijn voor jouw medewerkers?
- Iemand zei: ‘als ik de deuren van mijn bedrijf niet als eerste open, dan veroorzaak ik zelf dat medewerkers te laat op het werk komen’.
- Iemand anders zei: ‘als ik zelf al zonder stropdas op het werk verschijn dan kun je wel nagaan dat mijn medewerkers binnen afzienbare tijd allemaal in vrijetijdskleding rondlopen’.
.
Doe de leiderschapstest!
Wil je weten waar jouw individuele leiderschapskwaliteiten liggen? Wil je ontdekken wat jouw natuurlijke leiderschapsstijl is? Doe dan de gratis online test!
Training en coaching gericht op leiderschap
Wij verzorgen training & coaching voor leidinggevenden, managers en ondernemers. Zowel voor het middenkader als het hoger kader, voor de startende leidinggevende als de ervaren manager.
Maar is dat het nu?
Gaat voorbeeldgedrag alleen maar over werktijden of over het hanteren van werkkleding? Ik denk dat het verder gaat. Die discussie over de stropdas gaan we niet winnen en dat hoeft ook niet. Er valt niets te winnen immers. Het heeft alles te maken met overtuigingen, normen en waarden.
Afspraken
In feite gaat het over afspraken. Wanneer er afspraken zijn gemaakt binnen jouw organisatie over werkkleding dan heeft de leidinggevende een voorbeeldfunctie in het hanteren van die afspraken. Het gaat dus niet over kleding en stropdassen maar het gaat over ‘de bereidheid om je als leidinggevende ook te houden aan bedrijfsafspraken’. Doe je dat niet dan kan er inderdaad gedrag ontstaan waarbij medewerkers ook de afspraken gaan mijden en niet toepassen.
De kracht van non-verbale communicatie
Bij voorbeeldgedrag is het goed je te realiseren dat non-verbale communicatie vele malen sterker overkomt dan wat uitgesproken wordt. Wanneer verbale en non-verbale signalen met elkaar in strijd zijn, zal men eerder geneigd zijn het non-verbale gedrag voor waar aan te nemen. Dus je kunt wel zèggen dat veiligheidprotocollen te allen tijde gevolgd dienen te worden, maar als je je daar vervolgens zelf niet aan houdt dan zal men denken dat je het niet meent, dat die regel ongeldig is of tenminste flexibel toegepast mag worden. Je schept daarmee tevens het precedent dat men alles wat je zegt niet zo nauw hoeft te nemen.
Dit principe over de kracht van non-verbale communicatie werd mij een keer gedemonstreerd in een zaal vol studenten, door een docent die voor de groep stond en zei: 'Leg allemaal eens je hand op je voorhoofd'. En terwijl ze dat zei, legde zij haar hand op haar kin. Meer dan driekwart van de studenten legde de hand op de kin, en niet op het voorhoofd. Ik heb dat nooit meer vergeten.
Van uiterlijk naar innerlijk
Voorbeeldgedrag gaat veel verder dan wat uiterlijk vertoon zoals het hanteren van veiligheidsvoorschriften (waarover ook afspraken zijn gemaakt), normen voor kleding, werktijden. Ik noem eens wat andere voorbeelden:
- Wanneer medewerkers een vraag stellen en ze krijgen niet of veel te laat antwoord dan kopieer je dit gedrag ook binnen jouw organisatie.
- Wanneer de leiding zich niet aan deadlines houdt, waarom zou de medewerker het doen?
- Wanneer de leiding e-mails onbeantwoord laat, waarom zouden de medewerkers dan wel de e-mails beantwoorden?
- Wanneer de leiding toezeggingen heeft gedaan over eventuele promotie en salarisverhoging maar deze niet nakomt, hoe zou de medewerker dan moeten omgaan met verantwoordelijkheden binnen jouw organisatie?
- Wanneer de leidinggevende zich bij beoordelingen van medewerkers laat leiden door geruchten binnen de organisatie zonder zelf bepaalde waarnemingen te doen, hoe moet de medewerker dan met bepaalde zaken omgaan?
- Wanneer de leidinggevende zich negatief of denigrerend uitlaat over anderen, hoe gaan de medewerkers dan om met collega’s?
- Wanneer de leidinggevende zich laat leiden door de waan van de dag, hoe zullen jouw medewerkers proactief kunnen zijn?
Leiderschap is belangrijk!
Leiderschap is belangrijk. Gericht op vertrouwen, openheid en ontwikkeling. En dat voorbeeld doet er toe. Vragen voor de leiding:
- Moedig je de medewerker aan of ontmoedig je de medewerker?
- Stimuleer je de medewerker of ontneem je de medewerker alle hoop?
- Draag je bij aan vertrouwen of draag je bij aan wantrouwen?
Slecht voorbeeld: geen volgers
Ik noem een praktijkvoorbeeld wat ik meemaakte tijdens een reorganisatie. Door de crisis moest een organisatie inkrimpen en reorganiseren. De directie (DGA/eigenaar) had opdracht gegeven aan de HRM-afdeling om deze reorganisatie voor te bereiden en uit te voeren. Terwijl het in de organisatie bekend werd gemaakt, had de directeur/eigenaar een vakantie gepland in het buitenland. De impact daarvan was zo groot op het personeel dat er weinig respect overbleef bij zowel diegene die achterbleef binnen de organisatie als bij diegene die gedwongen moest vertrekken. Of de man in kwestie op die dag een stropdas om had heb ik niet gecontroleerd.
Onderstroom
Voorbeeldgedrag raakt de onderstroom in de organisatie en gaat vele malen verder dan wat uiterlijkheden als ‘op tijd zijn’ en ‘de stropdas om’. Samengevat:
- een goed voorbeeld: stimuleert en versterkt vertrouwen in de organisatie
- een slecht voorbeeld: doet afbreuk aan vertrouwen en respect van jouw medewerkers
Leiderschapsontwikkeling
Bekijk al onze trainingen gericht op leiderschapsontwikkeling. Bekijk ook de Leerdoelen leiderschap.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
